حسن منصوری، گردآورنده مجموعه «ردیف سازی و آوازی مکتب اصفهان» در گفت و گو با ایمنا دراین‌باره گفت: مکتب موسیقی اصفهان، مربوط به دوره صفوی است، آخرین دوره تاریخی که ایران، صاحب قدرت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، هنری و منطقه‌ای بوده است.
وی اظهار کرد: اصفهان در دوران صفویه که بعد از دو دوره هخامنشی و ساسانی، دوران اوج هنر ایرانی است، پایتخت بود. گرچه در اوایل حکومت صفوی و در دوران شاه‌طهماسب، بیش از ۴۰ سال، موسیقی را حرام اعلام کردند و حتی حکم قتل برخی اهالی موسیقی صادر شد، اما در زمان شاه‌عباس، موسیقی رواج یافت و حتی اتاق موسیقی در کاخ عالی‌قاپو ساخته شد و با موسیقی هند رقابت کرد.
منصوری بیان کرد: هند در آن دوران، نزدیک‌ترین پایگاه هنری به ایران بود، این دو کشور در جذب هنرمندان به دربار خود باهم رقابت می‌کردند و هنرمندانی از هر دو کشور به دربار کشور دیگر می‌رفتند. از همان دوران، زبان فارسی در هندوستان رواج پیدا کرد و هنوز هم ریشه‌هایی از این زبان در آن سرزمین وجود دارد. در ابتدای دوران صفوی هم به دلیل بی‌مهری دربار ایران به شعر و موسیقی، هنرمندان به دربار هند جذب شدند.
وی گفت: مکاتب موسیقی ایرانی، معمولاً مکان محور و با نام‌های جغرافیایی هستند. دلیل این موضوع هم این است که هنر موسیقی در مقاطع مختلف در پایتخت‌ها که محل تجمع اهالی این هنر بوده، شکوفا شده است.
منصوری ادامه داد: در زمان صفویه، به دلیل تجمع ثروت در اصفهان، ساخت‌وساز اماکن تاریخی مثل کاروانسراها، مساجد و باغات رواج یافت، هنرمندان در پایتخت گرد حاکمان جمع شدند و هنر موسیقی هم صاحب مکتب شد.
وی گفت: در مواردی که در تاریخ ایران، موسیقی را حرام اعلام کردند، مقام‌ها و علم موسیقی، از طریق نفوذ در آواهای مذهبی مثل مراسم تعزیه و روضه‌خوانی رشد کرد و حفظ شد.
منصوری خاطر نشان کرد: در دوران حکومت قاجار که بیش از ۱۵۰ سال دوام یافت، آرامش نسبی فراهم و به مسائل فرهنگی مثل موسیقی عنایت شد، چون در این دوران، تهران پایتخت بود، هنرمندان موسیقی در این شهر جمع شدند و آرام‌آرام مکتب موسیقی تهران شکل گرفت.
منصوری افزود: در این دوران، مکتب موسیقی تهران رواج یافت و مکتب موسیقی اصفهان کمی مغفول ماند. بااین‌وجود اهالی موسیقی اصفهان، نسل به نسل، موسیقی مکتب اصفهان را منتقل کردند.
وی ادامه داد: دسته‌ای از مقام‌ها، نغمات، ملودی‌ها و آهنگ‌های مستقل، یک مکتب موسیقیایی را تشکیل می‌دهند و در مکتب اصفهان، نغمات خاصی وجود دارد که در دو مکتب تهران و تبریز نیست و گوشه‌های ریتمیک هم در آن بیشتر است، همان‌طور که برخی ملودی‌های مکتب موسیقی تهران در مکتب موسیقی اصفهان وجود ندارد.
منصوری گفت: ردیف موسیقی ایرانی، به سه دسته مکتب تهران، تبریز و اصفهان تقسیم می‌شود. این تقسیم‌بندی به این معنی است که هرکدام از این سه مکتب، ترکیبی از گوشه‌های موسیقی نقاط گوناگون ایران هستند.
نظر شما