به گزارش خبرنگار ایمنا، ۲۰ سال پیش بود که با متلاطم شدن شرایط اقتصادی، کارشناسان بانک مرکزی پیشنهادی مبنی بر حذف صفر از پول ملی را مطرح کردند و پس از آن نیز با ارائه طرح‌هایی دیگر سعی در اصلاح پول ملی داشتند اما هیچ‌گاه به مرحله اجرا نرسید، مدتی این موضوع مسکوت ماند تا اینکه سال گذشته گمانه زنی هایی راجع به آن صورت گرفت اما امسال، رییس بانک مرکزی از ارائه لایحه حذف صفر از پول ملی به دولت خبر داد و گفت امسال نگاه به این مهم از هر سال جدی تر است.
در این میان کارشناسان پیشنهادات مختلفی در خصوص روش حذف صفر از پول ملی دارند به طوری‌که عده‌ای به حذف مضربی از عدد سه و برخی دیگر به حذف مضربی از چهار صفر اعتقاد داشته و دارند. اما مسئله قابل‌تأمل تردیدهایی است که همیشه درباره اجرای چنین طرحی وجود داشته و هیچ‌وقت مشخص نشد که این سیاست در ایران چه آثار و تبعاتی می‌تواند داشته باشد.
امسال این مصوبه در شرایطی دوباره از سوی دولت اعلام‌شده است که اغلب کارشناسان و نمایندگان مجلس نسبت به آن دیدگاهی مثبت ندارند و آن را طرحی کارآمد نمی‌دانند. بسیاری بر این باورند که دولت باید در زمانی مناسبت‌تر، برای حذف چند صفر از پول ملی اقدام می‌کرد زیرا طرح فعلی تأثیرگذاری چندانی بر فضای اقتصادی جامعه نخواهد داشت و حتی مشکلات بسیاری را در بازار و در بخش پرداختی‌ها به وجود می‌آورد.
مسلماً نخستین پرسشی که در مواجهه با ارائه این طرح، وجود دارد اینکه آیا حذف صفر از پول ملی منجر به بهبود شرایط اقتصادی کشور و افزایش قدرت خرید مردم خواهد شد یا اینکه فقط به ایجاد تغییر در ظاهر اقتصاد می‌پردازد؟ و آیا حذف چهار صفر در شرایط فعلی می‌توان وضعیت نقدینگی و کاهش ارزش پول ملی را سروسامان دهد و اوضاع را بهبود ببخشد؟
توهم تورمی در کشور
دراین‌باره کمیل طیبی، پژوهشگر پژوهشکده پولی و بانکی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: بعضاً برای اینکه دولت‌ها بتوانند حجم زیاد نقدینگی در کشور را کنترل کنند و مانع از کاهش ارزش پول ملی شوند، تصمیم می‌گیرند صفرهای پول ملی خود را بردارند. البته این اقدام صرفاً یکی از راهکارهای مقابله با تورم و نقدینگی و کاهش ارزش پول ملی است.
وی می افزاید: این‌گونه می‌توانند مجدداً یک ارزش قابل‌توجهی به پول ملی خود بدهند. ولی از طرف دیگر هم باید در نظر داشت که کاهش ارزش پول ملی و افزایش نقدینگی در کشور موجب می‌شود که یک توهم تورمی در کشور ایجاد شود.
این عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه اصفهان تشریح می‌کند: من در شرایط فعلی اصلاً موافق چنین تصمیمی نیستم و به نظرم اصلاً به نفع اقتصاد ایران نخواهد بود. زیرا این کار باعث به وجود آمدن یک توهم تورمی می‌شود. به‌عنوان‌مثال، فرض کنید کرایه تاکسی ۱۰ هزار ریال است و وقتی ما چهار صفر را حذف می‌کنیم، کرایه تاکسی به یک تومان می‌رسد و احتمالاً مجبور می‌شوند که حدود ۵۰ درصد این نرخ را افزایش دهند و این خودش یک تورم جدید ایجاد می‌کند؛ بنابراین با توجه به اینکه ما در شرایط فعلی نیازمند یک ثبات اقتصادی هستیم، می‌توانیم از راهکارهای دیگری برای افزایش ارزش ریال و کاهش نقدینگی استفاده کنیم که بارها درباره آن‌ها صحبت شده است.
طیبی خاطرنشان می‌کند: زمانی می‌توانیم به آثار مثبت برداشت صفرها امیدوار باشیم که یک بخش تولید داخلی بسیار قوی داشته باشیم و این بخش بتواند ارزش به‌دست‌آمده را تقویت کند. ولی در شرایطی که هم تورم داریم و هم رکود، نمی‌توانیم امیدوار باشیم که تولید از ارزش پول ملی حمایت کند.
حذف صفرها در شرایط فعلی بدون تأثیر است
سیدناصرموسوی لارگانی عضو هیئت رییسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا بیان می‌کند: در دولت‌های نهم تا یازدهم، موضوع حذف صفرها از پول ملی مطرح بود اما هیچ‌گاه اجرایی نشد. چون با چنین اتفاقی باید همه اسکناس‌ها و سکه‌ها تغییر کند که هزینه سنگینی به کشور تحمیل می‌شود و اگرهم چهار صفر را از پول ملی حذف کنیم و اسکناس را عوض نکنیم اقدامی انجام نداده‌ایم.
وی تصریح می‌کند: در مجموع حذف صفر به منظور تقویت ارزش پول ملی انجام می‌گیرد افرادی که درصدد اجرای این طرح هستند می‌خواهند جایگاه ازدست‌رفته ارزش پول ملی را بازگردانند اما با توجه به افت بسیار ارزش پول ملی، اقداماتی این‌چنینی تأثیری نخواهد داشت.
نماینده فلاورجان در مجلس شورای اسلامی بیان می‌کند: قطعاً برای تغییر واحد پول کشور از ریال به تومان مصوبه مجلس نیاز است و دولت باید مجوز این تغییر را از مجلس و شورای پول و اعتبار دریافت کند. به‌این‌ترتیب که پس از ارائه لایحه از سوی دولت به مجلس، کارشناسان اقتصادی مرکز پژوهش‌ها و دیوان محاسبات و نمایندگان مجلس به بررسی کارشناسانه و دقیق این لایحه می‌پردازند پس از آن باید در صحن علنی تصویب و به تائید شورای نگهبان نیز برسد.
به گفته موسوی لارگانی در صورتی که چنین طرحی اجرایی شود نمی‌توان مشکل معیشتی مردم و مشکل اقتصادی کشور را حل کنیم. زیرا مشکلاتی که سیل بر جای گذاشته به‌علاوه معضلات اقتصادی کشور شرایطی را ایجاد کرده است که عملیاتی شدن این‌گونه طرح‌ها نمی‌تواند، پاسخ‌گو باشند. ضمن آنکه با هزینه سنگین چاپ اسکناس و ضرب سکه باعث ایجاد تورم بیشتر می شود. بنابراین بهتر است در قدم نخست با فراهم‌سازی زیرساخت‌ها اقدامی اساسی برای هماهنگی دخل و خرج مردم انجام دهیم و سپس در اندیشه حذف صفرها باشیم.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد- خبرنگار سرویس اقتصادی ایمنا
نظر شما