پول‌هایی که به پای نسخه‌های بی‌جواب ریخته می‌شود

به گزارش خبرنگار ایمنا، شب‌ از نیمه گذشته و سکوت سنگینی فضا را پر کرده است، تن لاغر و نحیفش را زیر تکه کارتونی جای داده، به سختی سیگار را در میان انگشتان لرزانش نگه می‌دارد، موهای ژولیده و بوی نامطبوعش حاکی از آن است که مدت زیادی است تنی به آب نزده است. هر عابری را که می بیند به سختی از جایش بلند می شود و یک جمله را ملتمسانه برای هرکدام تکرار می کرد "بچم شیرخشک نداره، پول ندارم براش بخرم، بدبختم، چند وقته بیکار شدم، جون بچه ات یه کمکی به من کن"

بی مقدمه از او چرایی درمان نکردن خودش را جویا می شویم "فکر نکنی بدبختم یا گدا ... دانشجوی مدیریت بازرگانی بودم که برای سرگرمی تو دام اعتیاد افتادم. تو خانواده‌ای بودم که مشکل مالی نداشتم اما از خانوادم طرد شدم. وارد هر کلینیکی که شدم تنها یک نسخه هزینه برام پیچیدند. سه ساله که تحت درمان دارویی کلینیک‌ ترک اعتیاد بودم اما از داروهایم درمانی حاصل نشد؛ مواد افیونی تو این داروها باعث میشه که یه جور دیگه معتاد بشی."

اسم کلینک‌ها و آدرس آنها را به سختی در ذهنش زیر و رو می‌کند گویی که می‌خواست حتی یکی را از قلم نیندازد "به قول قدیمیا تا پول داری رفیقتم نوکر بند کیفتم ... تا وقتی پول داشتم بهم دارو می‌دادند حالا که ندارم باید برم کمپ؛ تو گوشه و کنار شهر مثل من زیاد اگر نباشه کم هم نیست. "

تمام خاطرات تلخ و بی‌مهری خانواده‌اش را به تصویر می‌کشید که با تحقیرها و زخم زبان‌ها او را رنجانده بودند و تنهایی او را از اصل زندگی دور کرده بود. از خوش صحبتی مشاوران کلینیک سخن می‌گفت "هر کدوم از این کلینک‌ها فرق نمی کنه با کلاس یا بی کلاسش؛ منو امیدوار می‌کرد که ترک می‌کنم و با مصرف قرص و شربت به زندگی عادیم ادامه میدم، داروها فقط دُز موادمخدرش کمتر بود، مثل اینکه هر دفه مواد رو کمتر مصرف کنم؛ این راه ترک نیست، ترک مواد یه اراده قوی می‌خواد که شاید من ندارم. نه مراکز ترک اعتیاد دردی از معتادا دوا می ‌کنه و نه کمپ، شاید ۱۰ میلیون تومان برای ترک هزینه کردم، هرکس باید خودش به خودش کمک کنه."

درد دل‌های این معتاد تفاوت چندانی با بقیه معتادانی که با آنها برخورد کردم، نداشت؛ تنها تفاوت او با بقیه میزان تحصیلات و نوع صحبت کردنش بود. حتی معتادانی که در کمپ بودند. بر این باور هستند که مراکز درمان اعتیاد نه تنها دردی از آنها دوا نمی کند بلکه درد تمام شدن پول‌هایی که به پای نسخه‌های بی جواب ریخته می شود را هم به آلام این بیماران اضافه می‌کند.

تعداد زیاد تابلوهای مراکز ترک اعتیاد در شهر، هزاران حرف نگفته را در دل خود پنهان کرده است. اعتیاد برای عده‌ای منبع سودآوری شده که برای گرفتن مجوز برای کلینک درمان اعتیاد هزار راه را دنبال می‌کنند تا این هدف محقق شود اما نتیجه‌ درمان را تنها معتادانی می‌توانند تشریح کنند که پول‌های گزاف درمان را پرداخت کرده و مسیر درمان را به عنوان یک راه طولانی رویایی و دست نیافتی ترسیم می کنند.

ترک مواد با دارو محقق می‌شود

جعفری، مسئول دو مرکز درمان سرپایی اعتیاد در اصفهان است، او نیز بر این باور است که اراده فرد معتاد برای ترک اعتیاد مهم ترین فاکتور درمانی است و در غیر این صورت داروها جواب نمی دهند. 

این روانشناس تجویز داروهای درمانی را بسته به نوع اعتیاد بیماران می داند و می گوید: سوابق مصرف نیز در نوع دارو موثر است، داروهایی مانند شربت تریاک و متادون و... از داروهای تجویزی کلینیک ها است. شخص دارو را مصرف می کند و به زندگی عادی خود نیز ادامه می‌دهد.

او اضافه می کند: همه مراحل درمان معتادان در مراکز درمان سرپایی تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام می شود؛ بیماران از شرایط مصرف دارو راضی هستند چون با داروها به راحتی ترک می‌کنند.

هر پنج میلیون تومان خرید دارو ۱۵ میلیون تومان سود دارد

ستاره مقبل، مشاوری است که  ۱۲ سال در کلینک‌ها و کمپ‌های ترک اعتیاد مختلف فعالیت داشته است. او در خصوص روند فعالیت این کلینیک ها می گوید: کلینیک‌ها باید از معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی مجوز فعالیت دریافت کنند، سازمان غذا و دارو نیز به هر یک از مراکزی که مجوز دارد داروی مورد نیاز را ارایه می کند.

این مشاور ترک اعتیاد به سود کلان فروش داروهای ترک اعتیاد در مراکز درمان سرپایی اعتیاد اشاره می کند و ادامه می دهد: از هر پنج میلیون تومان خرید دارو، ۱۵ میلیون تومان سود کلینیک است.

او با بیان اینکه بیماران در کلینیک‌های ترک اعتیاد حداقل هر سه سال یکبار لغزش دارند، افزود: داروهای ارائه شده در کلینیک‌ها مواد افیونی دارد و شخص راحت‌تر درد را تحمل و مواد را ترک می کند.

مقبل علت برگشت بیماران به مواد را طرد خانواده، فقر اقتصادی، دسترسی آسان به مواد، اضطراب‌های شدید ژنتیکی، برآورده نشدن نیازهای جنسی، بی اطلاعی از اوژانس اجتماعی برای دریافت مشاوره رایگان عنوان کرده و اضافه می کند: بیش از ۶۰ درصد از این مردان بیمار، ذهن‌های فعال جنسی دارند که به دلیل نیازهای جنسی به سمت مواد برمی گردند تا به آرامش برسند.

 تخلفات دارویی عمده تخلفات کلینک‌های ترک اعتیاد

محمدرضا اکبری، مسئول واحد نظارت مراکز مشاوره و ترک اعتیاد معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از صدور۳۴۰  مجوز برای کلینیک‌های ترک اعتیاد در استان اصفهان خبر می دهد و می گوید: ۱۵ مرکز دولتی و هفت مرکز گذری کاهش آسیب موجود دولتی در استان اصفهان فعال است و بقیه را بخش خصوصی راه اندازی کرده است؛ به علت اشباع مجوزهای صادر شده از طریق دانشگاه علوم پزشکی و سازمان بهزیستی که در گذشته انجام شده است از این پس صدور مجوز مراکز درمان سرپایی اعتیاد تنها از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام می شود. البته باید توجه داشت که نظارت بر فعالیت‌های مراکز درمان سرپایی اعتیاد ازطریق سازمان بهزیستی، شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر و معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی انجام می‌گیرد که به صورت تیمی سالیانه کلینیک‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهند، اما نظارت‌های فصلی توسط کارشناسان معاونت غذا و دارو صورت می گیرد.

 او می افزاید: به‌طور میانگین روزانه هر تیم از دو الی سه مرکز بازدید می‌کند، اما تعرفه کلینک‌های ترک اعتیاد پس از تصویب هیئت دولت از سمت وزارت  بهداشت و درمان ابلاغ و نظارت بر اجرای مراکز بر عهده کارشناسان ناظر در زمان بازرسی مراکز است. همچنین داروی این مراکز از طریق معاونت غذا و دارو تامین می‌شود که بر اساس مصرف ماهیانه دارو  با رعایت سقف مجاز پذیرش بیمار در هر مرکز است.

اکبری در خصوص عمده تخلفات مراکز درمان سرپایی اعتیاد می گوید: رعایت نکردن آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌ها ابلاغی مرتبط با داروهای تحت کنترل از عمده‌ترین تخلفات این مراکز است.

مراکز بدون مجوز پلمب نمی شوند!

همچنین محمدسعید محمدی، سرپرست معاونت پیشگیری بهزیستی استان اصفهان نیز در این رابطه به  فعالیت ۵۵ مرکز مشاوره و ترک اعتیاد تحت نظارت سازمان بهزیستی در استان اصفهان اشاره می کند و می گوید: تیم‌های نظارتی ۲۴ شهرستان را رصد کرده و از این مراکز بازدید می‌کنند؛ مراکزی که در گذشته  مجوز دریافت کردند باید برای تمدید مراجعه کنند و مراکزی که مجوز نداشتند توسط اماکن شناسایی و از طریق قوه قضایی با این مراکز مکاتبه شده که برای دریافت مجوز مراجعه کنند و در این زمینه مرکزی پلمب نمی شود.

او اضافه می کند:طبق پروتکل قانون جدید حضور پزشک و روانشناس جز اصول اساسی این مراکز است، گرچه ارایه سرویس‌ها در مراکز یکسان است اما کیفیت خدمات با هم متفاوت است که به نوع سرمایه گذاری و شرایط آن مرکز بستگی دارد اما خوشبختانه برنامه‌های نظارتی طبق پروتکل جدید در حال بهبود است. گرچه هنوز نقص هایی وجود دارد.

با بررسی فعالیت چندین مرکز درمان ترک اعتیاد سرپایی و مراجعه کننده هایی که پس از سال ها مراجعه به مراکز مختلف راه به جایی نبرده اند به این نتیجه می رسیم که بیم حرف تا عمل در این مراکز فاصله زیادی وجود دارد، فعالیت این مراکز مسکُن مقطعی برای درمان اعتیاد است و به گونه ای فعالیت این مراکز شاخه ای از اقتصاد اعتیاد است.