به گزارش خبرنگار ایمنا، در این مراسم مناظره که شامگاه یکشنبه در دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر اصفهان به همت انجمن اسلامی این دانشگاه برگزار شد، صادق زیبا کلام پیرامون اهداف و رویکرد سیاست خارجی ایران اظهار کرد: هیچ کشوری در دنیا متعقد نیست که نظام کشورش به دنبال تجاوز به خاک بقیه کشور ها است و یا رسما اندیشه ای به عنوان ضعیف کشی در منطقه ندارد، همه کشور ها زمانی که نوبت به سیاست خارجه آنها می‌رسد از ایجاد صلح و دوستی در دنیا سخن می‌گویند.
وی افزود: در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز توصیه به حمایت از کشورهای اسلامی شده است، اما زمانی که به کشورهایی که مورد حمایت و کمک ایران هستند نگاه میکنیم می بینیم ایران تنها به نهضت‌ها و آن دسته از کشورهای اسلامی کمک می کند که طرفدار حکومت ایران باشند؛ بنابراین در برابر ظلم هایی که به مسلمانان چین می شود سکوت می کنیم و از فلسطین و حزب الله لبنان تا زمانی حمایت میکنیم که مدافع حکومت ما باشند؛ و اگر زمانی حزب الله با نظام ما مخالفت کرد، حمایت ما نیز تعطیل می شود.
زیباکلام ابراز عقیده کرد: بنابراین رفتار کشور ما نیز در حقیقت مانند بسیاری از کشورهای دنیا است؛ در مواقعی که قدرت داشته باشیم به شدت ایستادگی میکنیم، اما در مواقعی هم در صورت مشاهده ضعف تن به مصالحه می دهیم، بنابراین بسیاری از واکنش های کشور ما مانند دیگر کشور های دنیا است و باید مورد مورد سیاست خارجی ایران را تجزیه و تحلیل کرد.
کمک به حزب الله به حفظ منافع و امنیت ایران کمک می کند
محمد حسن قدیری ابیانه نیز در رابطه با رعایت اصول اولیه و اساسی سیاست خارجه در جمهوری اسلامی ایران گفت: کشور ما به دنبال منافع خود در سیاست خارجی است و هر چند این مسأله صحیح است که در بیان هیچ کشوری به دنباله سلطه گری در دنیا نیست، اما در عمل بعضی از کشورها مانند آمریکا، انگلیس و شوروی سابق تمام تلاش خود را برای ایجاد سلطه در جهان کرده و می کنند، اما ایران نه به دنبال سلطه گری، بلکه دنبال منافع ملی خود است.
وی افزود: البته گاهی ارزش های کشور نیز جز منافع ملی تلقی می شود که یکی از این ارزش‌ها طبق فرمایشات حضرت علی (ع) «نپذیرفتن ظلم» است؛ بنابراین کشور ما بر اساس ارزش های خود حق ظلم کردن و ظلم پذیری را ندارد و به دنبال افزایش تمامیت ارضی نیست. ضمن اینکه ما طبق دستورات اسلام باور داریم که نمی توانیم در مقابل ظلم به مظلوم سکوت کنیم و باور داریم کمک به کشور های دیگر در مقابله با ظلم در حقیقت کمک به کشور خودمان است؛ به طور مثال اگر تقویت توان حزب الله برای حمله به اسرائیل یکی از موانع حمله آمریکا به ایران است، عقل حکم می کند که ما این مانع را ایجاد و تقویت کنیم، زیرا در حقیقت یکی از موانع اصلی حمله آمریکا و حتی گروهک های تروریستی مانند داعش به ایران، حزب الله لبنان است.
بیشتر از منافع ملی به دنبال اهداف ایدئولوژیک بوده ایم
زیبا کلام در مورد دیدگاه دولت اسلامی و چالش های آن بر سر راه سیاست خارجه ایران اظهار کرد: طبق گفته بنجامین دیزرائیلی، سیاست مدار بریتانیایی هیچ کشوری نه دوستان همیشگی دارد و نه دشمنان همیشگی؛ دوستان یک کشور در طول زمان ممکن است تغییر کند مانند کشور عراق که در زمانی دشمن ایران تلقی می شد، اما در حال حاضر با کشور عراق دوست هستیم. طبق گفته دیزرائیلی آن چیزی که در هر کشوری ثابت است، منافع ملی آن کشور تلقی می شود؛ از این رو تلاش در جهت افزایش و خدمت به منافع ملی اصلی ثابت در سیاست خارجی هر کشور است.
وی خاطر نشان کرد: سوالی که پیش می آید این است که آیا در طول ۴۰ سال گذشته سیاست خارجه جمهوری اسلامی همواره در جهت منافع ملی ایران بوده است؟ بنده معتقدم که متأسفانه خیر؛ زیرا موارد بسیاری بوده است که کشور ما در جهت منافع ملی حرکت نکرده، پس مسئولان کشور ما به دنبال تحقق چه چیزی بوده اند که اهمیت آن بیش از منافع ملی بوده؟ پاسخ «ایدئولوژی» است. بنابراین کشورهایی بوده اند که سیاست خارجی آن ها منافع ملی محور نبوده، بلکه ایدئولوژی محور بوده یعنی زمانی که به آن نگاه میکنیم سیاست اعمال شده در جهت منافع ملی نیست، ممکن است در مقاطعی آن سیاستی که به ایدئولوژی جمهوری اسلامی کمک می کرده، در جهت منافع ملی کشور هم بوده، اما همیشه این گونه نبوده است. من معتقدم مسئولان ارشد جمهوری اسلامی ایران در دوراهی منافع ملی و اهداف ایدئولوژیک، همواره ایدئولوژی را انتخاب کرده اند و می شود گفت که برخی از تصمیمات که در ۴۰ سال گذشته اتخاذ شده بیشتر در جهت تقویت و پیشبرد ایدئولوژی جمهوری اسلامی ایران بوده است.
صحبت های دیزرائیلی باید مبنا باشد یا کلام خدا؟
قدیری ابیانه در پاسخ به این سؤال که آیا ایدئولوژی حاکم بر سیاست خارجی توانسته در این ۴ دهه انقلاب منافع کشور را تامین کند؟، گفت: بر فرض افرادی که در طول تاریخ در مجلس، دولت و وزارت خارجه ایران مشغول به کار بودند، قصد خیر داشته‌اند و خیانتی در کار نبوده؛ به طور مثال مصدق به دنبال حفظ منافع ملی ایران و ملی شدن نفت بود، اما اعتماد و امید او به آمریکا باعث ۲۵ سال گرفتاری کشور شد. یک اشتباه در تحلیل، اشتباهی که در دولت کنونی نیز شاهد آن بوده‌ایم باعث ایجاد اشتباهات بعدی می شود.
این دیپلمات سابق ایران تأکید کرد: اگر به سیاست های دولت مبنی بر توافق با آمریکا نگاه کنیم، می بینیم به جز خسارت دستاوردی نداشته و اینکه فکر کنند اگر با آمریکا رابطه ای برقرار شود، این کشور دست از دشمنی بر می دارد، خیال خامی بیش نیست. آیا در حال حاضر ما می بایست صحبت های بنجامین دیزرائیلی را مبنا قرار دهیم یا کلام خدا را؟ مشکل کشور ما دقیقا این است که بعضی افراد سخنان دیزرائیلی را به قرآن ترجیح می دهند. اتفاقا دلیل اینکه این انقلاب پیروز شد در صورتی که همه قدرت های جهان از شاه حمایت می کردند، همین رهبری امام(ره) بر اساس قرآن بود و اگر این انقلاب ۴۰ سال پا بر جا مانده است به دلیل این بوده که رهبری آن با آموزه های قرآن است. امروزه بعضی از افراد وعده های جان کری را قبول دارند، اما وعده های خدا در قرآن را قبول ندارند؛ لذا فرق ما اصولگرایان با اصلاح طلبان این است که برای آنها صحبت های بنجامین دیزرائیلی انگلیسی مهمتر از گفته های خداوند در قرآن است.
شکست برجام نتیجه اقدامات تندروها بود
زیبا کلام در پاسخ گفت: شعارها بسیار زیبا هستند؛ در مبحث ایدئولوژی یا منافع ملی ایران، در بسیاری از موارد منافع ملی قربانی ایدئولوژی شده است و این ایدئولوژی تنها تأکید بر آمریکا و استکبار ستیزی است و به اسم اسلام عرضه می شود؛ در حالی که اگر به خوبی نگاه کنیم صف گسترده ای از کشور های اسلامی را می بینیم که با آن ها دشمنی داریم؛ اگر واقعا دغدغه مند اسلام بودیم، یکی از نخستین گام هایی که برمی‌داشتیم این بود که به سمت دوستی با جهان اسلام حرکت کنیم، اما چرا ایدئولوژی آمریکا ستیزی آمد، بر گردن گفتمان انقلاب نشست، گفتمان اصلی انقلاب را به حاشیه برد و امروزه تبدیل به گفتمان اصلی جمهوری اسلامی شده است؟ و چرا اینقدر آمریکا ستیزی به راهبرد اصلی سیاست خارجه ما تبدیل شده است؟
این استاد دانشگاه ابراز عقیده کرد: پاسخ آن مشخص است؛ زیرا امروز بعد از چهل سال آمریکا ستیزی عملا تبدیل به هویت نظام شده است. صد البته که آمریکا ستیزی را به عنوان ضرورت مطرح می کنند با هیج منطق و رویکردی به منافع ملی نمی توانید اشغال سفارت آمریکا را در سال ۵۷ توجیه کنید. شما نمی‌تواند ۴۴۴ روز گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی را توجیه کنید و کشور به خاطر عملی که آن روز انجام داده اید تا به همین لحظه مجبور به پرداخت غرامت است؛ جنگ ۸ ساله با عراق و لطماتی که به کشور ما وارد کرد یکی از نتایج اشغال سفارت آمریکا بود.
درخواست زیبا کلام از جریان تندرو
وی افزود: چرا برجام ناموفق شد؟ به دلیل اینکه جریان تندرو اساسا چشم دیدن برجام را نداشت و از روز اول هم میخواست سر به تن برجام نباشد، از همان روزهای اوایل مذاکرات هسته ای، عده ای در سفارت سابق آمریکا جمع شدند و اسم خود را «دلواپسان» گذاشتند و صراحتا با هر رویکرد و گامی که مذاکرات جلو میرفت، مخالفت می کردند. بعد از توافق هسته ای در تیر ۹۴ نیز تندروها آن را خیانت به کشور و بدتر از ترکمن چای خواندند؛ در صورتی که ترامپ برجام را بدترین توافق تاریخ برای آمریکا مطرح کرده است؛ بالاخره تندرو های کشور ما حقیقت را می گویند یا ترامپ؟ به نظر می رسد رویکرد سیاسی هیچ کدام از آن ها واقع بینانه نیست.
زیبا کلام تأکید کرد: تندرو های داخل کشور اصرار بر نابودی برجام داشتند و هنوز جوهر آن خشک نشده ۲ عدد موشک شلیک کردند که روی هرکدام به زبان عبری نوشته شده بود «اسرائیل باید نابود شود» و خواستند به دنیا نشان دهند گول لبخند ظریف را نخورید این افراد قدرتی در درون کشور ندارند و فکر نکنید که آمریکا ستیزی کم رنگ شده است. من همواره به جریان تندرو یاد آور شده‌ام که شما که در یک مورد نشان دهید که آمریکا ستیزی در این چهل سال گذشته چه سودی برای منافع ایران داشته است و من برای شما موارد زیادی را یادآور می شوم که آمریکا ستیزی در این حکومت تیشه یه ریشه منافع ملی کشور زده است.
دلیل آمریکا ستیزمان شناخت آمریکا است
قدیری ابیانه گفت: اگر آمریکا ستیزی میکنیم، دلیلش این است که به خوبی آمریکا را می‌شناسیم و نتوانسته کشور ما را فریب دهد. در حال حاضر آقای ظریف نیز اعلام کرده تعهد آمریکا به اندازه جوهری که با آن تعهد خود را امضا کرده، ارزش ندارد. آمریکا به کمتر از تجزیه ایران راضی نیست، حفظ تمامیت ارضی هم مبحث ایدئولوژی ما است، هم جزو منافع ملی تلقی می شود. اینکه ما برده آمریکا نشویم هم بر اساس ایدئولوژی و منافع ملی ما است، اگر در مقابل آمریکا عقب نشینی کنیم آنها دست از سر ما بر نمی دارند. اینطور نیست که اگر ما با آمریکا کاری نداشته باشیم، آنها هم کاری به ما کاری ندارند. در حال حاضر همین که کشور ما مستقل است و استقلال دارد به خاطر آمریکا ستیزی است، زیرا در اسناد جاسوسی آمریکا مشاهده می کنیم در توطئه علیه کشور ما لحظه ای کوتاهی نکرده‌اند.
وی افزود: از ما می پرسند چرا سفارت آمریکا را تسخیر کردید؟ زیرا سفارت های آمریکا و انگلستان بود که در این کشور تصمیم می‌گرفتند و امروز خودمان تصمیم میگیریم؛ اگر اشتباه عمل کنیم خود مقصر آن هستیم و اگر به درستی هم عمل کنیم به همین ترتیب خود مسئولیم، ما حاکم کشور خود هستیم و این بزرگ ترین دستاورد جمهوری اسلامی است.
نظر شما