به گزارش خبرنگار ایمنا، کمتر از صد سال از کشف اولین ماده آنتی بیوتیک می گذرد و طی این مدت انسان هر چقدر این داروها را مصرف کرده، آلاینده بیشتری در محیط زیست و به ویژه محیط های آبی رها شده است. با کشف اولین ماده آنتی بیوتیک مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی به عنوان یک تهدید جدی سلامت بشر کاهش یافت، اما امروزه به دلیل استفاده نابجا از آنتی بیوتیک‌ها، بیماری‌های خطرناک بسیاری در حال بازگشت است، استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک‌ها سبب می‌شود که باکتری‌ها به گونه‌های مقاوم‌تر تبدیل شوند که در اصطلاح پزشکی به این پدیده " مقاومت در برابر آنتی بیوتیک‌ها" گفته می‌شود. مقاومت آنتی بیوتیکی به معنی مقاومت میکروب‌های بیماری زایی است که با جهش ژنی نسبت به این داروها مقاومت می‌کنند.
این پدیده یکی از مهم‌ترین معضلات بهداشتی جوامع امروزی است زیرا مصرف خود سرانه و غیر ضروری آتنی بیوتیک ها به مرور باعث بی تاثیری این داروها بر درمان ساده ترین بیماری های عفونی می شود. در سال ۲۰۱۴ میلادی سازمان بهداشت جهانی، مقاومت دارویی در برابر آنتی بیوتیک‌ها را یک تهدید بزرگ جهانی عنوان کرد، این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد با انتشار گزارشی اعلام کرد که جهان وارد دوره " پسا آنتی بیوتیک" شده است؛ دوره ای که عفونتهای ساده ای که طی سال ها قابل درمان بودند، امروزه کشنده شدند.
به گفته کارشناسان اگر تا سال ۲۰۵۰ میلادی برای این معضل چاره اندیشی نشود، سالانه ۱۰ میلیون نفر در جهان براثر آلودگی های آنتی بیوتیکی جان خود را از دست می دهند و کشورهای جهان صدها تریلیون دلار ضرر می کنند. تحقیقات جدید در جهان نشان می دهد که در ۷۲ کشور دنیا صدها منابع آبی و رودخانه به آنتی بیوتیک ها آلوده است، طبق تحقیقات جدید ۶۵ درصد رودخانه های جهان بیش از حد مجاز حاوی آنتی بیوتیک هستند.
اما در ایران هنوز آمار رسمی در خصوص این معضل در منابع آبی و رودخانه های کشور منتشر نشده است با این وجود دانشگاه ملایر طی یک پروژه تحقیقاتی در خصوص غلظت آلودگی های آنتی بیوتیکی در رودخانه کرج آماری را منتشر کرد که نشان می داد وضعیت آلودگی این رودخانه بسیار نگران کننده است.
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز به تازگی و در پی انجام پروژه تحقیقاتی بر منابع آبی زیرزمینی و رودخانه زاینده رود به عنوان منبع اصلی تامین آب شرب و بهداشت مردم اصفهان، نسبت به آلودگی این رودخانه به آلاینده های نوپدید از جمله آنتی بیوتیک ها هشدار داده است.
به گفته مهدی امین، رییس مرکز تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منشا آلاینده‌های منابع آب، انسانی، دامی، صنعتی و شیلات است. بخش عمده‌ای از این آلاینده‌ها از طریق تصفیه خانه‌های فاضلاب، شیرابه‌های محل دفن پسماندها، رواناب های سطحی و ترکیبات مورد استفاده در بخش کشاورزی و دامپروری وارد خاک و منابع آبی سطحی و زیرزمینی می شود و محیط زیست را آلوده می کند.
بر اساس این گزارش وجود آلاینده‌های نوپدید و آنتی‌بیوتیک‌ها در محیط و تجمع هورمون‌های مختل کننده سیستم غدد درون ریز در بدن گونه های آبی و خشکی روی سیستم های غدد دورن ریز، عصبی، ایمنی و دیگر سیستم های بدن اثر منفی می گذارد، از سوی دیگر این ترکیبات به راحتی تجزیه نمی شوند و توسط بدن دفع شده و بارها وارد چرخه متابولیسم انسان و حیوان شده و عملکرد هورمون‌ها را مختل می‌کند. مهم‌ترین اثرات این ترکیبات اختلال در ارگان‌های تولید مثل و افزایش سرطان‌ها است.
مهدی امین به خبرنگار ایمنا می‌گوید: "فاضلاب شهری یکی از منابع اصلی آلوده به هورمون ها و آنتی بیوتیک ها است، زیرا هورمون ها و داروها پس از مصرف از بدن حدود دو میلیون نفر جمعیت اصفهان در فاضلاب دفع می شود، تحقیقات نشان داده تنها ۴۰ درصد آنتی بیوتیک ها و داروهایی که افراد مصرف می‌کنند، جذب بدن انسان می‌شود براین اساس بقیه متابولیت‌های این داروها از طریق ادرار و مدفوع دفع و از این طریق وارد فاضلاب می شود. اینها هر کدام به مقدار نانوگرم هم که از بدنشان دفع کنند، غلظت بسیار بالایی می شود.
امین می‌افزاید: غلظت آنتی بیوتیک ها در فاضلاب کارخانه های داروسازی به مراتب بالاتر است، با این حال ادعا می کنند که آنتی بیوتیک را شکسته و سپس در فاضلاب تخلیه می کنند، زیرا از نظر اقتصادی متحمل ضرر می شوند،اما با این وجود ممکن است در برخی موارد راهی برای تخلیه به منابع آب زیرزمینی نیز داشته باشند.
این محقق می افزاید: غلظت آنتی بیوتیک‌ها در فاضلاب دامداری‌ها فوق‌العاده بیشتر از فاضلاب تصفیه‌خانه‌های شهری است زیرا مصرف آنتی بیوتیک‌ها در دامداری‌ها با دوز بالاتری انجام می‌شود بنابراین یکی از منابع تخلیه آنتی بیوتیک ها در رودخانه و آب های زیرزمینی، دامداری ها هستند. شیلات نیز خیلی آنتی بیوتیک مصرف می‌کنند، شمار زیادی از پرورش ماهی‌ها در بالادست رودخانه زاینده‌رود در استان چهارمحال و بختیاری است که اینها سیستم بازند یعنی آب را از رودخانه برای پرورش ماهی برداشت کرده و دوباره بدون تصفیه در رودخانه تخلیه می‌کنند."
کل موضوع را تکذیب می کنم چه در زاینده رود چه در هر جای دیگری!
در همین ارتباط مجتبی فوقی، مدیر شیلات و امور آبزیان جهاد کشاورزی استان اصفهان ضمن تکذیب استفاده از هورمون و آنتی بیوتیک دراستخرهای پرورش ماهی به خبرنگار ایمنا می گوید: برای پرورش ماهی هرگز هورمون استفاده نمی شود نه نتها در سطح استان اصفهان که در کل کشور چنین چیزی وجود ندارد. این مسئله را ۱۰۰ در صد تکذیب می کنم، هیچ هورمونی در هیچ پروژه پرورش ماهی درهیچ نقطه ای از کشوراستفاده نمی شود.
وی می افزاید: دوز دارویی که از سوی دامپزشک در حد چند میلی گرم برای حجم عظیمی از آب مصرف می شود در حدی نیست که مشکلی ایجاد کند و از سوی دیگر به جز یک پروژه پرورش ماهی، هیچ طرح آبزی پروی در حاشیه زاینده رود اصفهان وجود ندارد. عمده منابع آبی که برای پرورش ماهی مصرف می شود در سمیرم و فریدون‌شهر است که البته برای تامین شرب مردم نیست.
مدیر شیلات و امور آبزیان جهاد کشاورزی اصفهان خاطرنشان می کند: تنها پروژه پرورش ماهی حاشیه زاینده رود در چادگان بوده است که پساب آن از سوی اداره محیط زیست هر شش ماه یک بار کنترل و آزمایش می شود، هیچ طرح دیگری که آب آن وارد زاینده رود شود، وجود ندارد.
وی می افزاید: محیط زیست برای صدور مجوز طرح های آبزی پروری، افراد را مکلف می کند که در خروجی فاضلاب سیستم تصفیه فیزیکی نصب کنند که گل و لای و بقایای غذا را می گیرد، اما مواد آلاینده ای وجود ندارد که بتوان آن را تصفیه کرد.
فوقی تاکید می کند: هیچ هورمونی برای پرورش ماهی استفاده نمی شود، ماهی ها در مدت زمان طبیعی رشد می کنند و غذاهایی که برای پرورش آنها استفاده می شود دارای استاندارد کنترل کیفی دامپزشکی و مجوز بهداشتی است.
بیشتر بخوانید:
نتایج شش پژوهش نشان داد: ردپای آلاینده‌های نوپدید در زاینده رود
هیچ هورمونی برای دام و طیور اصفهان استفاده نمی‌شود
نظر شما