ارز گران، بازارها را بر هم ریخت

به گزارش ایمنا، هم‌اکنون تولیدکنندگان قادر به تصمیم‌گیری در مورد تولید نیستند و توزیع‌کنندگان هم در انتظار ثبات قیمت‌ها از فروش خودداری می‌کنند. همچنین صادرکنندگان نمی‌توانند تصمیمی قاطع در راستای صادرات محصولات خود بگیرند، زیرا آن‌ها نیز به آینده بازار بی اطمینان‌اند. این جریانات باعث شده است که بازار اقلام وکالاهای متفاوت به حالت نابسامان درآیند.

بر اساس مطالعات مختلف مشخص‌شده است که بین نوسانات نرخ ارز و رشد اقتصادی رابطه‌ای منفی وجود دارد،  به‌طوری‌که همواره سیاست‌ها مبتنی بر ثابت نگه‌داشتن نرخ ارز و چند نرخی بودن آن مشکلاتی برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است. ضمن آنکه شوک‌های ارزی و نوسانات نرخ ارز باعث بر هم خوردن ثبات بازارها شده است.

در این میان عده‌ای بر این باورند که افزایش نرخ ارز باعث رونق صادرات می‌شود، به‌علاوه آنکه مانع واردات کالاهای غیرضروری هم است. اما قابل‌تأمل است تا زمانی که کشور ما در بازارهای بین‌المللی تأثیرگذار نباشد صادرات هم با رونق مواجه نخواهد بود. از طرفی هرچند افزایش نرخ ارز از واردات بی‌رویه جلوگیری می‌کند اما در مقابل بر واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای نیز اثرگذار خواهد بود واز آنجا که ایران کشوری وابسته به واردات مواد اولیه است، افزایش نرخ ارز، باعث ارتقای قیمت تکنولوژی وارداتی شده و این مورد اثر خود را در کل فرآیند تولید قیمت نهایی نشان خواهد داد.

از سوی دیگر نوسانات رو به بالای نرخ ارز بر نرخ تورم نیز تأثیرگذار است. چراکه روند افزایشی نرخ ارز علاوه برتاثیر بر قیمت کالاهای اساسی وارداتی و کالاهایی که مواد اولیه آن‌ها وابسته به واردات است باعث سوءاستفاده عده‌ای از این جریانات می‌شود، به‌طوری‌که گاهی اوقات بدون هیچ دلیلی قیمت کالاهای خود را که هیچ وابستگی به نرخ ارز ندارد، افزایش می‌دهند. چنین اقدامی باعث خدشه وارد شدن در چرخه تولیدشده وبه غیر از رکود، تورم را هم به دنبال خود خواهد داشت.

بازارها متأثر از نرخ دلار

حال با توجه به مزایا و آسیب‌های روند افزایشی نرخ ارز بر بازارها فعالان و مسئولان مربوطه نیز از تأثیرات این فرایند نگران از آینده نامعلوم بازارها هستند.

یکی از بازارهایی که از نرخ ارز تأثیرپذیری دارد مسکن است، این‌گونه که فعالانش از التهاب و بلاتکلیفی این بازار گلایه‌مند هستند. احمد تولا دبیر انجمن انبوه‌سازان اصفهان در این رابطه معتقد است با افزایش قیمت مصالح با نرخ تمام‌شده مسکن مواجه هستند که این موضوع بر شدت رکود بازار تأثیرگذار است، چراکه فعلاً مردم در دوراهی خرید و یا نخریدن مسکن مانده‌اند.

همچنین بازار خودرو نیز با  همین معضل مواجه است،   مشایخ یکی از فعالان این بازار به ایمنا می‌گوید: یکی از دغدغه‌های مهم خودروسازان قیمت دلار است، چرا که نوسان آن باعث افزایش قطعات وارداتی و تاثیر بر نرخ نهایی خودرو می‌شود. همچنین نرخ دلار بر قیمت تمام‌شده خودروهای وارداتی نیز تأثیر مستقیم گذاشته است. بنابراین بازار خودرو داخلی و خارجی تحت تأثیر این وضعیت با آشفتگی مواجه است.

این روزها بازار لوازم‌خانگی نیز متأثر از افزایش قیمت دلار در حال تجربه افزایش نرخ است، به‌ طوری‌که طحان پور رئیس اتحادیه لوازم‌خانگی نیز از افزایش حدود ۶ درصدی قیمت لوازم‌خانگی به دنبال افزایش نرخ دلار در هفته‌های اخیر خبر داد و تأکید می‌کند که این افزایش قیمت، رکود در بازار را تشدید خواهد کرد. همچنین حسین عبدلی نایب‌رئیس اتحادیه لوازم‌خانگی اصفهان از افزایش نرخ لوازم‌خانگی پس از نوسانات ارزی خبر می‌دهد وی می‌گوید: افزایش نرخ کالاهای این بازار در این ماه‌های اخیر پس از تغییرات نرخ ارزی تا ۱۰ درصد هم بوده است.

نرخ آهن نیز یکی دیگر از کالاهایی است که از بازار ارز به شدت تأثیر می‌گیرد. اکبر شمشیری رئیس اتحادیه آهن در این مورد به ایمنا می‌گوید: دلار شاخص قیمت‌ها در بازار آهن است، به صورتی که با نوسانات ارزی نرخ آهن هم‌تغییر می‌کند. وی می‌افزاید :در این ماه‌های اخیر تحت تأثیر قیمت دلار، نرخ آهن افزایش بی‌سابقه‌ای داشته است. از طرفی به دلیل افزایش قیمت آهن در بازار داخلی، خرید و فروش چندانی انجام نمی‌شود و اغلب تولیدکنندگان به‌جای فروش داخلی، صادرات را ترجیح می‌دهند.  البته زمانی که قیمت دلار ارزان باشد به‌ جای صادرات، واردات بیشتری صورت می‌گیرد تا با نرخ گران داخلی به فروش برسانند.

نرخ کالاهای اساسی

کالاهای اساسی و ضروری زندگی مردم که شامل برنج، گوشت، روغن و... می‌شود علی‌رغم ادعای برخی از مسئولان تحت تاثیر نرخ دلار با افزایش قیمت روبرو شده‌اند. این‌گونه که بر اساس جدیدترین آمار بانک مرکزی از ۱۱ گروه کالاهای اساسی، هشت گروه با افزایش قیمت مواجه شدند که برخی از آن‌ها گرانی سرسام‌آوری را تجربه کرده‌اند.

سید ناصر موسوی لارگانی نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در رابطه با افزایش نرخ این کالاهای اساسی به ایمنا می‌گوید: به دلیل افزایش ناگهانی نرخ ارز  وضعیتی بی‌سابقه در اقتصاد کشور ایجادشده است که تأثیر آن بر زندگی مردم کاملاً مشهود است. این مسئول در رابطه با دلایل افزایش نرخ ارز می‌گوید: زمانی که دولت می‌خواست بازار ارز را کنترل کند مصمم شد اوراق مشارکتی با سود ۲۰ درصد عرضه کند، تعدادی افراد هم با چنین تصمیمی سپرده‌های خود را از بانک‌ها بیرون آوردند و اوراق خریداری کردند. چنین تصمیماتی باعث شد که یک‌مرتبه در نرخ ارز و سکه حباب ایجاد شده و با افزایش مواجه شود.

وی می‌افزاید: دلیل دیگر فعالیت صرافی‌های غیرمجاز است تا جایی که با حضور مافیای دلالان ارزی، شاهد افزایش قیمت دلار شدیم. دولت هم برای جبران بدهی‌هایش به‌جای کنترل این وضعیت از آن استقبال کرد و با گذشت زمان کنترل نرخ ارز از حیطه قدرت دولت خارج شد.

این نماینده مجلس خاطرنشان می‌کند: به‌هرحال دلار گران شد و در پی خود افزایش نرخ کالاهای دیگر را هم به همراه آورد به‌ طوری‌ که نرخ اقلام اساسی چون گوشت، برنج و حتی آب‌معدنی با افزایش روبرو شد و این در حالی است که با مدیریت دولت می‌توان از این شرایط جلوگیری کرد.

دولت در تعیین نرخ ارز دخالت نکند

مصطفی رناسی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی اصفهان هم به ایمنا می‌گوید: ارز از گزینه‌های تأثیرگذار در اقتصاد به شمار می‌رود، تا جایی که پیش‌بینی نرخ آن برای هر فعال اقتصادی بسیار پر اهمیت است، اما نبود ثبات آن باعث می‌شود که امکان این پیش‌بینی از بین برود و بازارها متوقف شوند. همین اتفاقی که هم‌اکنون شاهد آن هستیم. اما موضوع قابل‌تأمل آن است که آنچه در شرایط فعلی تحت عنوان افزایش نرخ ارز عنوان می‌شود افزایش نرخ ارز نیست بلکه کاهش ارزش پول ملی است، به عبارتی گرانی ارز به آن دلیل است که ارزش پول ملی ما کاهش داشته، واضح است زمانی که همه کالاها گران شده‌اند ارز هم با افزایش نرخ روبرو می‌شود.

رناسی تصریح می‌کند: در این شرایط است که دولت‌ها باید وارد شوند و با تزریق ارز، باعث فروکش کردن التهابات بازار شوند. در واقع دولت باید از نوسانات شدید قیمتی ارز در طول زمان و به تدریج جلوگیری کند و اجازه دهد قیمت ارز هم مانند کالاهای دیگر توسط عرضه و تقاضا تعیین شود.

وی هر نوع ورود دولت به اقتصاد را غیر مفید می‌داند و معتقد است چنین حرکتی از سوی دولت در هیچ زمان پیامدی مطلوب نداشته است. همان‌طور که در حال حاضر دخالت دولت در بازار ارز باعث رکود بازار شده است،  دولت باید به‌تدریج نرخ ارز را پائین آورد چون اکنون قیمت واقعی نیست و خرید و فروشی انجام نمی‌گیرد.