به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از اشکال این خشونت در جوامع، اسید پاشی است. با این وجود، در سال‌های اخیر اقدامات برخی از کشورها موفقیتی چشمگیر در مبارزه با این خشونت جهانیست.
اسید، ماده‌ای که روزی انسان فکر می‌کرد تنها کاربردش در صنعت است، این روزها برای تخریب جسم و روح آدمی استفاده می‌شود! بیش از صد سال از کشف و کاربرد اسید در صنعت می‌گذرد و عمر اسیدپاشی، این عمل وحشیانه در دنیا به پنجاه سال می‌رسد. متاسفانه امروزه انسان‌هایی که چیزی جز مظهر خشونت، خودخواهی و وحشیگری نیستند، آرامش خود را در شعله‌های آتشی می‌بینند که بر جسم و روح دیگران می‌پاشند.
متاسفانه تعداد افرادی که در سراسر دنیا قربانی این نوع از توحش و خشونت بشری شده‌اند کم نیستند و در این میان، آمارها و اطلاعات منتشر شده حاکی از شدت این رفتار غیرانسانی در برخی از کشورها، به ویژه در کشورهای آسیایی، آفریقایی و همچنین انگلستان است.
بر اساس آمار موسسه اعتماد بین المللی بازماندگان حملات اسیدی (ACTI)، سالانه هزاران نفر در سراسر جهان با اسید نیتریک، هیدروکلریک و سولفوریک اسید مورد حمله قرار می‌گیرند. این حملات نه به منظور کشتن طرف مقابل بلکه به منظور گرفتن انتقامی سخت صورت می‌گیرد. درواقع هر چقدر هم که از درد و رنج وارد شده بر قربانیان اسید پاشی بگوییم و بنویسیم کم است.
تبعیض جنسیتی عمده‌ترین دلیل اسید پاشی
زنان و دختران بیشترین قربانیان اسیدپاشی در سراسر دنیا هستند. بارها و بارها در کتاب‌ها، مقاله‌ها، و رسانه‌ها عبارت "تبعیض جنسیتی" یا "نابرابری جنسیتی" را شنیده‌ایم، خوانده‌ایم و از رنج‌هایی و ظلم‌هایی که به جامعه زنان وارد شده آگاه شده‌ایم. خواندن آمار اسیدپاشی در حالی که ۸۰ درصد از قربانیان را زنان و دختران تشکیل می‌دهند بسیار تکان دهنده است.
در اکثر موارد قربانیان زنان و دخترانی هستند که به پیشنهاد ازدواج و یا روابط جنسی نه می گویند. درواقع داشتن حق انتخاب و آزادی، جدا از جنسیت انسان‌ها حق مسلم هر انسانی است. اما آنجا که بحث جنسیت مطرح می‌شود متاسفانه جنس زن به عنوان جنس دوم، کمرنگ و کم اهمیت جلوه داده می‌شود و جنس مرد نماد قدرت! این تفکر غالبیست که متاسفانه در اکثر جوامع شاهد آن هستیم و هر چه جوامع بدوی‌تر، تفکر حاکمیت جنسیت و نظام مردسالارانه غالب‌تر. از جمله این جوامع کشورهای جنوب آسیا، آسیای شرقی، آفریقا و جنوب آمریکا هستند.
زنان و دختران، ۷۰ درصد از قربانیان اسید پاشی در بنگلادش
بنگلادش کشوری است در جنوب آسیا، برای اولین بار حملات اسیدی در این کشور و در سال ۱۹۶۷ اتفاق افتاد. بسیاری از حملات در سراسر دنیا گزارش نشده و در نتیجه در آمار رسمی به ثبت نرسیده‌اند. با این وجود بر اساس آمار موجود حدود ۷۰ درصد از قربانیان در بنگلادش، زنان و دختران جوانی هستند که توسط مردان مورد حمله قرار می‌گیرند و ۶۰ در صد از آنها بین سنین ۱۰ تا ۱۹ سال هستند.
همچنین بر اساس تحقیقی که برای بررسی وضعیت اجتماعی، اقتصادی روی ۹۰ مورد از قربانیان انجام گرفت مشخص شد که اکثر آنها از سطح اجتماعی، اقتصادی پایینی برخوردارند.
نقش سازمان‌های غیر دولتی (NGOs) در حمایت از قربانیان اسید پاشی در بنگلادش
در سال ۲۰۰۲ حملات اسیدی در بنگلادش با ۴۰۰ مورد در سال به اوج خود رسید. از این روی مقامات این کشور در صدد اقداماتی برآمدند. در همان سال در انگلستان موسسه اعتماد بین المللی بازماندگان حملات اسیدی (ASTI) تأسیس شد.
این موسسه یک بنیاد غیر دولتی است که با هدف پایان بخشیدن به حملات اسیدی در سطح بین الملل، حمایت از بازماندگان و همچنین تغییر قوانین فعالیت می‌کند. شعبه‌های دیگر این موسسه در کشورهای دیگری چون بنگلادش، با نام بنیاد بازماندگان حملات اسیدی (ASF) تأسیس شده است.
این بنیاد کمک‌هایی را در زمینه‌های قانونی، پزشکی، و همچنین انواع مشاوره را برای حل مشکلات به قربانیان ارائه می‌کند. تعداد زیادی از این مؤسسات غیر دولتی (NGO) با هدف مبارزه با اسیدپاشی و کمک به آسیب دیدگان در بنگلادش فعالیت می‌کنند.
قانون نظارت و مجوز فروش اسید در بنگلادش
اسید، ماده‌ای که متاسفانه امروزه برای نابودی زندگی افراد استفاده می‌شود، به راحتی و با قیمتی ارزان در فروشگاه ها قابل دسترسی است. این مسئله یک معضل است به همین دلیل دولت بنگلادش در سال ۲۰۰۲ قوانینی را به منظور کنترل فروش اسید وضع کرد.
همچنین داشتن مجوز فروش اسید برای فروشندگان از سمت دولت ضروری اعلام شد و به موجب آن سیستمی برای نظارت و ثبت فروش اسید در کشور اجرا شد. بر اساس آمار اعلام شده با اعمال این قوانین، تعداد حملات اسیدی در بنگلادش از ۴۰۰ مورد در سال ۲۰۰۲ به کمتر از ۱۰۰ مورد در سال ۲۰۱۲ رسیده است.
هند؛ بیش از ۱۰۰۰ مورد اسید پاشی در سال
آمار دقیقی از تعداد حملات اسیدپاشی در هند وجود ندارد. بر اساس آمار ثبت شده در سال ۲۰۱۶، ۳۰۰ مورد اسید پاشی در هند به ثبت رسیده است اما آمار واقعی بیش از ۱۰۰۰ مورد در سال است. بر خلاف بنگلادش که اکثر حملات در خانه‌ها اتفاق می‌افتاد، در هند اکثر حملات در مکان های عمومی مانند خیابان ها، مدارس، و دانشکده‌ها رخ می‌دهد.
در سال های اخیر دولت هند گام هایی را برای کنترل و نظارت بر فروش اسید برداشته است اما متاسفانه بر اساس مدارک موجود، اسید در هند به راحتی در دسترس است و قربانیان همچنان با مشکلات مالی زیادی در زمینه درمان و همچنین مشکلاتی روحی شدید و تروما مواجه هستند.
هند به شدت از تبعیض جنسیتی رنج می‌برد و بیشترین قربانیان خشونت را در هند زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. کودکانی که حتی هنوز پا به این دنیا نگذاشته‌اند.
وضع قوانین جدید برای افزایش مجازات مجرمان در کلمبیا
کلمبیا به عنوان یکی از کشورها با حملات اسیدی بالا در دنیا شناخته شده است. بر اساس اطلاعات ثبت شده، کلمبیا با جمعیتی حدود ۴۸ میلیون نفر، سالانه شاهد ۱۰۰ مورد حمله اسیدی است. بیشتر قربانیان این حملات مانند هند و بنگلادش زنان هستند.
Natalia Ponce de León یکی از قربانیان این حملات در سال ۲۰۱۴ است. ناتالیا به دلیل نپذیرفتن پیشنهادی برای ارتباط، مورد اسیدپاشی قرار گرفت و ۲۴ درصد از بدنش به شدت سوخت و تاکنون ۱۵ عمل جراحی انجام داده است.
چند ماه بعد از وقوع این اتفاق، ناتالیا و معترضان به اسید پاشی، کمپینی برای اعتراض به نبود قوانین جدی و سختگیرانه در مورد اسیدپاشی در کلمبیا تشکیل دادند. به دلیل تشکیل این کمپین و اعتراضات در سال ۲۰۱۳ در کلمبیا قوانین جدیدی مبنی بر افزایش مجازات و زندانی مجرمان وضع شد.
به موجب قوانین جدید، هر گونه استفاده از مواد شیمیایی به منظور آسیب رساندن به شخصی، مجازاتی برابر با حداقل ۱۲ سال زندانی دارد و اگر شخص آسیب دیده دچار آسیب شدید شود مجرم به ۵۰ سال زندانی محکوم می‌شود. قوانین جدید همچنین برنامه‌هایی از جمله فراهم آوردن امکانات پزشکی با کیفیت بالا و انجام عمل جراحی ترمیمی رایگان برای قربانیان را دنبال می‌کند.
مردها بیشترین قربانیان اسیدپاشی در انگلستان
بر اساس گزارش بنیاد بازماندگان حملات اسیدی (ASTI)، در سال ۲۰۱۶، انگلستان با ۴۵۴ مورد، بیشترین آمار اسیدپاشی را در دنیا گزارش کرده است. همچنین جدیدترین آمار در سال ۲۰۱۷ حاکی از آن است که تعداد قربانیان نسبت به سال ۲۰۱۶ افزایش یافته. در نتیجه آمار اسیدپاشی در سال‌های اخیر در مقایسه با سال‌های گذشته در انگلستان رو به افزایش است.
در حالی که در سراسر دنیا زنان و دختران ۸۰ درصد از قربانیان اسید پاشی را تشکیل می‌دهند در انگلستان وضعیت کاملاً متفاوت است. بر اساس گزارش بی بی سی نیوز، در انگلستان ۶۲ درصد از قربانیان مردها هستند. درواقع، انگیزه‌ها متفاوتی باعث می‌شود که انسان ها دست به چنین اعمال خشونت باری بزنند و در انگلستان درگیری‌های گروه‌های اشرار (gang) عمده‌ترین دلیل اسید پاشی است.
تصویت قوانین جدید برای مجازات اسیدپاشی در ایران
هر ساله تعداد زیادی از انسان‌ها در دنیا قربانی حملات اسید پاشی، این عمل وحشیانه می‌شوند. تعدادی جان خود را از دست می‌دهند و عده‌ای که جان سالم به در می‌برند با حجم عظیمی از مشکلات روبرو می‌شوند. بیشتر قربانیان در سراسر دنیا زنان و دختران جوان هستند، کسانی که مانند هر انسان دیگری به داشتن آزادی و حق انتخاب ایمان دارند و می‌خواهند برای اتفاقات زندگیشان تصمیم بگیرند اما شرارت بعضی از افراد از آنها انتقام سختی می‌گیرد.
انتقامی که برای مبارزه با آن باید بسیار قوی بود. تمام قربانیان با مفهموم افسردگی و انزوا آشنا هستند. هزینه‌های درمان برای عمل جراحی بسیار گزاف است و بسیاری مشکلات دیگر که زندگی شخصی و اجتماعی قربانیان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
با توجه به اینکه در سراسر دنیا حملات اسیدپاشی به دغدغه‌ای جدی تبدیل شده است، برخی از کشورها راهکارهایی را برای کاهش این حملات به مرحله اجرا درآورده‌اند. از جمله راهکارهای مؤثر که با اعمال آنها آمار اسیدپاشی به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده است مربوط به کشور بنگلادش و کلمبیا می‌شود.
بسیاری از بنیادهای غیر دولتی از جمله بنیاد حمایت از بازماندگان اسیدی (ASF) در بنگلادش با هدف مبارزه با اسیدپاشی و کمک رسانی به قربانیان فعالیت می‌کنند. همچنین اعمال قوانینی از جمله داشتن مجوز فروش برای فروشندگان اسید و نظارت بر فروش این ماده باعث شد که آمار حملات اسیدی در بنگلادش به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند. در کلمبیا نیز افزایش مجازات مجرمان و ارائه خدمات پزشکی رایگان به قربانیان از جمله اقدامات مؤثر در این کشور بوده است.
ایران مانند دیگر کشورها هر ساله شاهد چندین مورد اسیدپاشی است اما متاسفانه آمار دقیقی به منظور آگاهی یافتن از افزایش یا کاهش این خشونت در مقایسه با سال‌های گذشته و همچنین مقایسه با وضعیت دیگر کشورها جایی به ثبت نرسیده است. اگرچه بیشتر حملات اسیدپاشی در ایران به دلیل انتقام جویی رخ می دهند اما حملاتی که به صورت زنجیره‌ای در اصفهان اتفاق افتاد و همچنان علت و عوامل آن ناشناخته و در پرده‌ای از ابهام باقی مانده است؛ جنجالی ترین مورد در سال های گذشته بوده است. در ایران اسید با قیمتی ارزان قابل خریداری است.
در هفته های گذشته طرح تشدید مجازات اسیدپاشی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح و به تصویب رسید. تا جایگزین قوانین گذشته شود. در ماده ۱ این طرح آمده است: "هر کس عمدا با پاشیدن یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر، با هر میزان غلظت موجب جنایت بر نفس و عضو شود در صورت مطالبه از ناحیه مجنی علیه یا ولی دم حسب مورد با رعایت شرایط مقرر در کتاب قصاص، به قصاص نفس یا عضو محکوم می‌شود."
نمایندگان مجلس در تبصره این ماده تصویب کردند که "ریختن اسید یا سایر ترکیبات شیمیایی روی فرد، فرو بردن اعضای بدن در درون اسید و اعمالی نظیر آن در حکم اسیدپاشی است."
بر اساس ماده ۲ این طرح "هرگاه شخصی مرتکب جرم موضوع این قانون شود و مجازات آن قصاص نباشد یا به هر علتی مانند فرار مرتکب یا مصالحه اولیای دم، قصاص اجرا نشود، مرتکب علاوه بر پرداخت دیه یا ارش مطابق مقررات مربوطه به مجازات، در جنایت بر نفس و جنایت منجر به تغییر شکل دائمی صورت بزه دیده به حبس تعزیری درجه یک (حبس بیش از بیست و پنج سال)، در جنایتی که میزان دیه آن بیش از نصف دیه کامل باشد به حبس تعزیری درجه ۲(حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال)، در جنایتی که میزان دیه آن از یک سوم تا نصف دیه کامل باشد به حبس تعزیری درجه سه (حبس بیش از ده تا پانزده سال) و در جنایتی که میزان دیه آن تا یک سوم دیه کامل باشد به حبس تعزیری درجه ۴ (حبس بیش از پنج تا ده سال) محکوم می شود."
براساس تبصره ماده یک این قانون که از تصویب نمایندگان گذشت، آمده است: "به منظور حمایت از بزه دیدگان موضوع این قانون در مواردی که به علت مرگ یا فرار، دسترسی به مرتکب ممکن نست، دیه از اموال او و در صورت نداشتن مال یا کافی نبودن آن، تمام یا باقیمانده دیه از بیت‌المال پرداخت می شود همچنین در مواردی که مرتکب شناسایی نشود، دیه از بیت المال پرداخت می‌شود."
تصویت این قانون واکنش های متفاوتی از سوی برخی از قربانیان داشت، سهیلا جورکش، یکی از قربانیان اسیدپاشی اصفهان معتقد است باید برای اسیدپاش‌ها مجازات قصاص در نظر گرفته شود زیرا در برخی موارد مجازات حبس با قرار وثیقه منجر به آزادی متهم می شود و از سویی مجرمان این امید را دارند که دیه توسط دولت پرداخت می شود.
جورکش تاکید می کند "در نظر گرفتن ۲۰ سال حبس برای مجرمان اسیدپاشی هیچ تضمینی برای تکرار این جرم نیست."
مرضیه ابراهیمی نیز که سال ۹۳ در اصفهان مورد اسیدپاشی قرار گرفت، گفته است "من شخصا نه قصاص می خواهم نه اعدام بلکه حبس ابد می‌خواهم. قرار نیست این چرخه خشونت ادامه داشته باشد. این افراد هم از حبس ابد بیشتر می‌ترسند."
گزارش از: الهه جلالی- خبرگزاری ایمنا
منبع:
سایت Elsevier, BBC News, ASTI
کتاب The Soul of Iran: A Nation's Journey to Freedom by Afshin Molavi
کتاب Combating Acid Violence in Bangladesh, India, and Cambodia
نظر شما