به گزارش خبرنگار ایمنا، سعید عابدین درکوش در کتابی با عنوان "درآمدی به اقتصاد شهری" که آن را در ۹ فصل به رشته تحریر درآورده است، در تعریف اقتصاد شهری می نویسد: اقتصاد شهری یکی از رشته های تخصصی اقتصاد است که در آن اقتصاددانان سعی می‌کنند با استفاده از ابزارهای اقتصادی، مسائل و مشکلات یک منطقه شهری را بررسی و ارزیابی کنند.
در اقتصاد شهری سعی می‌شود مسائل مربوط به تخصیص عوامل تولید و توزیع درآمد واقعی در داخل و بین مناطق شهری به طور علمی توضیح داده شود یا به بیان دیگر چگونگی تولید و توزیع کالا و خدمات نه فقط در داخل یک شهر بلکه بین شهرها بررسی می شود.
وی در ادامه می‌گوید: با وجود اینکه بعضی از مسائل شهری نظیر جنایت، فقر، آلودگی، محیط و مسکن ممکن است به دلیل اینکه در اجتماع شهری وجود داشته باشند بیشتر با نگاه اجتماعی و جامعه شناختی ارزیابی شوند اما تمام این مسائل جنبه اقتصادی نیز دارد و بنابراین بعد از رشد سریع شهرنشینی، اقتصاددانان به بررسی آنها پرداخته اند.
درکوش با بیان اینکه نظریه‌های اقتصاد خرد و کلان هر دو برای حل و فصل مسائل و مشکلات شهر مورد استفاده قرار می گیرد، اظهار می کند: دامنه استفاده از این نظریه ها برای توضیح حقایق شهری محدود است.
در بخش اول کتاب به این موضوع پرداخته می‌شود که چگونه تصمیم‌گیری خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی در انتخاب محل استقرار خود در سطح کشور، موجب پیدایش شهرها و رشد آنها می‌شود.
وی این موضوع را چنین تشریح می‌کند: بنگاه‌های اقتصادی، مکان خود را بر اساس سود حداکثری خود انتخاب و خانوار نیز با توجه به حداکثر کردن مطلوبیت خود، محل سکونتشان را انتخاب می‌کنند.
به عبارتی نویسنده معتقد است خانوار محل زندگی خود را بر اساس رفاه بیشتر برمی‌گزیند.
نویسنده کتاب "درآمدی بر اقتصاد شهری" همچنین با بیان یک مفهوم نسبی از کلمه شهر به بیان این نکته می‌پردازد که به علت مسائل گوناگون، ارائه تعریف درست و جامعی از شهر ممکن نیست اما دو ملاکِ تعیینِ حداقل اندازه شهر از نظر جمعیت، املاک و تعیینِ حد نصاب برای چگالی جمعیت (جمعیت نسبی) در نظر گرفته می شود.
البته میلز در تعریف شهر می‌گوید: "منطقه شهری ناحیه ای است که جمعیت نسبی آن از مناطق دیگر مخصوصا نواحی اطراف آن بیشتر باشد."
در ایالات متحده آمریکا نیز شهر را محدوده‌ای که دارای شهرداری است و خدماتی از قبیل جمع آوری زباله، آتش نشانی، پلیس و غیره را ارائه می‌کند، می‌شناسند و ناحیه شهری را محدوده‌ای که حداقل یک شهر مرکزی بزرگ در آن وجود داشته باشد، چگالی جمعیتی آن حداقل هزار نفر در هر اکر(۰.۴۰۴۰ هکتار) باشد و جمعیت کل محدوده حداقل ۵۰ هزار نفر باشد، تعریف می کنند.
نویسنده در ادامه فصل در بررسی روند شهرنشینی به دلایل وجود شهر می پردازد و می‌گوید: در حقیقت پاسخ مشخصی برای این سوال وجود ندارد؛ از نظر تاریخ دانان، جغرافی‌دانان، انسان شناسان، جامعه شناسان و سیاستمداران دلایل مختلفی برای این موضوع ارائه می شود.
مفاهیمی مانند: "مرکز اداری و نظامی برای کنترل مملکت"، "شهر محلی با برج و بارو برای حمایت در مقابل مهاجمان" ، "شهر مرکز تشکیل فرهنگ و تمدن" و بالاخره "شهر محل تجارت و تمرکز فعالیت های اقتصادی" در دوره‌های مختلف دلیل برتر اثبات وجود شهر به حساب می‌آمده است.
درکوش می‌افزاید: با بررسی تاریخچه شهرنشینی در دنیا می توان ادعا کرد که ایران قدمتی طولانی در تاریخ شهرنشینی جهان دارد.
به گفته وی بیشتر شهرهای دوره باستانی در زمان ساسانیان به وجود آمده‌اند و در این دوران است که شهرها از شالوده های اساسی، اجتماعی و سیاسی به شمار می‌آمد. در زمان ساسانیان در حدود ۱۰۴ شهر در ایران وجود داشته که تولیدات شهریه خود را با کشورهایی مانند چین، هند و حبشه مبادله می کردند و از این راه درآمد سرشاری را به خزانه پادشاهی سرازیر می کردند.
نویسنده با اشاره به این نکته که در دوران گذشته، توسعه و افزایش جمعیت شهر به انتخاب آنها به عنوان پایتخت بستگی داشته است به بیان یکی از نکات جالب شهرهای اسلامی می پردازد و عنوان می‌کند: وجود مسجد در جایگاه مهم ترین ساختمان شهر است که محل برخورد اندیشه های علمی، دینی و قضایی است.
وی در ادامه به یک نکته در افزایش جمعیت شهری می‌پردازد و تصریح می‌کند: رشد سریع جمعیت شهر نشین در این جوامع ناشی از نیاز به رشد اقتصادی آنها نیست بلکه ناشی از وضع بد اقتصادی روستاها است.
در بخش‌های دیگر این کتاب "مسائل درون شهری مانند فقر، مسکن، حمل و نقل شهری و غیره"، " اندازه و رشد شهر و مسائلی چون تحلیل وسعت بازار و رشد شهری"، "مسائل مربوط به ارزیابی طرح های گوناگون در شهر"، "مهاجرت-فقر"، "مسکن"، "حمل و نقل شهری"، "نقش بخش دولتی در مسائل شهری" و "کیفیت محیط شهری" مورد بررسی قرار می گیرد.
نظر شما