به گزارش خبرنگار ایمنا، عصر امروز _۵ اردیبهشت_ مراسم "رونمایی کتاب وقف نامه مجموعه علی قلی آقا" در موزه حمام علی قلی آقا برگزار شد و در آن از وقف نامه آن که توسط حسین مسجدی و امین شایسته دوست در چند سال گردآوری و تنظیم شده رونمایی شد.
حسین مسجدی، مولف وقف نامه در این جلسه اظهار کرد: وقف نامه سابقه چند هزار ساله در تاریخ ایران دارد. وقف نامه علی قلی آقا عمری چهارصد ساله دارد که اکنون و پس از چند سال تلاش چاپ شده است. هدف از احیا این وقف نامه حفظ یکی از هزاران وقف نامه ایران و اسلام بود. این حمام فقط با وقف نامه می تواند قرن ها ادامه حیات دهد، چرا که حفظ و نگهداری آن هزینه گزافی دارد.
وی افزود: متاسفانه بسیاری از موقوفات از بین رفته و وقف خواری قدرتش از تمام وقف نامه ها بیشتر است. هدف از احیا وقف نامه علی قلی آقا ایجاد نگرانی در کسبه و ساکنان محل نبود، بلکه هدف این بود که گوشه ای از وقف نامه های تاریخ ایران را در جهت حفظ آنها نشان دهد. در متن هایی مانند وقف نامه ها اصطلاحات و اسامی است که در هیچ متن دیگری نمی توان مثل آن را یافت.
مسجدی خاطر نشان کرد: امیدواریم محققان بعدی با استفاده از این وقف نامه در بحث های مختلف مردم شناسی، جامعه شناسی و غیره استفاده کنند و بتوانند با دقت بیشتری آنها را مطالعه و احیا کنند.
وقف میراثی از مغان ایران باستان
محمود جعفری دهقی، در این جلسه اظهار کرد: وقف از دوره های دور تاریخی در ایران وجود داشته و در زبان پهلوی نیز اصطلاحاتی معادل وقف وجود دارد. در فلات بزرگ ایران سه تمدن با هم برخورد کردند و در حدود ۳ هزار سال پیش فرهنگ هایی را شکل دادند. تمدن های ساکن در فلات ایران بسیار پیشرفته و با فرهنگ بودند و در بخش های مختلفی مانند هنر و صنعت پیشرفت های شگرفتی داشته اند. در کنار اقوامی که در این فلات ساکن بودند، اقوامی هم بودند که از سیبری به این سرزمین مهاجرت کردند و بخشی از این اقوام که آریایی نام دارند به ایران آمدند.
رییس انجمن علمی ایران شناسی ادامه داد: گروهی از روحانیان که در آن دوره به مباحث فلسفی مشغول بودند، از این مهاجران استفاده کردند و وقف شکل گرفت. از آن زمان وقف برای تامین اعتبار برگزاری مراسمات دینی ایجاد شد و برای مثال باغی یا زمینی را به معابد وقف می کردند. این روحانیان مغان نامیده می شدند که حوزه های فکری و تمدنی ایران را تشکیل دادند.
استاد دانشگاه تهران با اشاره به نقش مغان گفت: جدا از وقف، مغان در دیگر مسائل نیز مانند شناخته شدن دوزخ و عربی در بین ایرانیان تاثیر گذار بودند. این روحانیان در زمان هخامنشی از اعتبار علمی و فرهنگی برخوردار بودند، در گروه هایی که هخامنشیان به سرزمین های دور دست مانند آتن و یونان برای اخذ مالیات می فرستادند روحانیان یا مغان نیز حاضر بودند. این مغان اندیشه ایرانی را به مغرب زمین منتقل کردند.
وی درباره اولین سند وقف گفت: فردی به اسم کرتیر موبد اولین فردی است که کتیبه ای برای موقوفات خود به جا گذاشته و در آن ها توضیح داده که چه چیزی و برای چه کاری وقف کرده است. شاپور ساسانی نیز دومین فردی است که سندی از موقوفات آن در دست است. کتاب هایی نیز پیش از دوره اسلامی درباره وقف وجود دارد از جمله مادیان هزاردستان، دینکرد و دادستان دینی.
عضو شورای عالی دایره المعارف بزرگ اسلامی خاطر نشان کرد: حتی برخی معتقدند که آمدن مسیح را سه نفر از مغان ایرانی نوید داده بودند. آفرینش جهان مینوی و مادی، اصالت خرد، هدفمندی آفرینش، بهشت و دوزخ و رستاخیر و تن پسین در فلسفه یونان برگرفته از اندیشه مغان ایرانی بوده است.
جعفری افزود: در عقیده ایرانیان باستان دو اصل خیر و شر وجود دارد که همیشه در حال جنگ هستند و هدف از آفرینش انسان مبارزه با شر و پلیدی و فساد است. سه دانش در ایران به وجود آمده وقف، نجوم، پزشکی و به دانشگاه جندی شاپور رفت که بزرگترین کتابخانه دنیا در آنجا بوده و به مرکز تعلیمی در کل دنیا تبدیل شد.
وی تاکید کرد: وقتی که اسلام به ایران می رسد، وقف بسیار مبارک و باشکوه می شود. در دوره اسلامی مرکز علمی به وجود آمد و آثاری از زبان های مختلف مانند پهلوی، سریانی و یونانی و سانسکریت به عربی ترجمه شد. در گذشته کار رسیدگی به افراد بی بضاعت و فقیر و حتی مسافرانی که جایی را نداشتند از طریق موقوفات انجام می شد.
نظر شما