از ملی شدن کاندیداها تا تضییع حق شهرستانها

به گزارش خبرنگار ایمنا، در ســالهای اخیر، موضوع انتخابات و چگونگی برگزاری آن یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در میان گروههای داخلی، جناحها، محافل سیاسی و مراجع تصمیم‌گیری کشور بوده اســت؛ موضوعاتی نظیر چگونگی تأیید صلاحیت نامزدها، ســن رأی دهندگان، نحوه اخذ آرا، بررســی نتایج انتخابات، تأیید اعتبارنامــه منتخبان و ... از مهمترین موارد اختلافی اســت که طی دو دهه اخیر موجبات تغییر و اصلاح پــی در پی قانون انتخابات در ایران را فراهم کرده است.

در همین راستا یکــی از طرحهــای ارایه شــده به مجلس شورای اسلامی، «طرح اســتانی شــدن انتخابات مجلس» بوده اســت. این طرح ناظر بر یکی از مهمترین مســایل انتخابات، یعنی تغییر و تعیین حدود جدید حوزه های انتخابیه است. نخســتین مباحثــات و مجادلات در خصــوص ابعاد و آثار مختلف ایــن طرح در اواخر پنجمین دوره مجلس شــورای اسلامی (۱۳۷۸)آغاز شد. سپس در مجالس ششم، هفتم، هشتم، نهم و هم اکنون در مجلس دهم مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در گذار از ادوار مختلف مجلس، با واکنش‌های متفاوتی مواجه شده است.

حال در شرایطی که نمایندگان ملت در جلسه علنی روز چهارشنبه- ١٩دیماه- با ۱۵۵ رای موافق، ۶۴ رای مخالف و ۲ رای ممتنع از مجموع ۲۳۱ نماینده حاضر در مجلس شورای اسلامی کلیات طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی درباره استانی شدن انتخابات را تصویب کرده اند، همچنان نظرات مختلفی پیرامون آثار و پیامدهای تصویب این طرح در مجلس مطرح می شود.

طرح استانی شدن انتخابات هم مزایا دارد هم معایب

سید ناصر موسوی لارگانی در گفت‌و گو با خبرنگار ایمنا، پیرامون تصویب طرح استانی شدن انتخابات در صحن علنی اظهار کرد: این طرح در کمیسیون شوراها مطرح و تصویب شده و کلیات آن نیز  در صحن علنی رای آورده است در صورتی که این طرح  در سال های گذشته نیز  به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده بود، اما به دلیل وجود ایراداتی در  آن به تایید شورای نگهبان نرسید. در روزهای گذشته نیز سخنگوی شورای نگهبان پیرامون طرح استانی شدن انتخابات گفته باید در تنظیم این قانون دقت بیشتری شود و از لحاظ مسائل امنیتی و مشارکت مردم تدابیری اندیشیده شود.

نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی افزود: به نظر من طرح استانی شدن انتخابات معایب و مزایای مختلفی را در خود جای داده است؛ حضور افراد توانمندتر و سرشناس در انتخابات یکی از مزایای آن است، اما از جمله معایب این طرح این است که ممکن است  مشارکت مردم در انتخابات را کاهش داده و یا حتی ارتباط نمایندگان با مردم حوزه‌های خود را به حداقل برساند و در قالب آن قطعا احزاب تعیین کننده انتخابات هستند.

وی افزود: با توجه به آیین نامه، این طرح باید به مدت یک هفته در کمیسیون شوراها بررسی و جزئیات آن مطرح شود و به تصویب برسد، اما موضوع دیگری که امروز مطرح شده این است که در دولت نیز قانون جامع انتخابات در حال بررسی است که شاید آن قانون نیز به صورت لایحه ای به مجلس راه پیدا کند و تلفیقی از این طرح و لایحه دولت  شاید بهتر بتواند جوابگوی نیازهای کشور در موضوع انتخابات باشد.

رییس مجمع نمایندگان استان اصفهان تأکید کرد: ایراداتی که شورای نگهبان در سال‌های گذشته به این طرح گرفته، در جلسات کمیسیون شورا ها با حضور نمایندگان شورای نگهبان بررسی و تا حدودی برطرف شده است.

با استانی شدن انتخابات دیدگاه نمایندگان استانی و فراگیر می‌شود

حیدر علی عابدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا  با بیان اینکه استانی شدن انتخابات می‌تواند کیفیت آن را افزایش دهد، گفت:  این طرح مزایای بسیار زیادی دارد که مهمترین آن این است که با استانی شدن انتخابات دیدگاه نمایندگان به دیدگاه استانی تبدیل می شود و  به جای اینکه افراد دغدغه شهرستان خود را داشته باشند، بیشتر به فکر استان خود هستند  و از این نظر می‌تواند خیلی برای استان مفید واقع شود.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی افزود: این قانون باعث فعال شدن احزاب استانی نیز می شود، زیرا افراد می‌بایست هم در شهرستان و هم استان شناخته شوند که این کمکی به افزایش فعالیت احزاب استانی است.

عابدی افزود: این قانون می‌تواند کیفیت انتخابات را افزایش دهد؛ زیرا شانس افرادی که در سطح استان فعالیت بیشتری دارند برای راهیابی به مجلس افزایش خواهد یافت و مسائل منطقه ای و شهرستانی کم رنگ شده و  همه نمایندگان یکپارچه برای استان کار می‌کنند.

طرح استانی شدن، ایرادات شورای نگهبان را رفع نکرده است

حسینعلی حاجی دلیگانی که از جمله مخالفان این طرح است، در گفت‌و گو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: مهمترین دلیل مخالفت من با این طرح این است که نمایندگان مانند پل ارتباطی بین مردم جامعه و عالی ترین مقامات نظام هستند، اما با استانی شدن انتخابات این ارتباط از بین خواهد رفت و نبود این ارتباط باعث می‌شود مشکلات و نارضایتی‌های مردم به سطح لایه های عالی نظام نرسد و این موضوع باعث ایجاد غفلت از مشکلات می شود

حاجی دلیگانی مدعی شد: افزایش حوزه‌های انتخاباتی ارتباط متقابلی با افزایش هزینه ها در سه سطح نامزدها، نمایندگان منتخب و هزینه های انتخابات در پیش دارد.

وی افزود: طرح استانی شدن انتخابات در راستای جهانی‌ سازی قدرت است که دنیای سلطه نیز برای دست یابی به آن تلاش می‌کند که اعلام کند کل جهان مانند دهکده‌ای است و این دهکده دارای یک ارباب به نام آمریکا است و مابقی کشورها باید به عنوان رعیت در این دهکده باشند و با هدف تمرکز گرایی سعی در از بین بردن خورده فرهنگ ها و خورده هویت ها دارند.

نماینده مردم شاهین شهر ادامه داد: ایراداتی که شورای نگهبان در سنوات پیش به این طرح وارد کرده است نه تنها رفع نشده، بلکه افزایش نیز پیدا کرده است؛ به طور مثال در اصلاحیه ماده ۶، ماده ۲۸ به صورت ایجابی و ۲۹ به گونه سلبی قوانینی را برای انتخاب شوندگان بیان کرده است که با این طرح مغایرت دارد، بنابراین من فکر می‌کنم شورای نگهبان از این بابت بر موضع خود بایستد. 

نمایندگان موافق طرح دچار توهم شده اند

 وی افزود: اما افراد طراح به نوعی به دنبال القای این هستند که با شورای نگهبان هماهنگ کرده و اصلاحات شورای نگهبان را  اعمال کرده اند و به هر حال به گونه ای برخورد می کنند که انگار شورای نگهبان با اصل استانی شدن انتخابات مشکلی ندارد؛ در صورتی که وقتی به  سیاست های کلی نگاه می‌کنیم با ۸ مورد  مغایرت با قانون مواجه می شویم.

حاجی دلیگانی مدعی شد: نمایندگان موافق این طرح به نوعی دچار توهم شده‌اند و چون جامعه در حال حاضر از آن‌ها طلبکار است و هیچ دستاوردی که در این شرایط اقتصادی جوابگو باشد، برای ارائه به مردم نداشته اند، حال می‌خواهند با  تغییر در روش انتخابات جامعه را از مسائل اصلی گمراه کنند. در واقع مردمی که برای اولین بار می‌خواهند نمایندگان خود را با این روش انتخاب کنند با حالتی مبهم روبرو می‌شوند و به نمایندگان فعلی که شناخت کاملتری نسبت به آنها دارند، رای می دهند.

وی افزود: از سوی دیگر اجرایی شدن این قانون باعث می‌شود یک لیست از یک حزب به طور کامل رای بیاورد و لیستی از حزبی دیگر رای نیاورد و مجلس به سمت تک قطبی شدن پیش می رود  و این باعث از بین رفتن اقتدار و جامعیت مجلس می‌شود. متضرران اصلی در این طرح نقاط حاشیه استان‌ها و شهرستان هایی هستند که از مراکز استان ها و پایتخت دور هستند.

به گزارش ایمنا، در تاریخ معاصر ایران، مطـابق قوانین دوره مشـروطیت، انتخابـات ادوار اول و دوم مجلـس شورای ملی با منطق انتخابات استانی (ایالتی و ولایتی) برگزار شده است. در انتخابات مجلس سنای مشروطیت نیز بر اساس قلمرو جغرافیایی کشور که به 13 حوزه انتخابیـه متشکل از تهران و سایر استان و شهرستانها با مرکزیـت دوازده شـهر تقسیم بندی شده بود، انتخاب کنندگان برای تعیین یک یا دو سناتورِ سـهمیه حـوزه انتخابیه (به جز تهران با ۱۵ سناتور) در انتخابات شرکت می‌کردند.

در دوران بعد از انقلاب استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی در شورای بازنگری قانون اساسی سال ۱۳۶۸ مطرح شد، اما به نتیجه نرسـید و این موضوع تا کنون موافقان و مخالفان جدی خود را داشته است؛ موافقـان برگـزاری اسـتانی انتخابـات مجلـس پرداختن بهتر نمایندگان به وظایف ملی، تقویت نقش شـوراهای محلـی، گسـترش فرهنگ و اندیشـه حزبـی و کـاهش درگیـری‌هـای قـومی و قبیلـه‌ای را از مزایـای استانی شدن انتخابات مجلس می‌دانند.

اما در مقابل، مخالفان برگزاری اسـتانی انتخابـات مجلـس کاهش مشارکت مردم در انتخابات، افزایش شکاف و تنشهای اجتماعی، بـی پاسـخ ماندن خواسته های مردم و افزایش هزینه های انتخابـات را از معایـب اسـتانی شـدن انتخابات مجلس می‌دانند. حال باید منتظر ماند و دید در جلسه بررسی این طرح در مجلس شورای اسلامی، کفه ترازوی استانی شدن به سمت کدامیک از این دو گروه سنگینی می کند.

گزارش از: سید ابوالفضل مدنی-خبرنگار ایمنا