به گزارش خبرنگار ایمنا، مرگ تدریجی محیط زیست به دست انسان همچنان ادامه دارد و روز به روز دستان بشر عرصه را برای ادامه حیات محیط زیست تنگ‌تر می‌کند. پسماندها، حاصل نامهربانی‌های مردمانی است که زیبایی طبیعت را نادیده می‌گیرند و با تولید انواع زباله هر روز نمکی جدید بر زخم کیفیت آب و خاک محل زندگی‌شان می‌پاشند. از این رو به منظور بررسی اجمالی تولید و سرنوشت انواع پسماندهای و چالش‌های محیط زیستی استان اصفهان در این زمینه گفت‌وگویی را با مهدی ریاحی، مسئول فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان انجام داده‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
در استان اصفهان روزانه چه میزان زباله تولید می‌شود؟
استان اصفهان براساس نتایج سرشماری سال ۹۵ دارای بیش از پنج میلیون و ۱۲۰ هزار نفر جمعیت است. میزان زباله تولیدی این جمعیت سه هزار و ۶۲ تن در روز است و به بیانی دیگر باید گفت هر اصفهانی روزانه ۴۸۰ گرم زباله تولید می‌کند.
سرنوشت این زباله‌ها چه می‌شود؟
۶۸.۸ درصد از زباله عادی تولید شده در استان اصفهان که دو هزار و ۷۸ تن زباله را شامل می‌شود به شش کارخانه کمپوست موجود در استان شامل کارخانه تولید کود کمپوست اصفهان، کارخانه تولید کود کمپوست شاهین‌شهر، خمینی‌شهر و برخوار، کارخانه تولید کود کمپوست فلاورجان، کارخانه تولید کود کمپوست لنجان، کارخانه تولید کود کمپوست نجف‌آباد و کارخانه تولیدکود کمپوست کاشان و آران بیدگل هدایت می‌شود و سایر زباله‌ها نیز بدون هیج‌گونه عملیات بازیافتی دفن می‌شوند.
البته زباله‌های شهرها و روستاهای اطراف این کارخانه‌ها مانند شهرهای بهارستان، درچه، قهجاورستان، فولادشهر، چمگردان، سده لنجان، باغ بهادران، ورنامخواست، چرمهین، باغشاد، زاینده‌رود، دهستان اشبان، دهستان زیرکوه، مبارکه، تیران، گلدشت، رضوانشهر، کوشک، کهریزسنگ و چوزدان نیز در همین کارخانه‌ها به کود تبدیل می‌شود.
گویا کارخانه‌های تولید کود کمپوست تنها در محدوده مرکزی استان فعالیت دارند، برای شهرستان‌های دور از مرکز استان برنامه‌ای در دستور کار دارید؟
بله سه کارخانه کمپوست در شهرستان گلپایگان و خوانسار، مبارکه، دهاقان و شهرضا و فریدن، بویین و میاندشت و چادگان در حال احداث است که در آینده نزدیک به بهره‌برداری می‌رسد.
آمار تفکیکی از زباله‌های استان اصفهان دارید؟
از کل دو هزار و ۷۸ تن زباله که روزانه وارد کارخانجات کمپوست استان می‌شود، ۷۰.۵ تن آن معادل ۳.۴ درصد از کل زباله تولیدی کاغذ و کارتن، ۲۲.۵ تن معادل ۱.۱ درصد شیشه، ۱۸۱.۵ تن معادل ۸.۷ درصد پلاستیک، ۶۲ تن سه پارچه و منسوجات، ۱۸.۱ تن معادل ۰.۹ چوب و ۱۷.۴ تن معادل ۰.۸ درصد فلزات مختلف است.
همچنین یک هزار و ۴۰۴ تن در روز معادل ۶۷.۵ درصد از زباله مواد قابل فساد (زباله های‌تر) است که قابل تبدیل شدن به کود کمپوست است.
چه میزان از زباله‌های تولیدی روزانه در استان اصفهان دفن می‌شود؟
از کل زباله‌های ورودی به کارخانجات کمپوست، ۳۰۲ تن در روز معدل ۱۴.۵ درصد از کل زباله ورودی به صورت مستقیم دفن می‌شود و وارد چرخه بازیافت نمی‌شود که با لحاظ کردن زباله‌های ریجکت شده از چرخه بازیافت متأسفانه در مجموع حدود ۴۵ درصد از زباله ورودی در نهایت در زمین دفن می‌شود در حالی که هنوز مواد قابل بازیافت در آنها وجود دارد. لازم به ذکر است روش بازیافت در این واحدها بسیار سنتی است.
وضعیت زباله‌های بیمارستانی چگونه است؟
در استان اصفهان ۶۴ بیمارستان وجود دارد که پسماند پزشکی شامل پسماندهای عفونی، شیمیایی و تیز و برنده تولید می‌کنند. در همه بیماستان ها به جز یک بیمارستان ابتدا از طریق دستگاه بی خطر ساز پسماند پزشکی بی خطر سازی شده و سپس به محل‌های دفن پسماندهای پزشکی منتقل می‌شوند. پسماندهای پزشکی سایر مراکز خدماتی و درمانی از جمله مطب‌ها، آزمایشگاه‌ها، مراکز جراحی محدود، درمانگاه‌ها و غیره متأسفانه بدون انجام عملیات بی‌خطر سازی، مستقیماً به محل‌های دفن پسماندهای پزشکی منتقل می‌شودکه لازم است مسئولان دانشگاه‌های علوم پزشکی استان به این موضوع توجه خاصی داشته باشند و یا با برنامه‌ریزی مناسب این معضل را حل کنند زیرا همان گونه که اطلاع دارید حمل پسماندهای پزشکی خنثی نشده خود دارای خطراتی نظیر انتشار بیماری‌های عفونی در سطح شهر خواهد بود.
روزانه ۱۶ تن پسماندهای پزشکی و بیمارستانی در استان اصفهان تولید می‌شود که ۱۲.۷ تن آن معادل ۷۹ درصد به صورت اصولی مدیریت می‌شود و ۳.۳ تن از این زباله‌ها که معادل ۲۱ درصد از زباله‌های بیمارستانی و پزشکی را شامل می‌شود متأسفانه بدون انجام عملیات بی‌خطرسازی دفن می‌شود.
همچنین باید توجه داشت که قسمتی از پسماندهای بهداشتی، پسماندهای شیمیایی و دارویی است مثل ظروف دارویی و مواد شیمیایی ضدعفونی کننده مستعمل. کل پسماندهای شیمیایی و دارویی استان ۱.۵۳ تن در روزاست که ۱.۲۲ تن در روز آن معادل ۸۰ درصد در بیمارستان‌ها تفکیک و در محل‌های مناسب نگهداری شده و به صورت اصولی مدیریت و به مراکز امحاء تحویل داده می‌شد ولی روزانه ۰.۳۱ تن پسماندهای شیمیایی و دارویی در استان معادل ۲۰ درصداز این پسماندها متأسفانه به صورت غیراصولی مدیریت و دفن می‌شود.
اصفهان، استانی صنعتی است و مسلماً صنایع نیز پسماندهای زیادی دارند، در خصوص مدیریت این نوع پسماند نیز برنامه‌ای دارید؟
براساس ماده ۲۲ آئین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند، اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان چهار نقطه را در سطح استان از طریق مشاور برای دفع پسماندهای صنعتی و ویژه جانمایی کرده است که در کار گروه مدیریت پسماند استان نیز به تصویب رسیده ولی متأسفانه به دلیل مشکلات اجتماعی و غیرکارشناس و عدم فرهنگسازی مناسب در این زمینه با مقاومت‌های بی‌دلیل مسئولان محلی و مردمی مواجه شده است و تا این لحظه زمینی به سرمایه گذاران داوطلب که تعداد آنها کم نیست واگذار نشده است و نتیجه امر این است که مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه در استان اصفهان که جزو استان‌های صنعتی کشور است همچنان سرگردان بوده و از وضعیت بسیار نامطلوبی برخوردار بوده و تا این موضوع حل نشود خطرات بهداشتی آن پابرجاست و همچنان تخلیه و رهاسازی پسماندهای صنعتی و ویژه واحدهای صنعتی در محل‌های غیرمجاز انجام می‌شود.
راندمان فعالیت کارخانه‌های بازیافت در استان اصفهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
راندمان این کارخانه‌ها با توجه به استانداردهای جهانی پایین است. راندمان بازیافت در کارخانه‌های کمپوست اصفهان به نحوی که حدود ۴۵ درصد از زباله ورودی در نهایت در زمین دفن شده و این در حالی است که بر اساس استانداردهای جهانی بیش از ۹۵ درصد زباله ورودی بازیافت می‌شود.
عدم سرمایه‌گذاری برای استفاده از گاز ناشی از زباله‌ها برای تولید برق نیز از چالش‌های مطرح شده در حوزه بازیافت در استان اصفهان عنوان می‌شود. نظر شما در این خصوص چیست؟
مجموعه گازهای تولید شده از تجزیه بی‌هوازی مواد آلی در یک محفظه بسته را اصطلاحاً بیوگاز می‌گویند که قسمت اعظم این گاز را عموماً متان تشکیل می‌دهد. در محل‌های دالن زباله در صورت برنامه‌ریزی و مدیریت درست این مقدار گاز می‌تواند انرژی پاک و ارزانی را در اختیار بگذارد و در صورت عدم مدیریت، علاوه برآلودگی هوا، منجر به بروز حوادثی در محدوده مذکور می‌شود.
در استان اصفهان تاکنون در خصوص استحصال برق و بیوگاز از زباله هنوز سرمایه‌گذاری صورت نگرفته است و شهرداری‌ها به این امر توجه نداشته‌اند و این در حالی است که در قانون بودجه سال ۹۷ دولت مکلف به خرید برق تولیدی از زباله شده و امیدواریم این مساله مورد توجه مدیران شهری قرار گیرد.
گفت‌وگو از: مریم یاوری- خبرنگار ایمنا
نظر شما