به گزارش خبرنگار ایمنا، زینب خزائی، وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق زنان امروز (دوشنبه) در دومین نشست کانون زنان دادگستر با موضوع نگاهی به حقوق زن و مرد در بدو ازدواج اظهار کرد: لازم است که زنان در بدو ازدواج از حقوق خود آگاه باشند چرا که در دنیای امروز کسانی که به حقوق خود واقف نیستند در آینده دچار مشکلات حقوقی بسیار می‌شوند.
این وکیل دادگستری به مراسم خواستگاری و مسائل حقوقی آن اشاره کرد و افزود: تقاضای مرد از زن خواستگاری عنوان شده و در عرف ما تازمانی که خانواده ها وارد نشده اند این موضوع رسمیت ندارد.
خزائی با بیان اینکه در جلسه خواستگاری، حقوقی به صورت عامیانه مطرح می‌شود که نشأت گرفته از قانون اساسی افزود: مهریه از جمله حقوقی است که بعد از جلسات اولیه خواستگاری مطرح می‌شود و آشنایی بیشتر بعد از این مرحله را دوران نامزدی می‌گویند.
وی در خصوص هدایای رد و بدل شده و نکات حقوقی این موضوع گفت: در بازه زمانی بین خواستگاری و نامزدی هدایایی مانند گل و شیرینی رد و بدل می شود که قابل مطالبه نیست، اما اقلامی که ماندگار و موجود باشد اعم از طلا، سکه و لباس قابل مرجوع است و اگر این وصلت انجام نشود هدایا و یا حتی مهریه گرفته شده باید مرجوع شود.
هدایای دوران عقد قابل استرداد است
این عضو کانون زنان دادگستر در خصوص خسارات وارد شده بعد از برهم زدن عقد گفت: در ماده ۱۰۳۶ قانون مدنی _که در گذشته وجود داشته و اکنون حذف شده_ اگر کسی موجب عدم وصلت شود یا خسارتی به طرف مقابل وارد کرده باید جوابگو باشد، اما ماده یک قانون مسئولیت مدنی اصل ۴۰ قانون اساسی می گوید اگر این خسارت از ناحیه فردی باشد که به عمد این کار را کرده، می‌توان مطالبه خسارت کرد اما خسارت معنوی متأسفانه قابل مطالبه نیست و تنها یک مورد وجود دارد که اگر ایجاد رابطه برای زوجیت و ازدواج بوده باشد اما یکی از طرفین فوت کند هدایا قابل استرداد نیست اما در دیگر موارد قابل استرداد است.
این وکیل پایه یک دادگستری در خصوص سن ازدواج قانونی دختران گفت: قانون، سن بلوغ دختران را ۹ سال قرار داده بود که سن ازدواج نیز بر اساس آن تعریف شده بود و بعد از اصلاح قانون، سن ازدواج برای دختران به ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال افزایش یافت و قبل از این سن دختر و پسر می توانند به شرط مصلحت ولی و اذن دادگاه ازدواج کنند.
خزائی با اشاره به اینکه اجازه ازدواج دختر باکره فقط با اذن پدر و پدربزرگ است، افزود: در مواردی که این دو نفر دلیلی برای مخالفت ندارند دختر می‌تواند به دادگاه های مدنی خانواده مراجعه و تقاضای ازدواج کند واگر دادگاه اجازه دهد در دفاتر رسمی ازدواج ثبت می شود.
شرایط ضمن عقد
همچنین مهناز ادیب، وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق زنان در خصوص شرایط ضمن عقد گفت: این شرایط و حقوق عبارت است از وکالت در حق طلاق، در حقوق سکنی، حق تحصیل و اشتغال، حضانت از فرزند و حق خروج از کشور .
این عضو کانون زنان دادگستر با اشاره به اینکه وکالت در حق طلاق طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی با مرد است، افزود: مرد می تواند این حق را به شخص دیگری از جمله زوجه خودش وکالت دهد این همان وکالت طلاق است که در سند ازدواج نوشته می‌شود یا اینکه زوجین بعد از ازدواج به دفاتر رسمی مراجعه می‌کنند و زوج به زوجه این وکالت را اعطا می‌کند.
ادیب در خصوص شرایط اعطای این حق به زن اظهار کرد: این وکالت می تواند با ابقای کل مهریه باشد یا بخشی از مهریه در مقابل حق طلاق بخشیده می‌شود برای مثال اگر مهریه زنی ۳۰۰ سکه بود در مقابل بخشش ۲۰۰ سکه حق طلاق را از مرد می‌گیرد.
این وکیل پایه یک دادگستری درمورد حق سکنی افزود: طبق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی حق سکنی با شوهر است و زن باید در این مورد تمکین کند و زن می تواند از ناحیه زوج موضوع را به وکالت بگیرد در این صورت زن حق انتخاب سکنی خواهد داشت.
وی در خصوص حق خروج از کشور زنان گفت: خانم هایی که فعالیت بین المللی دارند بر روی داشتن این حق اصرار دارند طبق بند ۱۳ ماده ۱۸ قانون گذرنامه، صدور گذرنامه برای زنان شوهردار منوط به موافقت کتبی شوهر است و طبق ماده ۱۵ حتی اگر گذرنامه با رضایت زوج صادر شود زوج بعد از صدور گذرنامه می تواند زوجه را ممنوع الخروج کند. راهکار قانونی این موضوع این است که حق خروج از کشور و حق تقاضای صدور گذرنامه به طور مکرر و جهت سفرهای ضروری و غیرضروری به زوجه داده شود که این امر منع قانونی ندارد.
ادیب افزود: ممکن است بعداً زوجه بخواهد به خارج از کشور سفر کند اگر زوج بتواند برای دادستان وجود مفسده یا عدم تمکین زن را اثبات کند زوج می‌توان زن را ممنوع‌الخروج کند.
این وکیل پایه یک دادگستری در مورد حق اشتغال و تحصیل زنان گفت: طبق ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی شوهر می‌تواند زن را از حرفه یا شغلی که منافی مسائل خانوادگی است منع کند از مفهوم مخالف این ماده برمی‌آید که زوج حق مانع شدن از تحصیل یا اشتغال زن را ندارد مگر در موارد تشریح شده که ضمیمه دادگاه‌ها هم بر همین منوال است و خانم‌هایی که بخواهند این امر را در زندگی داشته باشند باید در وکالت‌نامه ضمن عقد این شروط ذکر شود.
این عضو کانون زنان دادگستر اصفهان در مورد واگذاری حق حضانت فرزند به زن گفت: زنان بعد از تولد فرزندان می‌توانند حق حضانت آن‌ها را مطالبه کنند به موجب ماده ۱۱۶۹ اصلاحیه سال ۸۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام برای پدرو مادرانی که از هم جدا زندگی می‌کنند مادر تا سن هفت سالگی برای حضانت فرزند اولویت دارد و بعد از آن حضانت با پدر است اما اگر اختلافی حاصل شود حضانت طفل به تشخیص دادگاه و با رعایت مصلحت کودک است و رویه دادگاه‌ها این طور است که اگر فرزندی از سلامت جسمی و روحی کاملی نزد مادر برخوردار باشد حضانت او را حتی بعد از هفت سالگی هم به مادر می‌دهند مگر اینکه مورد خاصی وجود داشته باشد چرا که مصلحت طفل ایجاد می‌کند فرزند نزد مادر باشد.
شناخت انواع مهریه
همچنین هاجر آقاعابدی، وکیل پایه یک دادگستری و فعال حقوق زنان در خصوص اینکه مهریه و انواع مختلف آن کدام است، گفت: مهریه یک توافق مالی بین زن و مرد و یک الزام قانونی برعهده مردان است هرچند قوم و خویش و بستگان درباره آن صحبت کنند اما پرداخت کننده نهایی مهریه مرد است و اگر یکی از بستگان مرد تعهد پرداخت مهریه را کند زن در هنگام مطالبه آن می‌تواند هم از مرد و هم از شخص ثالث به صورت تضامنی مهریه را مطالبه کند.
این عضو کانون زنان دادگستر در خصوص انواع مختلف مهریه گفت: سه نوع مهریه در قانون وجود دارد اولین نوع آن مهرالمسمی است که این مهریه در موقع عقد نکاح و یا بعد از آن با توافق هر میزانی تعیین می شود، اما باید مالی یا قابل تملک باشد که ارزش اقتصادی داشته و یا می‌تواند منافع یک ملک باشد.
این وکیل پایه یک دادگستری در خصوص این نوع مهریه افزود: این مهریه حتی می‌تواند یک کار عملی باشد مثلاً تعهد مرد برای تعلیم و آموزش زن یا یک حق باشد برای مثال شوهر طلبی از شخص ثالثی دارد که می‌تواند آن را به عنوان مهریه همسر خود قرار دهد.
آقاعابدی نوع دیگر مهریه را مهرالمثل عنوان کرد و گفت: در این نوع مهریه که شرایط خاص خود را دارد عقد و نکاح جاری می شود و رابطه زناشویی صورت می گیرد و بعد از آن زن تقاضای مهریه می‌کند و مثل مهریه در زمان عقد مطرح نمی‌شود. این نوع مهریه را زن با توجه به شرایط تعیین می‌کند، مهریه‌ای که زمان عقد تعیین می‌شود شرط و میزان و محدودیتی ندارد اما مهرالمثل با توجه به شرایط زن از نظر زیبایی، تحصیلات، شرایط خانوادگی اقوام و بستگان زن تعیین می شود.
وی در خصوص آخرین نوع مهریه گفت: نوع بعدی مهریه مهرالمتعه است که عقد نکاح انجام می‌شود مهریه تعیین نمی شود و هیچ رابطه زناشویی وجود ندارد و مرد زن را طلاق می‌دهد در این جا زن می‌تواند مطالبه مهریه کند که به آن مهرالمتعه می‌گویند در این نوع مهریه مهر با توجه به شرایط اقتصادی مرد تعیین و غنا و فقر مرد در نظر گرفته می‌شود.
این وکیل پایه یک دادگستری در خصوص بخشش مهریه گفت: بخشش مهریه قبل از عقد نکاح اصلا امکان ندارد بعد از عقد باید صورت بگیرد برخی از دفاتر رسمی برای بخشش نکاح اجازه پدر دختر را لازم می دانند و این کار غیرقانونی و غیر شرعی است و گاهی دیده می شود که زن مهریه خود را می بخشد اما در طول زندگی تصمیم به جدایی می‌گیرد و طلاقی که از جانب زن درخواست می شود "طلاق خلع" نام دارد در این نوع طلاق باید زن معادل مهریه یا کمتر یا بیشتر به مرد پرداخت کند تا بتواند طلاق بگیرد پس زنی که مهریه خود را بخشیده نه تنها مهریه‌ای ندارد بلکه باید مبلغی بدهد تا بتواند طلاق بگیرد.
آقاعابدی در خصوص سوال برخی زنان مبنی بر اینکه مهریه بخشیده شده را می‌توانند مطالبه کنند یا خیر، گفت: جواب این سوال دو حالت دارد اگر سندی که تنظیم شده و مرد را از این تکلیف مبرا کرده و در آن ذکر شده که مرد تکلیفی برای پرداخت ندارد زن دیگر نمی‌تواند آن را مطالبه کند اما اگر سند بخشش طوری تنظیم شده باشد که زن در آن سند گفته که مهریه را بخشیده یا آن را هبه کرده در اینجا مهریه قابل برگشت است چرا که هبه یک نهاد حقوقی که تحت شرایط خاصی قابل برگشت است در این شرایط زن می‌تواند با شرایط خاص هبه یا مهریه را دوباره مطالبه کند اما در غیر این صورت حقی در قبال مهریه ندارد.
این وکیل پایه یک دادگستری در خصوص تعیین ۱۱۰ سکه برای مهریه گفت تعیین مهریه تا بی نهایت مانع قانونی ندارد اما تنها به خاطر ۱۱۰ سکه حبس و زندانی وجود دارد مازاد آن هم قابل پرداخت است و برای مازاد آن مرد می تواند دادخواست اعسار بدهد و به صورت اقساط مهریه را پرداخت کند.
نظر شما