آیین رونمایی از گور خمره اشکانی برگزار شد

به گزارش خبرنگار ایمنا، در حاشیه این آیین رونمایی که به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی با همکاری موزه مردم شناسی شهر گز، انجمن موزه‌داران استان اصفهان و پژوهشکده زبان، تاریخ و فرهنگ شهر گز برگزار شد، فریدون اله‌یاری مدیر اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اظهار کرد: فلسفه مناسبت هفته میراث فرهنگی و روز جهانی موزه این است که ما فرصتی را برای فرهنگسازی و آشنایی بیشتر مردم با موزه ایجاد کنیم که الحمدالله هر سال که جلو می رویم روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی با مشارکت عمومی مردم و علاقمندان و NGO ها و تشکل هایی که در این حوزه ورود دارند برگزار می شود و این یک فرصت استثنایی و خوب است اما در کنار آن نقش رسانه ها ازجمله صدا و سیما رادیو و مطبوعات و سایت هایی که در این زمینه می توانند فعالیت کنند نیز می تواند نقش بسیار سازنده ای باشد.

وی افزود: ما باید سرمایه گذاری بر روی حوزه آموزش و پرورش را افزایش دهیم چراکه باید بحث ارتباط با موزه، آشتی با موزه و آشنایی با موزه در نسل جوان افزایش پیدا کند که در این خصوص نیز تفاهم نامه ای با وزارت آموزش و پرورش در سطح ملی وجود دارد و ما در سطح استان نیز خوشبختانه ارتباط بسیارخوبی را با آموزش و پرورش داریم و باید فعالیت گسترده ای را انجام دهیم که صرفا به هفته میراث فرهنگی خلاصه نشود بلکه این امکان را ایجاد کنیم که مردم در طول سال در موزه ها حضور پیدا کنند و آشنایی بیشتر با موزه و میراث فرهنگی در نسل جوان محقق شود.

اله‌یاری گفت: موزه های ما امروز توسعه خوبی به لحاظ کمی پیدا کرده اند ولی در بحث نرم افزاری باید مهارت ها را در نگهداری و اداره موزه ها افزایش دهیم. آنچه ما در موزه مردم شناسی گز دیدیم این است که آقای فروتن به عنوان موسس این موزه عشق و شور و هیجان بسیاری برای معرفی آثار این موزه دارند که این موضوع ناشی از یک شناخت عمیق و دریافت درست فرهنگی است و یک فرصت وجاذبه بزرگ است، یک ارزش است که مردم وقتی در این موزه حضور پیدا می کند در کنار این اشیاء و آثار نه تنها فرهنگ انتقال پیدا می کند بلکه می توانند عشق به میراث فرهنگی یک کشور را مشاهده کنند که آقای فروتن با معرفی هرچه بهتر اشیاء موزه به زیبایی آن را نشان می دهد؛ اما درعین حال ما باید در موزه هایمان به لحاظ موضوعی، به لحاظ تنوع و به لحاظ سیستم نمایشی که ارایه می کنیم جذابیت را به صورت دایم به روز کنیم تا هر کسی فکر کند که موزه محلی نیست که صرفا یکبار به آن مراجعه کند بلکه هربار که مراجعه کند بتواند با بداعت و تازگی مواجه شود.

وی تصریح کرد: خوشبختاته تعداد موزه های خصوصی که در استان اصفهان راه اندازی شده اند قالب توجه هستند و درحال حاضر نیز موزه ها به سمت موضوعات نو پیش می رود یعنی امروز میراث فرهنگی با موضوعات تکراری موافقت نمی کند بلکه موضوعات جدیدی دارند؛ در این میان موزه های خصوصی بسیار موفقی در شهر اصفهان و در شهرستان های استان و حتی مناطق روستایی ایجاد شده اند و امسال چند موزه روستایی نیز در سطح استان راه اندازی شد. در هر حال موضوعات موزه های استان خیلی متنوع است و ما این موضوع تکرار می کنیم که امروز سیاست میراث فرهنگی این است که حمایت ها را به سمت ایده ها و اندیشه ها و جاذبه های جدید ببرد و در شهرستان های استان ایده های جدید را تقویت کند.

حمایت از میراث، وظیفه حاکمیت، مردم و رسانه است

علی صالح درخشان قائم مقام و مشاور عالی مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: ارزش ملت ها به داشته های آنها است و آثار تاریخی ما اعم از آثار ملموس و ناملموس، هویت ملی و بخشی از موقعیت مذهبی ما است که خوشبختانه شهر تاریخی گز نیز دارای آثار ارزشمند بسیار ازجمله موزه تاریخی گز است.

وی ادامه داد: یکی از رسالت های ما به عنوان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این است که از بخش خصوصی و دوستداران میراث فرهنگی از جمله موزه گز حمایت کنیم و کارهایی که آنها به نتیجه می رسانند را بتوانیم معرفی کنیم که البته بحث حمایت و معرفی هم وظیفه ما به عنوان حاکمیت است و هم وظیفه شهروندان و هم‌چنین فعالین رسانه است.

صالح درخشان با بیان اینکه ما مهم ترین رسالت ما اطلاع رسانی و شناساندن نحوه زیست نیاکانمان به شهروندان داخل و خارج ایران است، گفت: مطمئن باشید اگر مردم متوجه ارزش ها و داشته های خود بشوند، هم نهایت تلاش خود را برای حفاظت آن انجام می دهند و هم جهت استفاده بهینه از آنها تلاش می کنند و هم نکاتی که در زندگی لازم است را از آن ها خواهند آموخت.

وی ادامه داد: متاسفانه در برخی حوزه ها ازجمله خواندن کتاب و بازدید از موزه ها آنطور که باید استقبال نمی شود و بنابراین اولین وظیفه ما اطلاع رسانی و معرفی خوب موزه ها است چراکه اگر ما یک ارایه خوب داشته باشیم مردم نیز استقبال می کنند.

طراحی موزه در طرح جامع شاهین شهر

محمد چهراضی رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان شاهین شهر و میمه به خبرنگار ایمنا گفت: تپه تاریخی گز در نزدیکی امامزداه شاه نعمت الله قرار دارد که در فهرست میراث ملی نیز به ثبت رسیده است طی کاوش هایی که سال ۹۴ در این تپه انجام شد باستان شناسان به این دریافت رسیدند که این مکان به دوره ساسانیان تعلق دارد و این خمره های کشف شده نیز به دوره ساسانی تعلق دارد؛ ضمن اینکه این کاوش ها در مدت یک فصل در تپه تاریخی گز انجام شد و ۸ ترانشه ایجاد شد و تعدادی خمره تاریخی و بخش هایی از آثار معماری به دست آمد که این آثار معماری فعلا به صورت موقت پوشانده شد تا با تامین بودجه، فصل های دیگر کاوش نیز انجام بشود.

وی ادامه داد: در واقع این آثار، پازل های فلات مرکزی است و فلات مرکزی پر از آثار تاریخی ارزشمندی است و همان طور که وقتی در محدوده تاریخی شهر اصفهان قدم بزنیم به آثار تاریخی می رسیم در شهر گز نیز به همین صورت است.

چهراضی به میارث ناملموس شهر گز اشاره و تصریح کرد: چیزی که میراث ناملموس این منطقه است گویش گزی است که اخیرا همراه با گویش میمه به ثبت ملی رسیده است و همین گویش، تاریخ این منطقه را نشان می دهد. علاوه بر آن مسجد جامعی که گز است یا باروی تاریخی شهر که بخش هایی از آن باقی مانده و دیگر آثار این شهر نشان دهنده قدمت تاریخی شهر گز است.

وی افزود: در شهرستان شاهین شهر و میمه سه موزه وجود دارد که شامل موزه مردم شناسی شهر گز، موزه آزادیفر در شاهین و موزه مردم شناسی میمه است، البته فضای دیگری نیز به عنوان موزه در حمام تاریخی شهر آماده شده بود که تصمیم داشتیم به موزه مردم شناسی تبدیل کنیم اما این جازه داده نشد چراکه عملاً این سه موزۀ شهرستان، مردم شناسی هستند و معمولا فرهنگ منطقه به یک شکل است به همین دلیل حمام گرگاب به خانه ترویج صنایع دستی تبدیل شده است ولی در طرح جامع شاهین شهر در یک میدان سمبلیک، از سوی شهرداری شاهین شهر فضایی به عنوان موزه دیده شده است که اگر آنجا ساخته شود موزه کاملی را در مرکز شهرستان خواهیم داشت چون وقتی نقطه به نقطه این شهرستان را جستجو کنیم آثار تاریخی زیادی خواهیم داشت و حتی اخیرا در حسن رباط سنگ نگاره های قدیمی کشف شده و این نشان می دهد این منطقه به طور کلی منطقه ای تاریخی است و بر اهمیت موضوع میراث فرهنگی در این شهرستان تاکید می کند.

ابتدا توجه مسئولین و سپس انتظار بازدید مردم

عباس نکویی مدیرعامل انجمن موزه داران استان اصفهان با بیان اینکه بیش‌ترین کاری که می توان برای موزه ها انجام داد تمرکز بر روی آن ها و معرفی آن ها است، به خبرنگار ایمنا اظهار کرد: بناهای تاریخی را زیاد معرفی می شود ولی هیچ موقع روی بحث موزه ها تاکید نمی شود و اگر بتوانیم موزه ها را نیز به اندازه بناها و حداقل پابه‌پای بناها معرفی کنیم قطعا آمار بازدیدکنندگان موزه ها نیز از آنچه که درحال حاضر دیده می شود افزایش می یابد.

وی ادامه داد: قطعا باید درخصوص موزه ها اطلاع رسانی صورت بگیرد و درست است که پراکندگی جغرافیایی یا پراکندگی موضوعی دارند ولی لازم است که از طریق صداوسیما، مطبوعات، خبرگزاری ها و یا شبکه های اجتماعی مجاز معرفی شوند و هر منطقه برای خودش دسته بندی داشته باشد.

نکویی گفت: مسئولین در هر شهر و استان باید به بحث موزه ها توجه ویژه ای داشته باشند؛ ضمن اینکه می توان از طریق همکاری با آموزش و پرورش نیز به معرفی موزه ها کمک بسیای کرد و بر این موضوع تاکید کرد که کودکان و نوجوانان و جوانان را برای بازدید به موزه ها دعوت کنند و وقتی فرزندان ما به موزه بیایند قطعا آنها نیز مباحث موزه را به خانواده های خود انتقال می دهند و خانواده ها نیز برای بازدید از موزه ها ترغیب خواهندشد.

نکویی با بیان اینکه اگر متولیان امر از موزه ها حمایت کنند قطعا توجه مردم نیز به موزه ها بیش از پیش خواهدبود، تصریح کرد: وقتی که موزه ها را مهجور می گذاریم، وقتی صحبتی از آن ها نمی کنیم، وقتی به آن ها توجهی نمی کنیم، وقتی آن ها را مورد حمایت مادی و معنوی قرار نمی دهیم و وقتی در امر رسیدگی به موزه ها کوتاهی می کنیم نباید انتظار بازدید داشته باشیم؛ این درحالی است که درخصوص موزه ها دستورالعمل، شیوه نامه، قوانین و مقررات، استاندارسازی و بهبود کیفیت خدمات مدیریت وجود دارد ولی وقتی به این موضوعات که حداقل موضوعات درخصوص رسیدگی به موزه است توجهی نمی شود چطور انتظار داریم که افراد سطوح مختلف جامعه به موزه بیایند و آن را بشناسند.

وی ادامه داد: اول از همه خود مسئولین در رده بالا باید به بحث موزه ها توجه کنند یعنی اول از همه آنها باید تمرکز خود را روی موزه ها بگذارند تا موزه ها را از حالت رکود و مهجور ماندن نجات دهند و در جای واقعی خود قرار دهند، نسبت به آنها حمایت مادی و معنوی داشته باشند، استانداردسازی لازم را در موزه ها انجام دهند، بستر را فراهم کنند و ظرفیت های موزه را برای معرفی فرهنگی و فرهنگسازی شناسایی کنند؛ بعد از آن باید از مردم انتظار داشته باشیم که از این موزۀ معرفی شده و استانداردسازی شده بازدید کنند.

احیای کاروانسرای عباسی و خانه‌های تاریخی شهر گز

محمود بخشی شهردار گز و برخوار نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با تاکید بر اینکه شهر گز یک شهر ثروتمند از نظر میراث ملموس و ناملموس است، اظهار کرد: می توانیم ادعا بکنیم که قدمت شهر گز بیش از اصفهان است و آن چیزی که ما در حوزه مدیریت شهری درحال پیگیری هستیم این است که تمدن و تاریخ و آثار باستانی که در شهر گز وجود دارد رونق پیدا کند و نمایان شود و برای علاقمندان و خصوصاً برای گردشگرانی که به این شهر می آیند نشان داده شود.

وی گفت: مهم ترین کاری که ما دنبال می کنیم بحث احیای کاروانسرای عباسی است که در کنار محور اصفهان به تهران قرار گرفته است و در این خصوص رای زنی هایی انجام شده و امیدواریم تا پایان امسال به بهره برداری برسد و به عنوان یک مجموعه اقامتگاهی، تفریحی و گرشگری استفاده شود؛ ضمن اینکه بحث دیگری که دنبال می کنیم احیای خانه های تاریخی شهر است. خوشبختانه در شهر گز خانه های تاریخی بسیاری وجود دارد که تعدادی زیادی از آن ها به ثبت ملی رسیده اند و هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی می تواند برای سرمایه گذاری به این موضوع ورود کند و این خانه ها را احیا کند.

بخشی ادامه داد: چیزی که مهم تر است و به همین گورخمره ها بازمی گردد این است که ما یک سایت تاریخی باستانی کنار بقعه شاه نعمت الله ولی داریم که قبلا نیز کاوش هایی در آن انجام شده و درصدد هستیم به این محوطه به عنوان یک محوطه باستانی در قالب حوزه سرمایه گذاری وارد شویم و آن را با مشارکت بخش خصوصی به عنوان یک سایت موزه آماده کنیم که مردم بتوانند از آن بازدید کنند و با توجه به حفاری هایی که در آن صورت گرفته فکرمی کنم کسانی که به آثار تاریخی کشور علاقمند هستند بتوانند در قالب یک ویترین و یک فضای جالب توجه از آن استفاده کنند.

شهردار گز تصریح کرد: موزه فعلی گز که توسط آقای فروتن آماده شده است در واقع کار دلی ایشان است و آثاری را خریداری کردند و در قالب یک موزه نمایش دادند و حتی بازدیدکنندگان به صورت رایگان از آن بازدید می کنند البته مکان آن از نظر فضا مناسب نیست و کمبود فضا دارند بنابراین ما یکی دو سالی است که احداث یک مجموعه فرهنگی را در خیابان درویش عباس شهرداری آغاز کرده ایم و ساخت و ساز آن درحال انجام است و امیدواریم اگر منابع مالی تامین شود تا یکی دو سال آینده به بهره برداری برسد که در آن صورت نه تنهابرای موزه آقای فروتن بلکه می تواند فضای لازم و کافی را برای موزه های دیگری که احیانا در شهرهای اطراف است فراهم کرده و مشکل فضا را در قالب یک محوطه خیلی خوب مرتفع کند و مردم هم از آن بازدید کنند. در مجموع دیدگاه ما در شهرداری این است که اگر آن مجموعه به بهره برداری برسد موزه مردم شناسی آقای فروتن نیز به آنجا منتقل شود.

ایجاد سایت موزه و نمایش معماری خشتی اشکانی

حجت الله زکاوتمند کارشناس میراث فرهنگی استان نیز به خبرنگار ایمنا گفت: در اولین تخریباتی که در بخشی از تپه گز به دلیل توسعه امامزاده شاه نعمت الله اتفاق افتاد طبق نظریه باستان شناسی دکتر جاوری عضو هیئت علمی دانشگاه کاشان و رییس اداره میراث فرهنگی کاشان که در اولین گزارش خود نوشتند در این تپه آثار معماری دوره اشکانی به دست آمد و اعلام کردند که این یک گور خمره اشکانی است و طبق مطالعات و مرمت هایی که ازطریق سازمان میراث فرهنگی روی خمره های بعدی انجام شد همه شواهد نشان داد که این ها گور خمره هستند و به دوره اشکانی تعلق دارند چون بعد از اشکانی تدفین به صورت گورخمره ای وجود نداشت و تغییر یافت.

وی افزود: این گورخمره که امروز رونمایی شد پنجمین خمره است که از تپه تاریخی گز به دست آمد. اولین خمره در سال ۸۴ به دست آمد و سایر گور خمره ها نیز سال ۸۶ و درنهایت در سال ۹۱ یکی یکی در اکتشافات باستان شناسی به دست آمدند. آخرین خمره که از دل خاک به دست آمد طی مطالعات سال ۹۱ بود و چون آن محل پارک است و رطوبت دیده بود این گور خمره ها خرد شده بود و طی یک سال و نیم گذشته به عنوان پایان نامه ای در مقطع کاشناسی ارشد مرمت شد.

این کارشناس گفت: تمام این پنج گور خمره در موزه مردم شناسی گز قرار دارند ولی امیدواریم بتوانیم سایت موزه گز را در تپه تاریخی گز راه بندازیم و این خمره ها را در مکان اصلی خود قرار دهیم چون آن تپه معماری خشتی اشکانی هم دارد و امیدوار هستیم بخشی از این سایت موزه را نیز نشان دهیم.

زکاوتمند تصریح کرد: بهترین مکان برای نمایش اشیاء تاریخی محلی است که از آنجا به دست آمده اما با توجه به اینکه نمی شود هر شیء را در مکان خودش دید به همین دلیل درحال حاضر موزه ها هستند که معرف تمدن و تاریخ هستند، ضمن اینکه این گور خمره ها اکنون در موزه گز نگهداری می شود که مربوط به خود شهر گز است و در این شهر قرار دارد و فعلا نزدیک ترین مکانی است که می توان این خمره ها را در آن نگهداری کرد؛ اما به لحاظ حفاظتی نیز حمایت و مساعدت مسئولان و اداره ها را لازم دارد تا بتوانیم یک موزۀ ایمن و محافظ اشیاء تاریخی داشته باشیم.

چرا در کتابهای درسی درباره موزه ها چیزی نوشته نمی شود!

مجید فروتن مسئول موزه مردم شناسی شهر گز به خبرنگار ایمنا گفت: موزه مردم شناسی گز را از سال ۷۵ تاسیس کردم و داستان از این قرار بود که می‌دیدم وسایل مردم قدیم درحال ازبین رفتن است و با اینکه ۲۵ سال داشتم به وسایل قدیمی خیلی  علاقه داشتم. من شانه چوبی مادربزرگم را یادگاری از او گرفتم، دکمه پالتوی پدربزرگم را نگه داشته بودم، بعد دیدم این گل‌میخ‌هایی که از خانه چوبی باقی مانده درحال ازبین است یا یکسری وسایل ریسندگی آنها چون چوبی بود در زیر دیگ های نذری درحال ازبین رفتن بود، به همین دلیل آن ها را جمع‌آوری کردم و هر کسی هم که فروخت پولش را به آنها دادم و هر کسی قسطی داد قسطی خریدم و هر کسی هم که یادگاری داد آن را نگه داشتم و یک روز دیدم حدود ۱۶۰ شیء شده اند و روز به روز بیشتر می‌شدند.

وی افزود: من با تمام این اشیاء بزرگ شدم و همه این اشیاء را با حضورم در خانه های مردم گز و با دیدن و شنیدن به دست آوردم. آن زمان هنوز دولت مجوز موزه های خصوصی را تعریف نکرده بود و به همین دلیل به من یک مجوز داخلی دادند تا من بتوانم این اشیاء را به نمایش بگذارم و مردم ببینند. سال ۸۴ دولت در مجلس مصوب کرد که به موزه های خصوصی مجوز بدهد و من هم مجوز گرفتم و درگیر کار موزه شدم.

موسس موزه مردم شناسی گز تصریح کرد: کسی به من نگفت که موزه تاسیس کنم و به همین دلیل هم از مشکلات حرفی نمی زنم، موزه مردم شناسی گز رایگان است و حتی حاضرم علاوه بر رایگان بودن موزه به هر بچه ای چیزی مثل بستنی بدهم تا بیاید موزه را ببیند. ادعایم فقط این است که موزه مردم شناسی گز اولین موزه مردم شناسی کشور است و همین که مردم می آیند و بازدید می کنند و همین برای من بس است، ضمن اینکه یادگاری از من باقی می ماند و دخترانم در ایام نوروز موزه دار این موزه می شوند.

فروتن گفت: خوشحال هستم که شهر گز موزه دارد و باعث شد گورخمره ها در این موزه نمایش داده شوند و اگر گز موزه نداشت یقینا به موزه ای در شهر دیگری منتقل می‌شدند، البته این گورخمره در مالکیت شخصی من نیست ولی افتخار می کنیم در این موزه نمایش داده شده اند.

وی در خصوص راهکارهای حضور مردم در موزه ها، تصریح کرد: چرا در کتابهای درسی درباره موزه ها چیزی نوشته نمی شود! چرا از موزه های خصوصی حرفی زده نمی شود! چه اشکالی دارد که در کتابها و در مدارس از موزه ها و مجموعه های خصوصی تعریف کنند. چه اشکالی دارد که بچه ها را یکبار برای اردو به موزه ببرند! الان وقتی از یک بچه بپرسیم آخرین آلبوم فلان خواننده تُرک چیست قطعا می داند و یا می داند که کدام فوتبالیست در چه تیم هایی بازی کرده و حتی شماره کفش او چند است! اما نه از شاهنامه می داند و نه از موزه و این خیلی بد است.

به گزارش ایمنا، آیین رونمایی از گور خمره دوران اشکانی مکشوفه در تپه تاریخی و گورستان قدیمی شهر گز به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی با همکاری موزه مردم شناسی شهر گز، انجمن موزه‌داران استان اصفهان و پژوهشکده زبان، تاریخ و فرهنگ شهر گز شامگاه شنبه_ ۲۹ اردیبهشت‌ماه_ با حضور مدیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان،  قائم مقام و مشاور عالی مدیرکل میراث فرهنگی استان، شهردار و رییس شورای اسلامی شهر گز، رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان شاهین شهر و میمه، اعضای انجمن موزه داران استان و هم‌چنین علاقمندان و موزه داران استان در محل فرهنگسرای ادیب و موزه مردم شناسی شهر گز برگزار شد.