اما امسال که سومدیریت با خشکسالی هم عجین شده، اوضاع متفاوت است تا آنجا که مردم این استان ۵ میلیون نفری حتی برای آب آشامیدنی و شرب خود نیز دچار مشکل شده اند و هر روز قطعی ها یا افت فشار گسترده ای را بخصوص در شهر دو میلیونی اصفهان و شهرستان های اطرافش شاهدیم!
خبرنگار ایمنا برای بررسی اوضاع بحرانی این استان با حیدرعلی عابدی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی مصاحبه ای انجام داده است که در ادامه می خوانید:
حدود سه ماه است که در استان اصفهان و بخصوص شهر اصفهان و شهرستان های اطرافش، شاهد افت فشار و قطعی گسترده آب هستیم، مسوولان مرتبط علت آن را خشکسالی می دانند، نظر شما چیست؟
ما قطعا خشکسالی داریم، اما خشکسالی را برای آب آشامیدنی نداریم و به اندازه آب آشامیدنی موردنیازمان در منابع آبی مان پیش بینی شده، مشکل اصلی که در درجه اول با آن روبروییم مشکل تامین آب برای کشاورزان استان اصفهان است، این مشکل اگر مربوط به کم آبی باشد باید هم برای کشاورزان استان بالادست و هم ما که پایین دستیم به وجود بیاید. اما شاهدیم که تبعیضی ناروا میان کشاورزان اصفهانی و چهارمحالی قائل می شوند که همین سبب نابودی کشاورزی در استان اصفهان شده است.
چه کسانی این تبعیض را رقم زده اند؟
اینجا سه وزارتخانه نیرو، کشور و جهاد کشاورزی نقش اصلی را دارند، این سه وزارتخانه باید با هم تعامل داشته باشند. در بحث بررسی صورت مسئله و راه حل تا به اینجا نسبتا خوب آمده اند. به اینصورت که "شورای هماهنگی مدیریت یکپارچه توزیع عادلانه آب در حوضه زاینده رود" به ریاست وزارت نیرو تشکیل شده و اعضای دیگر آن وزارت کشور، وزارت جهاد کشاورزی، استانداران سه استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد و نمایندگان کشاورزان است.
یکی از خروجی های جلسات این شورا مصوبه ای است که در آن حساب شده چقدر منابع آب وجود دارد و چقدر آب شرب برای اصفهان بزرگ شامل اصفهان و نجف آباد و خمینی شهر و مبارکه و زرین شهر و برخی شهرها و شهرک های زیر مجموعه نیاز است و مابقی آبی که باقی می ماند را به اندازه ای که درختان در استان بالادست و پایین دست خشک نشود در اختیار باغداران حوضه زاینده رود شامل بخشی از چهارمحال و بختیاری که جزو حوضه زاینده رود است و سایر مناطق استان اصفهان قرار دهد.
در محاسبات این نتیجه حاصل شده که اگر ماهانه چهار میلیون مترمکعب آب به باغ های چهارمحال و بختیاری و دو میلیون و پانصد هزار مترمکعب آب از زاینده رود به باغه ای اطراف رودخانه در اصفهان بدهند، درختان حفظ خواهد شد. مسلما درختان محصول اصلی خود را نخواهند داشت، اما خشک هم نخواهند شد و از این طریق منبع آب آشامیدنی مردم استان اصفهان نیز تامین خواهد بود. اما سوال اساسی این است که در این شرایط بحرانی، چه کسی باید ناظر بر رعایت مصرف این ۶.۵ میلیون مترمکعب آب برای باغداران باشد؟
برای رسیدن به این هدف (نظارت دقیق بر برداشت ها) نیاز بوده لوله های آبی که از طریق پمپاژ از زاینده رود برداشت می کند، کنتور داشته باشد که متاسفانه تا چندماه پیش حتی کنتور هم نداشت، اما با تلاش وزارت نیرو اکنون برای همه آنها کنتور گذاری شده است.
الان همه چیز مشخص است. چقدر آب از سد زاینده رود خارج می شود، چقدر در منطقه بین سد زاینده رود تا منطقه چم آسمان آب برداشت می شود و چقدر آب وارد به چم آسمان برای ورود به تصفیه خانه آب اصفهان و یزد برداشت می شود. از طریق کنتورها کاملا مشخص است که در بالادست چقدر آب توسط چهارمحال و بختیاری برداشت می شود و در اصفهان چقدر.
حالا که همه مصارف مشخص است سوال اینجاست که اگر برداشتی مازاد بر سهمیه انجام می شود چگونه بر آن نظارت کنند؟
وزارت نیرو به این نتیجه رسیده که برای انجام این سهمیه بندی برق موتورهای پمپاژ در بالادست را به تناوب قطع و وصل کند. برای انجام این مهم، پنج منطقه را در نظر گرفته و مقرر شده برای آبیاری درختان، هر منطقه را یک روز آب بدهند و چهار روز آب قطع باشد.
در مورد مناطقی که از طریق نهر آبیاری می شود نیز قرار بوده روال به همین صورت باشد. بیشترین پمپاژها در قسمت چهارمحال و بختیاری و بیشترین نهرها در قسمت اصفهان است. در زمینه نهرها اصفهان کار خود را تمام و کمال انجام داده و نظارت سختی انجام می شود.
با این برنامه علی القاعده نباید برای شرب اصفهان مشکلی بوجود می آمد پس علت افت فشار و قطعی های گسترده چیست؟
وزارت نیرو برای انجام این برنامه ریزی قطع برق در مناطق پنجگانه را انجام داده، اما چند نفر در بالادست معترض شده اند. که اینجا نیروی ویژه باید وارد عمل می شد و ضامن اجرای قانون. وزارت نیرو می گوید: "استان چهارمحال و بختیاری همکاری لازم را جهت اعزام نیرو و جلوگیری از حمله متخلفین به پرسنل کنترل کننده قطع و وصل برق را نداشته است." اما استانداری چهارمحال می گوید چیزی به ما ابلاغ نشده است و عملا وزارت نیرو و استانداری چهارمحال و بختیاری توپ را به زمین یکدیگر می اندازند که نتیجه اش برداشت غیرقانونی و خارج از سهمیه در استان بالادست و مشکلات عدیده در استان اصفهان شده است.
برای رفع مشکل چه کرده اید؟
ما (چند تن از نمایندگان استان اصفهان) حضوری به دفتر وزیر کشور رفتیم و خواستیم هیئتی به منطقه بفرستند تا معلوم شود چه کسی مقصر است و چرا قوانین اجرا نمی شود؟ ابتدا قرار بود با توجه به حساسیت موضوع، ظرف چهار روز آن تیم وارد منطقه شود که سرانجام پس از حدود ۱۸ روز و پس از نامه فوری نمایندگان اصفهان به وزیر کشور و رییس جمهور، هیئتی متشکل از معاون وزیر نیرو، معاون وزیر کشور، معاون وزارت جهاد کشاورزی یکی از معاونین وزیر اطلاعات، معاون سیاسی استانداری چهارمحال و بختیاری، برخی نمایندگان مجلس و نمایندگان کشاورزان دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری و برخی مسوولان دیگر وارد منطقه شدند و بخشی از حقایق برداشت های غیرمجاز را به چشم دیدند.
شنیده شده در بازدید موردنظر از استان بالادست هم حتی برخی با بستن راه و اعتراض مانع بازدید جامع شدند، این شنیده ها درست است؟
بله متاسفانه. حتی شخصی جاده عمومی که در حریم رودخانه قلمداد می شود را بسته بود و مانع از نزدیک شدن به محلی شد که "طرح پهنه جمالو" در آن محل در حال اجراست و با این حال که معاون سیاسی، امنیتی استاندار چهارمحال و نیروی انتظامی نیز هیئت را همراهی می کرد، امکان بازدید میسر نشد! اینکه معاون سیاسی امنیتی استانداری چهارمحال و بختیاری، نتواند راه را برای بازدید از منطقه باز کند، قابل باور نیست!
اینجا یک چیز مبهم است: تا پیش از خشک شدن زاینده رود در محدوده اصفهان، بیش از ۹۰ درصد زاینده رود در استان اصفهان جاری بوده و کمتر از ۱۰ درصد آن در چهارمحال و بختیاری، پس علی القاعده وابستگی باغ ها و کشاورزی به زاینده رود در استان اصفهان به طرز چشمگیری باید بیشتر از چهارمحال و بختیاری باشد، پس چرا ۴ میلیون مترمکعب به چهارمحال و بختیاری سهمیه داده شده و ۲.۵ میلیون به اصفهان؟
ما حتی روی این مصوبات هم بحث نکردیم، ما داریم کمال همکاری را برای اجرای مصوبات می کنیم و می گوییم با این حال همین مصوبه ای که خیلی هم اشکال دارد اجرا شود، اما شاهدیم که حتی همین هم اجرا نمی شود.
پس حتی حاضر نیستند همین حداقل های نامتناسب با حوضه آبریز را هم اجرا کنند؟!
متاسفانه شاهدیم که حاضر نیستند. سطح زیر کشت در استان چهار محال بختیاری به اندازه سال گذشته است، یعنی صد درصد پوشش، آبیاری می شود ولی در اصفهان از ۲۰۰ هزار هکتار زمین های مزروعی کمتر از ۱۰ درصد آن از آبیاری بهره مند شده اند و زاینده رود در بیشتر پهنه استان اصفهان خشک است.
البته با وجود تلاش ها در استان اصفهان در جهت جلوگیری از برداشت های غیرمجاز گاهی سستی هایی نیز وجود دارد، اما با توجه به اینکه زاینده رود در بیشتر مناطق استان اصفهان خشک است و فقط در نزدیکی مرز مشترک با چهارمحال و بختیاری آب دارد، می بینیم که برداشت های غیرمجاز در محدود اصفهان به هیچ وجه قابل قیاس با حجم عظیم برداشت ها در چهارمحال و بختیاری نیست. حتی گزارش هایی به بنده داده اند که آنها بیش از پنج برابر سهمیه خود از زاینده رود برداشت می کنند، گویی که در ترسالی بسر می بریم.
از این که بگذریم، و از دریچه خروجی سد زاینده رود و سد هم بالاتر رویم، برخی از فعالان محیط زیست و اساتید از برداشت های بی رویه از بالادست خود سد خبر داده اند که منجر به عدم ورود آب کافی به سد شده است، آیا این ادعا درست است؟
در بالادست سد زاینده رود سه اتفاق دارد می افتد، یکی جلوی رواناب ها است که در برخی مناطق گرفته اند در جهت برداشت برای کشاورزی. یکی طرح های آبخیزداری است و آخری برداشت مستقیم از رودها و سرشاخه هایی است که به رودخانه و سد می ریزند.
با این کار سرشاخه ها را نابود کرده اند که اثری مستقیم بر منابع آبی استان اصفهان و بخصوص کشاورزی های شرق و غرب استان داشته است که در بی آبی می سوزند و در مقابل در بالادست کوه ها و زمین های دیم را تبدیل به باغ کرده اند.
مگر طبق قانون، بکارگیری پمپ بر روی آب های جاری برای برداشت های غیرشرب ممنوع نیست؟
بله.
چه تعداد پمپ در بالادست مشغول برداشت هر روزه از زاینده رودند؟ عدد بیش از ۸۰۰ عدد که برخی مسوولان اصفهان می گویند صحیح است؟
متاسفانه تعداد پمپ ها بسیار بسیار زیاد و طبیعی است که با این وضع، کشاورزی، صنعت و حتی آب شرب در پایین دست اینگونه دچار بحران شود.
اینکه با توجه به نصب کنتورهای هوشمند بر روی تمامی پمپاژها و وجود ایستگاه های اندازه گیری هیدرومتری در بیشتر مسیر زاینده رود، همه برداشت ها برای وزارت نیرو شفاف است، با توجه به اینکه دو استان بالادست و پایین دست همدیگر را عامل خشکی زاینده رود قلمداد می کنند چرا در این زمینه وزارت نیرو شفاف سازی نمی کند و سکوت کرده است تا مناقشات اینگونه بالا گیرد؟!
این سوال بنده هم هست. اگر مسوولان آن وزارتخانه را دیدید این را از آنها هم بپرسید...
نظر شما