نماد شهر اصفهان چیست؟

 البته که خیر! چرا که نه تنها شهر اصفهان بلکه اکثر شهرهای تاریخی ایران در بحث هویت شهری, نماد سمبلیکی برای ارائه به جهانیان تعیین نکرده اند. حال اهمیت وجود نمادهای سمبیلک شهری در چیست؟

به گزارش ایمنا، یکی از برجسته ترین منافع داشتن نمادهای شهری، کمک به مطرح شدن هرچه بیشتر شهر در سطح جهانی است که پیرو آن نیز منافع اقتصادی و حتی سیاسی را به دنبال خواهد داشت. در واقع این سمبل ها هستند که باعث ماندگار شدن نام شهرها در عرصه های بین المللی می شوند.

بحث تعیین سمبل های شهری بیشتر متوجه شهرهای تاریخی است چرا که تعدد جاذبه های تاریخی و فرهنگی ممکن است هویت اصلی شهر را به چالش بکشد و به طور غیر مستقیم حتی عدم استقبال از شهر مورد نظر را به دنبال داشته باشد؛ زیرا در دنیای رقابتیِ امروزی شهری موفق است که بتواند مجموعه ای از ویژگی های بارز خود را در قالب یک تعریف کلی که اغلب به صورت نماد معرفی می شود، در سطح بین المللی نمایان کند نه اینکه تمامی ویژگی هایش را در سطحی غیر جهانی و به طور غیر حرفه ای معرفی کند.

البته در بحث نمادسازی، بعضی از شهرهای ایران توانسته اند گام های خوبی را در این رابطه بردارند. برای مثال کاشان. شما اگر از توریستی غیر ایرانی بپرسید که کاشان چگونه شهری بود؟ وی در اولین پاسخ به شما خواهد گفت شهر "گل و گلاب" و سپس از حمام فین و تپه سیلک و غیره نام می برد؛ این هنر نمادسازی که با گفتن نام شهر مورد نظر، نام یک جشن خاص، خیابان خاص، مجسمه ای خاص و یا هر سمبل نمادین دیگری ابتدا به ذهن شما بیاید و سپس آثار برجسته و فاخر شهر مورد نظر نزد شما مرور شود.

در مورد شهر اصفهان نیز همه می دانیم که مثلا رنگ آبی و گنبدهای فیروزه ای نماد توصیفی برای اصفهان هستند اما هنوز یک سمبل نمادین خاص که در بردارنده زیبایی تمامی گنبدهای فیروزه ای و البته هویت آبی فیروزه ای اصفهان باشد، وجود ندارد؛ وجود یک خیابان به رنگ  آبی با کاشی های فیروزه ای، نورپردازی های آبی و  یا حتی فستیوالی با مضمون آبی فیروزه ای از ساده ترین ایده هایی است که می توان در این رابطه به کار برد و متعاقبا منافع بی شمار آن را شاهد بود.

در رابطه با نمادسازی رنگ، برای مثال شهر لندن توانسته سمبل سازی به جا و هوشمندانه ای داشته باشد؛ رنگ قالب شهر لندن، قرمز است. شما به سادگی می توانید وفور این رنگ را در سراسر شهر مشاهده کنید؛ از گاردهای سلطنتی گرفته تا کیوسک های تلفن و اتوبوس های شهری. یا در مثالی دیگر می توان به راجستان هند اشاره کرد که با وجود داشتن آثار تاریخی بسیار به شهر رنگ ها معروف است. شما در این شهر می توانید معنای هر چیزی را  با دیدن رنگ آن متوجه شوید! مثلا پوشیدن ساری سفید یعنی بیوه گی و پوشیدن سازی با رنگ قرمز و زرد یعنی مادر یک نوزاد پسر!

البته باید به خاطر داشت که در انتخاب سمبل شهری باید جانب احتیاط را کاملا رعایت کرد چرا که با یک انتخاب نادرست ممکن است هویت شهری کاملا زیر سوال برود. برای مثال، به منظور نمادین و سمبلیک کردن خیابانی در شهر آمستردام، نورهای قرمز تندی در سرتا سر این خیابان به کار برده شد؛ عدم حمایت از این ایده پرداری جالب باعث شده که این خیابان به عنوان نماد جذابیت های جنسی و البته نه چندان خوشنام معروف شود. در ادامه به چند مورد از سمبل های شهریِ موفق دنیا خواهیم پرداخت که توانسته اند محبوبیت خود را جهانی کنند.

تابلوی لاس وگاس

یکی از نمونه های موفق در بحث سمبل سازی، شهر لاس وگاس است. این شهر تنها با ایده‌ی نورپردازی ۲۴ ساعته توانسته عنوان "شهر نور" را از آن خود و با این روش ساده، گردشگران بسیاری را از سراسر جهان جذب کند. نکته دیگر جالب در مورد لاس وگاس، تابلوی ورودی این شهر است که توانسته در بین ۲۰ سمبل جذاب دنیا جای بگیرد. حال این تابلو چه شکلی است؟

در واقع این تابلو هیچ شکل خیلی خاص و منحصر به فردی ندارد؛ بلکه یک تابلوی بسیار ساده است که به طور زیرکانه طراحی شده است؛ ظاهر این تابلو کاملا به شما نشان می دهد در حال وارد شدن به شهری مملو از رستوران، هتل و مراکز خرید هستید چرا که شکل آن شبیه تابلوهای مراکز تفریحی زمان های قدیم است. در گذشته توریست های بسیاری برای داشتن یک عکس با این تابلو جان خود را به خطر می انداختند چرا که این تابلو در وسط خیابان واقع شده بود. اکنون با ایجاد پارکینگ در کنار این تابلو، توریست ها با خیال راحت تر و البته با ایستادن در صف، در کنار این تابلو عکس یادگاری می اندازند. از درآمدزایی های جالبی که مسئولان لاس وگاسی از این تابلوی نه چندان بزرگ بهره می برند، تعویض و سپس فروش چراغ های این تابلوست! حال نیز جالب اینجاست که این تابلو در سال ۲۰۰۹ به عنوان جاذبه تارخی شهر لاس وگاس به ثبت رسیده است!

نشان هالیوود

این نشان ۹ حرفی نه تنها سمبل لس آنجلس بلکه به عنوان نماد فرهنگی آمریکا و حتی سمبل سینمای جهان نیز شناخته می شود. ارتفاع این نشان ۱۰۶.۷ متر و عرض آن نیز ۱۳.۷ متر است که از سازه های فلزی و با مبلغی معادل ۲۱ هزار دلار در سال ۱۹۲۳ ساخته شده است. در ابتدا این سمبل از جنس چوب و به طور نه چندان حرفه ای به تیرهای تلفن وصل بود و همین امر باعث شده بود که این نشان همواره به صورت معلق تکان بخورد. هرچند این نماد راه بسیار طولانی را برای این معروفیت پیموده، مهم این است که همین نشان چند حرفی سالانه تورهای بسیاری را از سراسر جهان به سوی خود جذب می کند. در ابتدا تصور می شد که محبوبیت این نشان تنها ۱۸ سال باشد اما این انتظار ۱۸ ساله از ۹۰ سال پیش تا به امروز هنوز پابرجاست. جالب این است که نام تمامی افراد و کارگرهایی که در ساختن این نماد نقش داشتند هنوز بر روی این حروف نگه داشته شده است. برای این که نماد هالیوود در شب نیز خود نمایی کند، حدود  ۴ هزار لامپ در شب روشن می ماند تا توجه ها را از فاصله ای دور به خود جلب کند. البته نشان هالیوود نه تنها توانسته چشم های لس آنجلسی ها را به سوی خود جلب کند بلکه توانسته در عین سادگی توجه تمام دنیا را به خود معطوف نماید.

چشم لندن

چشم لندن، چرخ و فلک غول آسایی با ارتفاع ۱۳۵ متر و چشم اندازی ۳۶۰ درجه است. این سازه غول آسا، حامل ۳۳ اتاقکِ کپسولی شفاف است که می تواند هر بار حدود ۸۰۰ را نفر را در خود جای دهد. حقیقت جالب در مورد چشم لندن این است که کپسول های حامل، شماره ای به نام ۱۳ ندارند و در واقع چشم لندن دارای ۳۲ کپسول است چرا که انگلیسی ها عدد ۱۳ را نحس می شمارند. دور کامل این چرخ و فلک حدود ۳۰ دقیقه طول می کشد و شما می توانید در این مدت تجربه چشم اندازی ۴۰ کیلومتری را داشته باشید. این چرخ و فلک مکانی امن و بسیار راحت برای معلولان نیز عنوان شده چرا که تسهیلات خاصی برای آن ها در نظر گرفته شده است. سالانه تعداد بسیاری از توریست های بین المللی تنها برای برگزاری مراسم ازدواج شان و داشتن عکسی در وسط آسمان، به دیدن این جاذبه‌ی مدرن می آیند. حال نکته جالب اینجاست که تعداد بازدیدکنندگان این سازه که برای ورود به آن باید پول پراخت کنند بسیار بیشتر از افرادی است که از موزه‌ی رایگان ملی بریتانیا دیدن می کنند. علاوه بر این، برآوردها نشان می دهد که سالانه حدود 3.5 میلیون گردشگر از این مکان دیدن می کنند؛ آماری بیشتر از تاج محل و اهرام بزرگ مصر! این یعنی پیروزی یک سازه‌ی 18 ساله‌ی مدرن بر آثاری چند هزار ساله!

البته لازم نیست که سمبل یک شهر، تابلوی ورودی، مجسمه و یا هر سازه‌ی دیگری باشد. این نماد سازی می تواند برگزاری جشن های متنوع نظیر فستیول غذاها در تایلند، رنگ ها در راجستان، موسیقی در وین و ... یا حتی یک حیوان باشد؛ در واقع مهم این نیست که شی، حیوان، شخصیت، برنامه و یا هرچیز دیگری را به عنوان سمبل معرفی کنید بلکه اصل، پرداختنِ صحیح به ایده‌ی مورد نظر و پروراندن آن در جهت هویت واقعی شهر باشد چه بسا که یک تابلوی چند متری نه چندان زیبا در لاس وگاس توانست کل دنیا را مسحور خودش کند؛ تنها کافی است ایده ای وجود داشته باشد و سپس کارشناسان مربوطه آن را به درستی پردازش نمایند. این بحث سمبلیک سازی کاملا متوجه اصفهان و دیگر شهرهای تاریخی ایران می شود چرا که هنوز این نقطه‌ی ضعف به طور کاملا بارز احساس می شود و این در حالی است که با یک سمبل سازی دقیق و هوشمندانه می توان چهره واقعی ایران و هنر ایرانی را تنها با یک نماد و بدون هیچ ابزار تبلیغاتی دیگری نظیر کلیپ و فیلم و غیره به دنیا شناساند.

گزارش از: الهه سیف الدین_ خبرگزاری ایمنا