سیما جنتیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص دلایل کاهش تمایل به فرزندآوری، اظهار کرد: امروزه آمارها نشان می‌دهد که تمایل به باروری و بچه‌دار شدن در جوامع مختلف پائین آمده و این امر در ایران نیز صادق است و این مسئله در مورد زنان شاغل و غیرشاغل با دلایل نسبتاً متفاوتی نتیجه یکسانی را موجب شده است.
وی با بیان اینکه پژوهش‌ها نشان داده‌اند با افزایش سن، قصد فرزندآوری افزایش می‌یابد، تصریح کرد: این درحالی است که با افزایش سطح تحصیلات زنان، در قصد فرزندآوری کاهش قابل ملاحظه‌ای دیده می‌شود همچنین شاغل بودن نیز بر تمایل به فرزندآوری و فاصله تولد بین فرزندان تاثیر دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه راغب اصفهانی فرزنددار شدن را تصمیم‌گیری در مورد زندگی و دعوت یک انسان دیگر به این دنیا دانست و اظهار کرد: زوجین مایلند تا قبل از آن تمهیداتی بیندیشند که آمادگی نسبتاً کاملی برای پذیرش عضو جدید در خانواده داشته باشند و از اینکه می‌توانند مسئولیت نوزاد خود را تا سال‌های بعد تمام و کمال بپذیرند اطمینان یابند.
اعتقاد به کاهش آزادی، زوجین را از فرزندآوری دور می‌کند
وی در خصوص اعتقاد برخی زوجین مبنی بر کاهش آزادی‌ها با وجود فرزند، خاطرنشان کرد: برخی از زوجین اعتقاد دارند که آزادی و لذت بردنشان از زندگی با متولد شدن یک فرزند به شدت تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد این درست است که بسیاری از رفت‌وآمدها، میهمانی‌ها و شب زنده‌داری‌ها به محض شروع بارداری تغییر شکل می‌دهد و با تولد بچه این تغییرات به شکل بارزتری خودنمایی می‌کند.
جنتیان با بیان اینکه گاهی زوج‌ها با پیشگیری از فرزنددار شدن در پی این هستند که سطح رضایتمندی خود را بالا نگه دارند، گفت: این تصمیم معمولاً ناشی از اختلالات روانی، نداشتن مهارت‌های فرزندپروری و اعتماد به نفس پائین است.
وی با ابراز تاسف از اینکه برخی رسانه‌های دیداری و شنیداری، زنان را تنها به عنوان ابزاری برای فرزندآوری می‌دانند، تصریح کرد: این نوع نگاه، زنان را دچار تنش و مقاومت در برابر فرزندآوری کرده است، صرفنظر از این سوءبرداشت‌ها عمده دلیل نگرانی زنان غیرشاغل و خانه دار از فرزندآوری مربوط به وضعیت اقتصادی و معیشتی است.
این روانشناس در تشریح این موضوع گفت: عدم ثبات شغلی و اقتصادی همسر، نداشتن امنیت شغلی و ترس از آینده نگرانی قابل تأملی است چرا که فرزندآوری مسئله‌ای است که هزینه‌های خاص خود را بر خانواده تحمیل می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه نوع ارتباط همسران با یکدیگر بر قصد فرزندآوری زنان شاغل و غیرشاغل اثرگذار است، افزود: هنگامی که زنان رابطه خود و همسرشان را متزلزل احساس کنند یا در زندگی زناشویی تنش‌های زیادی را تجربه نمایند میل به مادری در آنان به ترس از مادری تبدیل می‌شود و همین امر می‌تواند آنها را در دستیابی به این هدف متزلزل کند.
زنان را به فرزندآوری و تغذیه نوزاد با شیر مادر تشویق می‌کنند اما هیچ حمایتی از آنان نمی‌شود
جنتیان در خصوص دلایل روانشناختی ترس از فرزندآوری خاطرنشان کرد: آسیب‌ها و تجربیات تلخ دوران کودکی برخی زنان آنها را به این نتیجه می‌رساند که بهتر است فرد دیگری به میل و اراده آنان به دنیا نیاید و رنجی که آنها تجربه کرده‌اند تکرار نشود همچنین برای زنانی که مادران کارآمدی نداشته‌اند و بدلیل اشتباهات رفتاری مادران خود خدشه‌هایی بر روان آنان وارد شده، ترس از مادری یا مادر خوب نبودن نیز می‌تواند یکی از دلایل دور شدن از میل به فرزندآوری باشد.
وی دلایل زنان شاغل برای این امر را فراتر از موارد یاد شده دانست و تصریح کرد: معمولاً زنان شاغل مسئولیت زنان خانه‌دار را هم دارند و مجبورند علاوه بر مسئولیت‌هایی که در محیط کار دارند به محض برگشتن به خانه تقریباً همه وظایف زنان خانه‌دار را انجام دهند و حتی در صورت وجود همسری یاری‌دهنده اما معمولاً مسئولیت امور خانه خواسته نانوشته‌ای است که از آنان طلب می‌شود و اگر قرار باشد وظیفه دیگری افزوده شود زنان در تصمیم به فرزندآوری تأمل بیشتری می‌کنند.
این استادیار دانشگاه با تاکید بر اینکه ﺗﺤﺼﯿﻼت و اﺷﺘﻐﺎل ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻣﻨﺰﻟﺖ و اﺳﺘﻘﻼل زﻧﺎن است، اظهار کرد: بدست آوردن شغل در دنیای امروز کار مشکلی است، چرا که بازار کار به شدت رقابتی شده و کاریابی برای زنان سخت‌تر از مردان است، و در این حال بارداری و منفک شدن از کار برای ماهها، در بسیاری از موارد مسئله نگران کننده‌ای است چرا که زنان پس از اتمام مرخصی زایمان، شغلی را که با زحمت زیاد بدست آورده بودند از دست می‌دهند.
وی با ابراز تاسف از حمایت ضعیف قوانین از مادران شاغل در کشور گفت: زنان را به فرزندآوری و تغذیه نوزادان با شیر مادر تشویق می‌کنند اما کمکی در این جهت به آنان نمی‌شود و همین امر باعث می‌شود زنان با احتیاط به مسئله مادر شدن بنگرند.
کارفرمایان از بازگشت به کار مردان بیشتر از زنان استقبال می‌کنند
وی در خصوص تداوم این وضعیت در ساختارهای دولتی و غیردولتی تصریح کرد: در این ساختارها هم زنان توانمند به محض فرزندآوری از موقعیت شغلی خود کنار گذاشته می‌شوند حتی در مشاغل دانشگاهی نیز اساتیدی که مرخصی زایمانشان در نیمه ترم تحصیلی به اتمام می‌رسد و در زمان بازگشت به کار آنان مدتی از شروع ترم گذشته نمی‌توانند به تدریس بپردازند و مجبور می‌شوند تا شروع ترم تحصیلی بعدی مرخصی بدون حقوق بگیرند یا بعنوان کارمند در بخش دیگری از دانشگاه به کار خود ادامه دهند.
جنتیان با تاکید بر اینکه تحمل تنزل در پایگاه شغلی برای بسیاری از افراد تنش‌زاست، اظهار کرد: قوانین نانوشته‌ای بر سر راه کار کردن زنان وجود دارد که شبیه سقف شیشه‌ای عمل می‌کند و این امر در همه مراحل استخدام، تعیین سمت و ارتقای شغلی برای زنان وجود دارد. عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه کارفرمایان از بازگشت به کار مردانی که مدتی از کار منفک شده‌اند استقبال مناسبت‌تری می‌کنند، افزود: اما برای زنانی که به دلایل درگیر شدن در وظایف مادری شغل خود را برای مدتی ترک کرده‌اند، معمولاً اضطراب از دست دادن شغل بیش از مردان وجود دارد.
عدم وجود افراد حامی از رغبت به فرزندآوری می‌کاهد
وی در خصوص نقش همسر در فرزندپروری گفت: اگر زنان اطمینان داشته باشند که همه مسئولیت نگهداری از فرزند بر عهده آنان نیست و همسرشان حامی و مراقب خود و کودکشان است بسیاری از نگرانی‌ها کاهش یافته یا برطرف می‌شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه عدم اطمینان از داشتن افراد یاری‌رسان در تضاد نقش مادری و کارمندی از دیگر عوامل موثر در کاهش فرزندآوری است، گفت: گاهی سرریز شدن مسائل کار- خانواده یا سرریز شدن مسائل خانواده - کار با داشتن فرزند، شدیدتر به نظر می‌رسد و زنان با مشاهده مشکلات کسانی که دغدغه‌های کاری و خانوادگی آنان با داشتن فرزند حادتر شده، به این نتیجه‌گیری می‌رسند که بهتر است مسئله جدید به مسائل قبلی خود اضافه نکنند.
وی با اشاره به لزوم وجود افراد حامی در زندگی زوجین گفت: زنان شاغل باید مطمئن شوند پس از فرزندآوری و طی دوران مرخصی زایمان هنگامی که به شغل خود بازمی‌گردند به کسانی نیاز دارند تا در نبود آنها از فرزندشان نگهداری کند.
افزایش حمایت‌های قانونی، اجتماعی عامل ترغیب زنان به فرزندآوری است
جنتیان در خصوص مشکلات مهدهای کودک برای مادران شاغل، اظهار کرد: ساعات کار مهد کودک‌ها، در دسترس یا نزدیک بودن مهدهای کودک و تطابق ساعات کار آنها با ساعات کاری مادر نگرانی بعدی آنهاست.
وی در خصوص دیگر عوامل کاهش رغبت به فرزندآوری گفت: آگاهی از اینکه به محض تولد فرزند، بی‌خوابی و شب زنده‌داری، گذشتن از خواسته‌های خود و فداکاری، محدود شدن بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی زوجین و بخصوص زنان از دیگر عواملی است که می‌تواند در کاهش اقدام به فرزندآوری اثرگذار باشد.
این روانشناس اظهار کرد: حمایت‌های قانونی، اجتماعی و آموزش به زوجین می‌تواند همه موارد یاد شده را کمرنگ کرده و زنان را به فرزندآوری ترغیب نماید.
نظر شما