دلالان حیات وحش، رتبه سوم پردرآمدها

به گزارش خبرنگار ایمنا، قاچاق حیوانات و اجزای آن‌ها ، تهدیدی برای حفظ تنوع زیستی جهان به شمار می‌رود، بر اساس آمار اینترپل که در ماه می (خرداد ماه) ۲۰۱۸ منتشر شد، در محموله‌های قاچاقچیان حیات وحش حدود ۳۱ هزار گونه حیات وحش در ۹۲ کشور جابه‌جا شده‌اند؛ گزارش‌ها حاکی از حمل و نقل نامناسب حیوانات توسط دلالان حیات وحش است؛  طوطی‌هایی که به صورت دسته جمعی در کارتن‌ها انباشته می‌شوند، به دام انداختن ۲۷ هزار خزنده از جمله مار، مارمولک‌ وکورکودیل، در قفس افتادن حدود چهار هزار انواع پرنده، انواع گربه‌سان‌ها و علاوه بر این‌ها ۴۳ تن گوشت حیوانات وحشی از جمله خرس، گورخر،  ۱.۳ تن عاج فیل و لاشه هفت خرس از جمله دو خرس قطبی ، نمونه ای از این کشفیات هستند.

در ایران هم پدیده قاچاق حیات وحش نگران کننده است، ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش در مسیر عبور قاچاق حیوانات وحشی از شرق به غرب جهان قرار دارد. در این چرخه جانوران زیادی به ویژه خزندگان، پرندگان و برخی دوزیستان  از ایران خارج می‌شوند؛ صید، زنده‌گیری و قاچاق پرندگان شکاری از کشور به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بیشترین نوع قاچاق حیوانات و گونه‌های بومی کشور به این کشورهاست و به تازگی ورود صیادان این کشورها با پرندگان تریبت شده در شکارگاه‌های کشور برای پرواز دادن و شکار سایر پرندگان نایاب مانند هوبره از سوی برخی دلالان پرندگان به معضلی پیچیده برای حیات وحش کشور و به ویژه گونه‌های در حال انقراض مانند هوبره و پستاندارانی مانند جبیر تبدیل شده است.

قاچاق و حمل و نقل غیراصولی گونه‌های حیات وحش تلفات زیادی دارد

قاچاقچی‌ها با وجود حفاظت‌هایی که وجود دارد از مبادی و مرزهای به اصطلاح زیرزمینی عبور می‌کنند، مشتری‌های خاص خودشان را برای عرضه و خرید و فروش دارند.

منوچهر فلاحی، معاون یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست در این باره می‌گوید: متخلفان گاهی از طریق فضای مجازی خرید و فروش حیوانات را انجام می‌دهند که البته با رصد فضای مجازی با این افراد برخورد قانونی می‌شود.

وی می‌افزاید: در برخی موارد متاسفانه حمل و نقل گونه‌های بومی و غیربومی پرندگان به صورت مخفی کاری است که متاسفانه به دلیل حمل و نقل غیراصولی تلفات زیادی در پی دارد.

فلاحی اضافه می‌کند: قاچاقچی‌ها برای قاچاق پرندگان شکاری افرادی را به عنوان واسطه به خدمت می‌گیرند و با قیمت خیلی ناچیزی پرندگان را از آن‌ها خریداری می‌کنند و به کشورهای هدف می‌فرستند. دلالان با افراد محلی آشنا شده و ارتباط برقرار می‌کنند و با کمک افراد محلی در مناطق مختلف نسبت به شکار و قاچاق حیوانات تا کشور هدف اقدام می‌کنند؛ گونه‌های غیر بومی هم به کمک واسطه‌ها و دلالان به داخل کشور منتقل می‌شوند.

معاون یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه شناسایی سرشاخه‌های مافیای قاچاق حیوانات کمی پیچیده و مشکل است، می‌گوید: با این حال نیروهای ما با زبدگی خاص خود تاکنون کشفیات خوبی داشته‌اند و متخلفان را شناسایی می‌کنند، حتی به صورت صوری به عنوان خریدار با آنها ارتباط می‌گیرند ، شناسایی اشخاص متخلف و قاچاقچی به طرق مختلفی انجام می‌شود و در نهایت محموله‌ها کشف و ضبط می‌شوند.

خلأ قانونی وجود ندارد، کمبود نیرو و تجهیزات داریم 

فلاحی با بیان اینکه در خصوص برخورد با متخلفان و قاچاقچیان خلأ قانونی وجود ندارد، تصریح می‌کند: بر اساس بند "ج ماده ۱۰ قانون شکار و صید" حمل، عرضه و صدور اجزای بدن جانوران وحشی زنده یا کشته بدون مجوز سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع است، اما در واقع افراد قانون‌گریز برای رسیدن به منافع اقتصادی و سود مالی دست به چنین اقدامات خلاف قانون می‌زنند.

وی می‌افزاید: جلوگیری از قاچاق حیوانات بخشی از وظایف سازمان محیط زیست است اما نیروهای ما ۵۰ درصد ظرفیت اصلی را تشکیل می‌دهند؛ حدود هفت هزار و ۳۴۰  پست مصوب سازمانی داریم در حالی که  کمتر از سه هزار نفر نیروی اجرایی و محیط بان در سازمان وجود دارد.

فلاحی با اشاره به اینکه حدود ۵۰ درصد نیروهای این سازمان استخدام دولت نشده‌اند و حدود  ۵۰ درصد نیز کمبود نیروی محیط بان وجود دارد، خاطرنشان می‌کند: به دلیل شرایط کاری محیط بانان ۱۵ روز در مناطق خدمت می‌کنند و ۱۵ روز تعطیل هستند که بر همین اساس اگر سه هزار نفر نیرو هم داشته باشیم در آنِ واحد تقریباً نیمی از آن‌ها در حال استراحت و حدود ۳۰ درصد نیروها هم به دلیلی سر خدمتشان حضور ندارند، بنابراین مهم‌ترین مشکل سازمان کمبود نیرو است.

معاون یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه اگر کمبود نیروی محیط‌بان در سازمان رفع شود مبادی ورودی و خروجی کشور به طور کامل کنترل می‌شوند، ادامه می‌دهد: در حال حاضر اگر منطقه‌ای را برای قاچاقچیان ناامن کنیم با توجه به گستردگی مرزهای آبی کشور آنها مسیر دیگری را برای انتقال حیوانات انتخاب می‌کنند. در شرایط کنونی بیشتر کشفیات ما با همکاری نیروهای دریابانمان انجام می‌شود، اگر سازمان محیط زیست  از نظر نیرو و تجهیزات تأمین شود، میزان کشفیات قاچاق و جلوگیری از آنها افزایش می‌یابد.

وی یکی دیگر از مشکلات را نداشتن تجهیزات کافی و مناسب عنوان می‌کند و می‌گوید: در عملیات تعقیب و گریز خودروها و موتور سیکلتهای قاچاقچی‌ها از وسایل نقلیه نیروهای ما تندروتر هستند، همه‌ی مسائل دست به دست هم می‌دهند تا کشفیات ما کاهش یابند و قاچاقچی‌ها از شرایط سوء استفاده کنند.

فلاحی با بیان این مطلب می‌افزاید: به هر حال با وجود کمبود نیرو و تجهیزات ما همه تلاش خود را انجام می‌دهیم اما اگر  تأمین باشیم قطعاً شرایط برای حضور قاچاقچی‌ها ناامن‌تر می‌شود و کشفیات ما افزایش می‌یابد؛ اگر متخلفان بدانند مرزهای کشور برای انجام تخلف ناامن است و اقدام به کار خلاف برای آنها صرفه اقتصادی ندارد از اقدام به قاچاق منصرف می‌شوند.

قوه قضاییه مجازات بازدارنده صادر کند

وی معتقد است: بازوی دیگر سازمان محیط زیست در برخورد با متخلفان دستگاه قضایی است؛ اگر قوه قضاییه به پرونده  متخلفان شکار و قاچاقچی‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن رسیدگی کند و در احکام صادره علاوه بر جرایمی که در این باره در قانون وجود دارد مجازاتی بازدارنده در نظر بگیرد به کاهش قاچاق حیات وحش و شکار غیر قانونی آنها به محیط زیست کمک خواهد کرد.

فلاحی می‌گوید: یک پرنده شکاری برای یک قاچاقچی گاهی تا ۲۰۰ میلیون تومان درآمد دارد که در صورت جریمه شدن از سوی دستگاه قضایی، برای مثال جریمه نقدی  ۵۰ میلیون تومانی را پرداخت می‌کند و دوباره به تخلف خود ادامه می‌دهد چرا که این هزینه برای او رقم قابل توجهی نیست اما اگر زندان و مجازات بازدارنده در نظر گرفته شود، مؤثر خواهد بود.

به صفر رسیدن درصد قاچاق امکان پذیر نیست

معاون یگان حفاظت محیط زیست تاکید می‌کند: برای جلوگیری از تخلف و قاچاق و برخورد با متخلفان قانون وجود دارد اما اگر شرایط ما از نظر تأمین نیرو و تجهیزات بهبود یابد و مکانهای مورد نظر قاچاقچی‌ها ناامن شود آنها از کار خود صرف نظر می‌کنند؛ اما وقتی بدانند که نیروهای ما در مناطق حضور کمتری دارند از عدم حضور در زمان‌های خاص استفاده می‌کنند، اگر ما حضورمان را در گلوگاه‌ها و مکان‌هایی که قاچاقچی‌ها وجود دارند پررنگ‌تر کنیم درصد قاچاق کاهش می‌یابد ولی هرگز ادعا نمی‌کنیم که قاچاق را به صفر می‌رسانیم، امکان پذیر نیست چرا که  برخی منافع شخصی دارند و پول بادآورده‌ای در این زمینه برای برخی وجود دارد که از هر طریقی دست به چنین اقدامی می‌زنند.

وی می‌گوید: طاووس، پرندگان زینتی، میمون و به ندرت گربه سانان مانند شیر گونه‌های غیربومی هستند که از خارج کشور به داخل قاچاق می‌شوند بیشتر قاچاق‌ها و کشفیات از مرزهای شرقی است و متاسفانه در کشور ما برای پرندگان زینتی بازار سیاه وحشتناکی وجود دارد. 

فلاحتی ادامه می‌دهد: بیشترین گونه‌هایی که از کشور به خارج قاچاق می‌شوند پرندگان شکاری، شاهین، هوبره و گاهی هم گوشت جبیر هستند که پرندگان شکاری بیشتر از استانهای شرقی و مرکزی به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، امارات و قطر منتقل می‌شوند.

وی می‌گوید: متاسفانه برخی از هموطنان به نگهداری خزندگانی مانند افعی، مارمولک و ایگوآنا علاقه‌مند شده‌اند که به نظر من نگهداری این خزندگان به عنوان حیوان خانگی باید از جنبه‌های جامعه شانسی و روانشناسی بررسی شود؛ مردم ما را چه شده که به سمت و سویی گرایش پیدا کرده‌اند که افعی در خانه نگهداری می‌کنند و متاسفانه تعداد این افراد کم نیست.

راضی به اسارت موجودات زنده نباشید

فلاحتی معتقد است: نباید فقط سازمان حفاظت محیط زیست را در زمینه جلوگیری از تخلف و آزار به حیات وحش مسئول دانست چرا که گرایش برخی افراد به سمت و سوی تخلف و یا نگهداری حیوانات وحشی به عنوان حیوان خانگی از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است. برخی برای ارضای لذت خود حیوانات را در اسارات نگهداری می‌کنند و در واقع با دیدن عذاب گونه‌ی دیگر لذت می‌برند.

وی می‌افزاید: تقاضای ما از هموطنان این است که تا حد امکان از خرید حیوانات و پرندگان خودداری و به ما یاری کنند و هر کجا که تخلف یا قاچاق گونه‌ای را مشاهده کردند از طریق سامانه ۱۵۴۰ به ما اطلاع رسانی کنند.

معاون یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به ۱۲۳ شهید و ۲۰۰ جانباز محیط بان کشور می‌گوید: ما تا پای جان از ارزش‌ها ومحیط زیست کشور دفاع می‌کنیم اما حفظ محیط زیست و حیات وحش کشور ، همکاری و یاری هموطنان را نیز می‌طلبد؛ با خرید نکردن و اسیر نکردن حیوانات انگیزه‌ای برای متخلفان و قاچاقچی‌ها ایجاد نمی‌شود و وقتی که متقاضی کم باشد قاچاق حیوانات هم کاهش خواهد یافت.