نوید اسماعیلی کارشناس گردشگری و پژوهشگر اقتصاد گردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: استفاده از الگوهای توسعه غربی بدون در نظر گرفتن ارزش‌های ملی و منطقه‌ای، یکی از دلایل نبود توسعه مطلوب و پایدار در ایران طی سالیان متمادی است. دین اسلام می‌تواند بدون اخذ الگوی غربی، مسیر توسعه پایدار را فراهم نماید. اسلام تنها یک مذهب نیست، بلکه یک روش زندگی است که روابط انسان‌ها را با هم و روابط بین انسان‌ها و محیط را سازمان دهی می‌کند.
این کارشناس ادامه داد: مبانی اعتقادی حفظ محیط زیست در اسلام، یک نظام نگرشی یا سیستم باور داشته است که تعیین کننده شیوه برخورد و ارتباط انسان با طبیعت است. طبق این مبانی جهان از مشیتی حکیمانه پدید آمده و نظام هستی بر این اساس خیر و رحمت و رسانیدن موجودات به کمالات شایسته آنها استوار است. از جهتی این اصول و قواعد الهی است و می‌توان آنها را پایه و اساس مبانی عملی حفاظت محیط زیست قرار دارد، بنابراین توسعه گردشگری در کشورهای اسلامی باید برگرفته از ارزش‌های اسلامی و به خصوص قرآن باشد.
اسماعیلی با بیان اینکه در ادبیات گردشگری، پایداری محیطی با درک محیط طبیعی جامعه مورد نظر و کل جهان شروع می‌شود گفت: بُعد محیطی پایداری به ترکیب عوامل محیطی یا منابع گردشگری و اثرات متقابل آنها دلالت دارد که نباید تحت تأثیر تغییرات اساسی آسیب ببیند. بدون تردید در تخریب محیط زیست علل بی شماری دخیل می‌باشند اما نقش جدایی دین از فعالیت‌های بشری از موثرترین عوامل شمرده می‌شوند، از آنجا که سرعت این تخریب‌ها با اقدامات انجام شده در زمین احیاء و حفاظت، قابل قیاس است.
وی با اشاره به اجلاس سران زمین در سال ۱۹۹۲ که به منظور پایداری و حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست برگزار شده بود، اضافه کرد: در این اجلاس به پژوهش عده‌ای از دانشمندان مرتبط با دین و زیست بوم که در مرکز ادیان جهان در دانشگاه هاروارد امریکا انجام گرفته بود اشاره شد. در این پژوهش آمده بود که ادیان باید از نیروی خود برای پایان دادن به بهره برداری لجام گسیخته انسان از منابع طبیعی و ایجاد روحیه مسئولیت پذیری مشترک برای حفاظت محیط زیست و توسعه پایدار گردشگری استفاده کنند زیرا که دین داری نقش تاریخی در حفاظت از محیط زیست دارد و در حال حاضر نیز تنها راه رهایی از بحران موجود یاری جستن از آموزه‌های دینی است.
این کارشناس گردشگری ادامه داد: دین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین، در ابعاد مختلف زندگی انسان وارد شده است و جزئی‌ترین مسائل را پوشش می‌دهد و به دلیل داشتن تعریف خاصی از انسان، طبیعت و جهان هستی و ارتباطات بنیابین آنها می‌تواند در این زمینه یاری گر باشد. اسلام برای استفاده از منابع موجود در طبیعت، شاخص‌هایی را در نظر گرفته است و نظارت دقیقی بر چگونگی بهره برداری و مصرف دارد و حفظ حرمت طبیعت، بهره برداری متناسب با ظرفیت آن، عدالت اجتماعی، ارزش‌های اخلاقی، بهبود سطح زندگی همه افراد جامعه و عدم صدمه زدن به سرمایه‌های طبیعی که به عنوان امانت باید حافظ آنها باشیم، در دستور کار آن می‌باشد.
اسماعیلی همچنین گردشگری را یکی از پویاترین فعالیت‌های اقتصادی عصر حاضر دانست که نقش مهمی در توسعه پایدار محلی، تغییر اوضاع اقتصادی کشورها، بهبود رفاه زندگی ملت‌ها دارد و اظهار کرد: پایداری اقتصادی گردشگری به معنای حفظ و ارتقای وضعیت فعلی اقتصادی است بدون آنکه منابع طبیعی دچار تخریب شود. در این راستا فعالیت‌های اقتصادی باید موجب رشد جامعه شده و با عدالت و کارایی همراه باشند. پایداری می‌تواند با استفاده از در آمدهای پایدار اقتصادی شامل منافع اقتصادی، متنوع سازی اقتصاد محلی، رشد اقتصادی کنترل شده، بهبود روابط محلی و منطقه‌ای و توزیع عادلانه منافع اقتصادی در اقتصاد محلی وارد می‌شود.
وی افزود: جست و جو در متون اسلامی نشان می‌دهد که اسلام در پرداختن به مسائل و مباحث مربوط به توسعه اقتصادی، از همه مذاهب و مکاتب دیگر پیشی گرفته است. در دیدگاه اسلامی، توسعه اقتصادی برای جامعه، دست آورد برنامه‌های اسلام در اجرای احکام الهی و جامعه عمل پوشاندن به تعالیم آسمانی است. پایداری اقتصادی گردشگری در اسلام با مفهوم اقتصاد مقاومتی یعنی تشخیص حوزه‌های فشار یا در شرایط کنونی تحریم و متعاقباً تلاش برای کنترل و بی اثر کردن و در شرایط آرمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است.
نظر شما