به گزارش خبرنگار ایمنا، با پایان سال ۲۰۱۸ و آغاز سال نوی میلادی می‌توان نگاهی فراگیرتر به تحولاتی داشت که در یک سال گذشته رقم خورده‌اند و چهره ایران و جهان را تغییر داده اند. تحولاتی که تأثیر و دامنه آنها به سال گذشته ختم نمی شود و چشم انداز تحولات در سال جاری میلادی را نیز به تصویر می کشند. علی خرم، نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل وتحلیگر مسائل بین المللی در گفت‌و گو با ایمنا به برخی از مهمترین این اتفاقات پرداخته و چشم اندازی ویژه از تحولات سال ۲۰۱۹ به تصویر کشیده است که در ادامه می خوانید.
در یک نگاه اجمالی ارزیابی شما از تحولات سال ۲۰۱۸چیست؟
در سال ۲۰۱۸ شاهد اتفاقات زیادی در صحنه سیاسی ایران و جهان بودیم که مهم ترین مسئله برای ایران خروج آمریکا از برجام بود؛ درحالی این خروج ناخوش آیند اتفاق افتاد که ایران به تمام تعهداتش عمل کرد و آژانس بین المللی انرژی اتمی هم بیش از ۱۲ بار موضوع تعهد ایران نسبت به برجام را تایید کرد. بنابراین خروج آمریکا از برجام در این شرایط هم برای ایران و هم برای جهان بسیار سخت بود؛ چرا که آمریکا به تمام تعهدات خود پشت پا زد و می‌کوشد تبعات و آثار خروج از برجام را به ایران تحمیل کند.
هدف آمریکا از این خروج، زمین‌گیر کردن ایران در منطقه وخاورمیانه بوده است. حملات هوایی نیروهای اسرائیلی به نیروهای ایرانی در سوریه و پس از آن فشارهای پیاپی سیاسی آمریکا، اسرائیل و عربستان به ایران، نیز از دیگر اقداماتی بود که ایران را درتنگنا و فشار قرار داد. اساساً قصد آمریکایی‌ها ازاین همه فشار به ایران این است که می خواهند عربستان گل سرسبد خاورمیانه شود. با این حال اشتباهات فاحش محمد بن سلمان در جنگ علیه یمن و قتل خاشقچی، روزنامه نگار واشنگتن پست باعث شد که سر و صدای زیادی در آمریکا و جهان علیه عربستان ایجاد شود، بنابراین آمریکا نتوانست به هدف خود دست یابد و مستاصل مانده است.
از دیگر اقدامات و فعالیتهای مهم دیگری که درسال ۲۰۱۸ مورد توجه کشورها و رسانه های جهان قرار گرفت، خروج آمریکا از کنوانسیون محیط زیست پاریس بود؛ این خروج شوکی تکان دهنده و غیرقابل باور برای دوستداران محیط زیست و کره زمین ایجاد کرد و سرآغازی برای خروج سایر کشورها بود که با آن مخالفت داشتند؛ کشورهایی مثل روسیه، عربستان، استرالیا و برزیل که بعد از خروج آمریکا از حالت رو دربایستی درآمده و از کنوانسیون پاریس خارج شدند.
درواقع باید گفت خروج آمریکا از این کنوانسیون، تردید این کشورها را برای خروج از این قرار داد محیط زیستی از بین برد و این کشورها هم بدون فوت وقت از کنوانسیون خارج شدند.در این قرارداد محیط زیستی برای نسل آینده بشر وکره زمین تمهیدات خوبی اندیشیده شده بود و حال با خروج این کشورها آینده مبهمی در انتظار کره زمین، محیط زیست و نسلهای آینده خواهد بود.
به نظر شما مهمترین تیتر یک رسانه های جهان در سال گذشته چه بود؟
به نظر می رسد نقش دولت ترکیه در برملا و آشکار کردن قتل فجیع جمال خاشقچی، روزنامه نگار روزنامه واشنگتن پست مهم ترین تیتر یک رسانه های جهان در سال ۲۰۱۸ بود؛ از این طریق ترکیه توانست از نظر دیپلماتیک دستاوردهای زیادی در برابرتحریم های آمریکا به دست آورد. درواقع برملا شدن این راز نه تنها ترکیه را از تحریم ها نجات داد، بلکه باعث شد این بار آمریکا به دنبال ترکیه بیاید و امتیازاتی را به این کشور بدهد تا از افشای زوایای دیگر این قتل فجیع توسط نیروهای امنیتی عربستان به دستور محمد بن سلمان جلوگیری کند.
دونالد ترامپ سوریه را سرزمین ماسه و مرگ نامید و اعلام کرد نیروهای آمریکا را از این کشور خارج می کند، ارزیابی شما از این خروج ناگهانی چیست؟
بعد از اعلام خبر خروج آمریکا از سوریه، بشار اسد توانست ساماندهی وتسلط بهتر و بیشتری بر سوریه داشته باشد؛ چرا که کردها به دولت سوریه پناه بردند و بدین خاطر دولت سوریه نیروهایش را به منبج برده است؛ شایدکردها راهی جز پناه بردن به دولت سوریه نداشته باشند و دولت ترکیه هم هیچ بهانه و حقی برای تجاوز وحمله به این قسمت از خاک سوریه ندارد.
ارزیابی شما از وضعیت ایران در سال ۲۰۱۹ چیست؟
نگرش دونالدترامپ و تیم تندروی وی به ایران شرایط بسیار بدی را برای کشورمان فراهم می‌کند و ایران را در شرایط بسیار سختی قرار خواهند داد. بعد از خروج آمریکا از برجام به ویژه در شش ماهه دوم سال ۲۰۱۸، کشورمان دچار مشکلات متعددی شد؛ بدون شک این مشکلات به سال ۲۰۱۹ هم کشیده خواهد شد. اگر ترامپ در سال ۲۰۱۹ در مبارزات انتخاباتی به پیروزی نرسد، این امر می تواند برای ایران به معنای پایان دوران سیاه و تاریک تحریم ها و فشارها باشد، اما اگر ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری موفق به شکست رقبای خود شود، ایران برای ۴ سال آینده نیز شرایط کاملا ابهام آمیز و سختی از لحاظ سیاسی، امنیتی و اقتصادی خواهد داشت.
باید گفت که آمریکا و اسرائیل در طرحی مشترک قصد دارند که ایران را به طرف جنگ فیزیکی ببرند تا بدین ترتیب تمام زیربناهای ایران را نابود کنند و اگر این کار میسر شود، متاسفانه ایران به سمت تجزیه خواهد رفت و حکومت های متخاصم با ایران موفق به تجزیه ایران خواهند شد. بنابراین در سال ۲۰۱۹ دوران بسیار سختی را از لحاظ اقتصادی پیش رو خواهیم داشت و مردم دچار مشکلات زیادی خواهند بود.
در سال ۲۰۱۸ میلادی نوسانات اقتصادی، سقوط ارزش پول ملی، تورم و بالا رفتن نرخ ارز که مسیر دیوانه‌واری را طی کرد سبب شد تا قیمت کالاها و ارزاق عمومی بسیار بالا برود، دراین حالت مردم ایران هم کاری از دستشان برنمی آمد و دولت هم اگر می توانست و کاری از دستش بر می آمد، امکاناتی در اختیار نداشت. باید این نکات گفته شود تا اصلاحات سیاسی در کشور انجام بگیرد، چرا که اصلاحات در ایران خیلی کند پیش می رود، از این رو نباید انتظار داشت که مشکلات سیاسی به زودی رفع و در یک شب ایران به کشور کاملا دموکراتیک تبدیل شود.
به نظر شما همراهی کشورهای اروپایی با ایران و به ویژه سازو کار مالی اروپا(SPV) می تواند در سال ۲۰۱۹ شرایط را برای ایران آسانتر کند؟
در شرایطی که هنوز برای تصویب کنوانسیون‌های چهارگانه در مورد مبارزه با تروریسم و پولشویی در ایران کار خاصی انجام نشده، قضیه همکاری اروپا با ایران در قالب ساز و کار مالی SPV در هاله ای از ابهام است. بنابراین نپذیرفتن این کنوانسیون‌ها توسط ایران واقعا جای بحث بسیار جدی دارد.
شایدهمین کُند عمل کردن باعث شود که اروپا هم انگیزه خود را برای کمک به سازو کار مالی نسبت به ایران از دست داده و میدان برای جولان دادن آمریکا خالی شود؛ با این شرایط درسال ۲۰۱۹چندان اوضاع مثبت به نظر نمی رسد.
وضعیت رقبای منطقه ای ایران در سال ۲۰۱۹ را چگونه ارزیابی می کنید؟
در سال ۲۰۱۹ عربستان کم کم خواهد توانست بر شرایط قتل خاشقچی فائق بیاید و با آرامش و آرایش جدیدتری به صحنه سیاست جهان برگردد و حتما اقدامات خصمانه‌ای علیه ایران خواهد داشت. مقامات سعودی در هماهنگی با آمریکا اقداماتی را در منطقه در راستای افزایش فشار بر ایران انجام خواهند داد و اگر ایران برای این مورد فکر اساسی نکند، فشارهای زیادی را متحمل خواهد شد و تحمیل این گونه فشارها برای مردم ایران کمرشکن خواهد بود.
به نظر شما سوریه در سال ۲۰۱۹ چه وضعیتی خواهد داشت؟
سوریه شرایط نسبتا خوبی دارد و اگر نیروهای آمریکایی از این سرزمین خارج شوند و روسیه، ایران و ترکیه بتوانند برای این کشور قانون اساسی بنویسند، بار دیگر آرامش به سوریه برخواهد گشت؛ در حالی که عربستان و اسرائیل علاقه‌مند به آتش افروزی دوباره در سوریه هستند و ممکن است با تلنگری هرچند کوچک، دوباره آمریکا را وارد صحنه سوریه کرده و آتش جنگ در این کشور شعله‌ور شود. بنابراین برای ایجاد صلح دائمی در سوریه، لازم است در مقطع فعلی آتش‌بس در این کشور دوام بیاورد تا مردم سوریه بتوانند به غذا و دارو دسترسی پیدا کنند.
در حال حاضر جهان در یک حالت بلاتکلیفی به سر می برد وحیران است؛ شاید بتوان گفت جهان منتظر پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ است.
نظر شما