به گزرش خبرنگار ایمنا، از زمانی که برای اولین بار در سال ۱۳۱۴ اداره‌ای تحت عنوان " اداره سیاحان خارجی و تبلیغات" تشکیل شد تا به امروز و پس از دست به دست شدن‌های فراوان بین سازمانی که در نهایت به "سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری" رسید، صنعت گردشگری کشور ساختار و تشکیلات مستقلی نداشته است. گردشگری در ایران همواره در رفت و آمد بین تشکیلات مختلف از وزارت فرهنگ تا وزارت ارشاد سر در گم بوده و نتوانسته به ایستایی لازم جهت رشد و توسعه برسد.
در سال گذشته و پس از گذشت ۱۵ سال از الحاق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، لایحه تشکیل وزارت‌خانه‌ای تحت عنوان گردشگری و میراث فرهنگی به تصویب رسید، که البته به دلیل مشکلاتی این لایحه به تصویب نهایی شورای نگهبان نرسید. این شاید مهم‌ترین تلاش مجلس برای ساختارمند کردن صنعت گردشگری باشد، اما این ساختار تا زمانی که جزئیات خود را نداند و ماهیت مشخص نداشته باشد، به گره‌های کور گردشگری در کشور اضافه خواهد کرد.
با نگاهی جزئی به ساختار و تشکیلات گردشگری در کشورهای موفقِ این صنعت، می‌توان متوجه شد که گردشگری در بیشتر این کشورها یا تشکیلات مستقلی در قالب وزارت، سازمان و... دارد؛ یا در زیر مجموعه تشکیلات و وزارت‌خانه‌های اقتصادی قرار گرفته است. بسیاری از کارشناسان تلفیق دو حوزه میراث فرهنگی و گردشگری را از ابتدا اشتباه دانسته‌اند و معتقدند که این الحاق باعث تضعیف میراث فرهنگی کشور شد و امکان رشد را از گردشگری به عنوان صنعتی درآمدزا گرفت.
سید محمد بھشتی شیرازی که در بین سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۳ ریاست سازمان میراث فرهنگی را برعهده داشت و همچنین برای چهار سال نیز رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بود، در سخنرانی در دانشکده مرمت دانشگاه هنر اصفهان گردشگری را " بلای نازل شده به جان میراث فرھنگی" دانسته و توضیح داد "موضوع میراث فرھنگی و گردشگری از نظر عوام الناس به ھم مرتبط است، ولی از نگاه تخصصی اینھا تجانسی با ھم ندارند."
بهشتی که در زمان ادغام گردشگری با سازمان میراث فرهنگی به عنوان ریاست این سازمان فعالیت می‌کرد، ماجرا را اینگونه شرح داد "در سال ھای ۸۲ و ۸۳ دوستان می خواستند موضوع گردشگری ارتقا یافته و در نھایت به این نتیجه رسیدند که گردشگری با سازمان میراث فرھنگی ادغام شود. ساعت ۱۱ شب متوجه تصویب این لایحه شدم، صبح سراسیمه پیگیری کردم ولی طبق آیین نامه دولت، شش ماه زمان می برد تا لایحه به مجلس برود. یک ماه خواب و خوراک نداشتم تا راه حلی برای حل این معضل پیدا کنیم."
وی سپس با بیان اینکه "ناچار شدیم بگوییم این لایحه صورت ظاھرش اشکال دارد و در چارچوب این ایراد توانستیم ماھیت لایحه را تغییر بدھیم و بگوییم که اساس این لایحه باید ھمان اساسنامه میراث فرھنگی باشد" بزرگترین نگرانی‌اش در آن زمان را "برخورد سیاسی و نه تخصصی با دستگاه جدید" عنوان کرد. از نظر بهشتی ادغام بلایی بود که بر دستگاه میراث فرهنگی نازل و باعث شد که مسئولانی که بر مسند ریاست دستگاه جدید می‌نشینند، هیچ تخصصی در این حوزه‌ها نداشته باشند.
با نگاهی به تخصص روسا سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور می‌توان به غیر متخصص بودن این افراد پی برد. از رئیسی که فارغ التحصیل مهندسی الکترونیک بود تا رئیسی که در زمینه آی‌تی تخصص داشت و حتی رئیسی که بعداز ریاست بر سازمان میراث فرهنگی به وزرات ورزش رسید، همه و همه نشان می‌دهند که سازمان میراث فرهنگی به واقع تبدیل به حیاط خلوتی برای دولت‌ها شده است.
در حالی که در گوشه و کنار کشور از مجلس تا دولت و حتی شوراهای شهر، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها همه دم از گردشگری می‌زنند و آن را به عنوانی صنعتی پاک تنها راه نجات ایران برای خارج شدن از اقتصاد تک محصولی نفت می‌دانند، به نظر می رسد که گردشگری ایران متولی دلسوز و کارآمد ندارد.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور با شش معاونت از طویل‌ترین تشکیلات دولتی ایران محسوب می‌شود. سوال اصلی که پس از گذشت ۱۳ سال از الحاق این سه حوزه با یکدیگر وجود دارد، این است که آیا این سازمان توانسته به رسالت و وظیفه خود عمل کند یا بار سنگین بر دوشش اجازه حرکت را از آن گرفته است.
سازمان میراث فرهنگی کشور نیازمند چابک سازی است و مجلس با تعریف ساختاری دقیق و کارآمد می‌تواند به وقوع این اتفاق کمک کند. امروزه اهمیت گردشگری بر همگان مشخص شده و کسی منکر آن نیست، اما تا زمانی که گردشگری کشور متولی و ساختاری دقیق، درست و قابل رشد نداشته باشد، جشممان بر گیت‌های ورودی فرودگاه‌ها خشک خواهد شد.
نظر شما