به گزارش خبرنگار ایمنا، اگرچه هنر به عنوان امری بدیهی و شناخته شده به نظر می رسد، اما اگر به صورت دقیق تر به مفهوم آن نگریسته شود مفاهیمی دقیق و ظریف از این واژه به دست می آید که نشان می دهد ارائۀ تعریف و تصویری گویا از آن دشوار است. «فن، صنعت، علم، معرفت، امری همراه با ظرافت و ریزه کاری، آن درجه از کمال که فراست و فضل را در برداشته و نمود آن صاحب هنر را برتر از دیگران بنمایاند، کیاست، زیرکی، لیاقت، کفایت و کمال» تعریفی است که علی اکبر دهخدا در ذیل واژۀ هنر آورده است؛ اما معنا و مفهوم هنر و هنرمند تا آنجا گسترده که بسیار افرادی دربارۀ آن سخن ها گفته و نوشته ها نگاشته اند تا آنجا که احمد شاملو می نگارد که «هنرمندان، سلسله جبالی هستند که بعضی قله‌های آن از ابرها بیرونند، بالاترند؛ اما همواره باید یادمان باشد که هنرمندان وجودی معصومانه و کودکانه دارند. اگر همه اینها بود و بیش از اینها آنگاه ممکن است که او را بشناسیم...»
در این گزارش با تاکید بر واژگان "هنر" و "هنرمند"، این مفاهیم از دیدگاه برخی از هنرمندان نام آشنای اصفهان معنا شده است.
هنر تاج سر آفرینش است
حسن کیانی، قفل ساز با بیان اینکه وجود عشق در هر کاری لازم است و عشق باعث خستگی‌ناپذیری می شود، می گوید: «اگر هنر همراه با عشق باشد نتیجه‌بخش و نجات‌دهندۀ آدم است و آبرویش را حفظ کرده و شخصیت او را بالا می بَرَد و احترام می بیند و درواقع هنرمند هرجا که رود قدر بیند و بر صدر نشیند. همه قدرت ها و حکومت ها نابود می شوند اما هنر همچنان باقی مانده است چرا که غیر از هنر که تاج سر آفرینش است دوران هیچ منزلتی پایدار نیست.»
اسدالله شاه‌میوه، پیشکسوت هنر خاتم سازی و رئیس شورای بازار هنر اصفهان تاکید می کند: «اگر هر کاری با عشق و علاقه انجام شود هنر است و جاودانه می ماند و اگر ظاهری و تفننی باشد بعد از مدتی کنار می رود چون اصالت ندارد. در واقع عشق یعنی زندگی و اگر گسی به زندگی خود علاقه داشته باشد همیشه موفق است، تولیدات هنری هم به همین شکل است یعنی اگر با علاقه و عشق همراه باشند مانا می شوند.»
نیاز هنر به عشق و خلاقیت
مهدی شمسعلی، پیشکسوت هنر زری بافی توکل به خدا را مهم ترین درس زندگیِ خود می داند و تصریح می کند: «هنر به عشق و خلاقیت نیاز دارد و هنرمند باید عاشق باشد تا اثری خلاقانه و ارزشمند تولید کند و می توان گفت که هنرمند باید وجودش را فدای کار خود کند و محصولش ارزشمند باشد. هنرمند قلب نازک و ظریفی دارد که خیلی زود می شکند و وقتی شکست کارش هم می شکند، اما وقتی تقویت شود کار خود را به خوبی انجام می دهد.»
مهدی علمداری، هنرمند پیشکسوت قلمزنی می گوید: «کسی که به هنر وارد می شود باید عاشق باشد و دنبال مادیات نباشد و هنر او را ارضا کند، یعنی ذوق هنریِ وجودش برای وی کافی باشد و هنر را راهی برای ثروتمندشدن نداند چرا که اگر این فرد در هنر موفق شود مادیات هم برایش فراهم می شود اما اگر هنر را تنها راه به دست آوردن ثروت بداند موفق نمی شود.»
هنر و فرهنگ مکمل یکدیگرند
جعفرقلی دادخواه، پیشکسوت هنر طراحی سنتی نقشه فرش تاکید می کند که هنر واقعی مانند خورشید است که غروب ندارد و می گوید: «کسی که می خواهد سفارش دهنده را راضی کند و هزینه ای از او بگیرد هنرمند نیست و نمی توان بر اثرش نام هنر گذاشت چرا که هنرمند باید آفرینش هنر داشته باشد و کاسب کاری درمیان نباشد. آنچه تک باشد موزه ای و ماندگار است و اگر درست و هنرمندانه کار کردیم محصول، مانا می شود.»
سیداکبر حلّی، از معماران و مرمتگران پیشکسوت با بیان اینکه معماری، هنرِ افزودن ارزش‌های پیشینیان است همه هنرها را وابسته به معماری و معماری را وابسته به فرهنگ می داند و می گوید: «هنر و فرهنگ مکمل یکدیگر هستند و وقتی هنری را شناختیم باید بر آن بیفزاییم نه اینکه تقلید کنیم. هنر و فرهنگ مکمل یکدیگر هستند، هنرمند می تواند با ایجاد آثار خود در ساختن فرهنگ تاثیرگذار باشد و فرهنگ هم می تواند هنرمند قابلی را بسازد و هیچ یک بر دیگری برتری ندارد.»
همه صنایع دستی هنر نیستند
علی ظریفی، پیشکسوت هنر قلمزنی با بیان اینکه نمی توان با رفتن به دانشگاه، هنر را آموخت، می گوید: «هنر باید در وجود آدم باشد تا آفرینش رقم بخورد. خلق هر اثری از وجود آدم سرچشمه می گیرد بنابراین هنر یعنی آفرینش و هنرمند کسی است که چیزی را بیافریند که پیش از آن وجود نداشته است. هنرمند اصلی خدا است که آفرینش دارد و دیگر هنرمندان شاگردان خدا هستند و شاگرد خدا باید کرامت داشته باشد و نمی تواند اشتباه کند. اگر هنرمند در هنرش پیام نداشته باشد هنرمند نیست، مثلا کسی که صنایع دستی کار می کند حتما هنرمند نیست اما اگر در صنایع دستی آفرینش وجود داشته باشد هنر است. هنرمند از جامعۀ خودش جلو است و وقتی که ازدنیا رفت همه به هنرش پی می برند، هنرمند مثل میوه ای است و وقتی این میوه رسیده شد از روی درخت می افتد هرچندکه هنرمند وقتی افتاد، می رسد.»
هنر، زبان بین المللی است
کیقباد بذرافشان، هنر مشبک فلز با بیان اینکه هر فردی درکنار هر شغلی که دارد باید کار هنری هم انجام دهد، می گوید: «فعالیت هنری از نظر روحی در انسان اثرات مثبتی می گذارد و در واقع روح انسان با هر رشتۀ هنری می تواند به اوج برسد. من به همه توصیه می کنم که حتما یک کار هنری در هر زمینه ای را دنبال کنند چون برای پرورش روحی آنها موثر و لذت بخش است.»
صالح قنبری شیخ شبان، پیشکسوت هنر خاتم کاری اصفهان با بیان اینکه هنر نشان دهندۀ توانمندی است، تصریح می کند: «کسی که در هر رشته ای توانمند شد، می تواند خلق کند؛ گاهی فردی کار تجاری انجام می دهد یعنی فقط یک نوع کار تولید می کند چنین فردی اصلا نمی داند کار از کجا شروع شده و به کجا ختم شده و مدام تکرار کرده است، اما گاهی فردی در کار هنری قرار می گیرد و بایدها را می آموزد و چنین فردی هنرمند است.»
رضا بدرالسماء، مینیاتوریست می گوید: «هنر، آرامشی برای روح است و می توان با هنر، زندگی را آغاز کرد؛ ضمن اینکه هنر، زبان و فعالیتی بین المللی است که همه دنیا آن را می پذیرند. ازسویی دیگر جوانان باید علاوه بر فعالیت در شغل خود و انجام دادن آن به بهترین نحو، یک رشتۀ هنری را هم بیاموزند و بدانند که هنر، سرمایه ای بزرگ و اندوخته ای است که هیچ وقت از انسان گرفته نمی شود.»
زنجیره به هم پیوستۀ فرهنگ و هنر
مرتضی مطیفی‌فرد، گچبری سنتی با بیان اینکه فرهنگ و هنر زنجیره ای به هم پیوسته و لازم و ملزوم یکدیگر است، تصریح می کند: «هنر و فرهنگ نمی توانند از هم جدا شوند به‌خصوص فرهنگ و آثار هنری دوران اسلامی، مثلا در گردش اسلیمی همه حرکت ها مجموعۀ به هم پیوسته است که ادامه می یابد و نشانه کثرتِ وحدت است و وحدت همان خداپرستی است که نشانۀ اولوهیت و خداشناسی است.»
به گزارش ایمنا، معنای هنر در تاریخ فرهنگ و هنر انسانی همواره با نوعی الهام و اشراق همراه بوده که گاهی نیز عقل انسانی از درک رموز آن عاجز مانده است و به دلیل گستردگی و ظرافت خود، در عین پیدایی، ناپیداست؛ اما هنوز هم غیر از هنر که تاج سر آفرینش است دوران هیچ منزلتی پایدار نیست...
گزارش از: شیرین مستغاثی، سرویس فرهنگ و هنر ایمنا
نظر شما