به گزارش ایمنا، محسن جمالی، پژوهشگر سنگ نگاره ها و نویسنده کتاب "سنگ نگاره های گلپایگان؛ گذرگاه تاریخ" یادداشتی در خصوص اهمیت سنگ نگاره ها و وجود ده هزار بوم سنگی در ۳۰ منطقه شهرستان گلپایگان نگاشته و در اختیار خبرگزاری ایمنا قرار داده است که می توانید در ذیل بخوانید:
سنگ نگاره ها یکی از قدیمی ترین اسناد زندگی انسان های پیشین و جلوه گاهی از اجتماع، فرهنگ، هنر، دانش و زیست بوم آنها بوده است. می توان لقب عامیانه ترین هنر بشری را به سنگ نگاره ها داد از این بابت که از دوره های کهن تا دوره معاصر، توسط اجتماع انسان هایی با مهارت های هنری گوناگون آفریده شده است.
شهرستان گلپایگان با داشتن بیش از ۳۰ منطقه دارای سنگ نگاره و ده ها هزار بومِ سنگی، یکی از بزرگترین و کاملترین مجموعه سنگ نگاره های ایران را در خود جای داده است. تنها در منطقه غرقاب که یکی از مهمترین این مناطق است بالغ بر۱۰ هزار بوم سنگی حاوی سنگ نگاره شناسایی شده است. وجود این نقوش در این مناطق گواه وجود تمدنی بزرگ در این منطقه بوده است. تمدنی که بر اساس چندین تپه تاریخی ریشه هایی هفت هزار ساله در تاریخ این مرز و بوم دارد.
بر روی این سنگ نگاره ها بیشتر شاهد صحنه های شکار، نبرد آدمیان، نمایش محیط طبیعی، نمایش آداب و رسوم، باورها و عقاید و اسطوره ها، آرزوها و دعاها، سنگ نوشته ها، مفاهیم علمی و تکنولوژی آن دوران هستیم. وجود نگاره های زیادی با نقوش جانوری و گیاهی ما را با گونه هایی از حیوانات که در گذشته های دور در این مناطق می زیسته اند آشنا می کند.
با بررسی نمونه های خطی موجود با سیر دگرگونی خط از ابتدا تا دوره های بعد، که پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است آشنا می شویم. نمونه هایی از خطوط هندسی که برخی قابل تطبیق با نمادهای خط هندسی ایلامی و کتیبه های جیرفت است و ۱۰ نمونه خط پهلوی دوره ساسانیان، از نمونه های بارز خطی در منطقه است. سایر خطوط کوفی، عربی، عبری و فارسی نیز در این مجموعه شناسایی شده است که هر یک مفاهیم خاص خود را دارد.
وجود نمونه هایی از نقش ارابه و گاوآهن در میان سنگ نگاره های گلپایگان نشان از تمدنی پیشرفته در این مناطق دارد که با گاهنگاری دقیق شاید بتوان ثابت کرد که برای اولین بار این ابزارها در جهان در این مناطق ساخته می شده اند. ارابه های چهار چرخ و دوچرخ در این میان بیشتر برای شکار استفاده می شده است. نمونه جالبی از نقش پیکره آسمانی خرچنگ در میان سنگ نگاره های گلپایگان وجود دارد که نشان از تسلط مردمان روزگار کهن به علم ستاره شناسی دارد.
این سنگ نگاره ها به عنوان یکی از مهمترین اسناد دست نخورده بشریت می توانند گره گشای بسیاری از ابهامات در تاریخ باشند. پژوهشگران حوزه جانور باستان شناسی با مطالعه گونه های موجود بر روی این سنگ نگاره ها می توانند به تنوع زیستی در هزاره های کهن در این مناطق دست یابند. همچنین پژوهشگران خط شناسی، تاریخ هنر، تاریخ صنعت، مردم شناسان و ... می توانند یافته های جدیدی را از روی این نقوش مورد بررسی و مطالعه قرار دهند.
متأسفانه این آثار ارزشمند تاریخی، مظلومانه در برابر انواع تهدیدها و خطرات قرار گرفته است. توسعه ناپایدار مهمترین خطر برای این آثار است. تعدادی از این آثار با آبگیری سدکوچری گلپایگان به زیر آب رفتند و تعدادی دیگر نیز در جریان راه سازی و همچنین پروژه انتقال آب به قم از بین رفتند، معدن کاوان در منطقه به بهانه استخراج سیلیس بخشی از این آثار را از بین برده اند. افزون بر این ناآگاهی برخی افراد موجب وارد آمدن خسارات جبران ناپذیری به آنها می شود و نباید سهم عمده انسان‌های سودجو را نیز نادیده گرفت. مسلماً آسیب های طبیعی همچون باران های اسیدی، تغییرات آب و هوایی و رویش گل‌سنگ ها را نیز باید در نظر داشت.
قطعاً از سوی سازمان میراث فرهنگی برای پاسداشت این داشته های باارزش تاریخی باید اقدامات جدی انجام گیرد. این آثار در هر کجای که دنیا باشد سالیانه میلیون ها گردشگر از آن بازدید می کنند و مطالعات گسترده ای بر روی آنها صورت می پذیرد و به بهترین نحو از آنها نگهداری می شود. با برنامه ریزی دقیق می توان از این آثار ارزشمند در توسعه گردشگری منطقه بهره گرفت و معضل اصلی که بیکاری جوانان است را حل کرد.
با توجه به فراوانی، قدمت و گستردگی این آثار با ارزش تاریخی در منطقه گلپایگان انتظار می رود که مسئولان امر تلاش خود را جهت ثبت ملی کل ۳۰ منطقه دارای سنگ نگاره در شهرستان گلپایگان به کار گیرند و به منظور ثبت جهانی این آثار مقدمات لازم را فراهم آورند.
نظر شما