موزه یا تالار تیموری؛ حق آب و گل با کیست؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، تالار تیموری بنایی به جا مانده از دوران تیموریان است که در سمت جنوبی خیابان استانداری و در مجموعۀ دولتخانه صفوی قرار گرفته و به نظر می رسد بانی ساخت آن یکی از نواده های تیمور لنگ به نام "عمر شیخ بن تیمور" بوده است. ساختمانی با چندین اتاق تودرتو با سقف مقرنس آجری که با استفاده از سنگ های لاجورد و طلایی و همچنین گچبری های نفیس تزیین شده است. ۸۰ سال قبل این بنا به عمارت چهارحوض معروف بود، در زمان صفویان به عنوان دفترخانه همایونی مورد استفاده قرار می‌گرفت و در زمان حکومت ظل السلطان در اصفهان این بنا محلی برای سربازان و لشکریان بود و مدتی به عنوان انجمن با کاربری کتابخانه و قرائت‌خانه شهرداری استفاده می شد. بعدها و در زمان پهلوی قسمت شمالی آن به عنوان اصطبل مورد استفاده قرار گرفت و در زمان پهلوی دوم نیز از آن به عنوان باشگاه افسران استفاده شد و از ۱۵ اسفندماه ۱۳۶۷ طی قراردادی از طرف شهرداری اصفهان در اختیار "سیدمحمدعلی جعفریان" قرار گرفت و به عنوان موزه تاریخ طبیعی اصفهان گشایش یافت، اما بعد از درگذشت او در بهمن ماه ۱۳۹۱ موضوع انتقال این موزه به مکانی دیگر که البته در زمان حیات جعفریان نیز مطرح شده بود بیش از پیش قوت یافت، تا اینکه اکنون به تعطیلی موقت موزه منتهی شده است.

موافق برپایی موزه در تالار تیموری نیستیم

مسئول امور موزه ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: موزه تاریخ طبیعی اصفهان بعد از فوت دکتر جعفریان عملاً فعالیت خاصی نداشته است و آن زمان هم ایشان خیلی تلاش می‌کردند تا فعالیت هایی را با مجوز اداره کل میراث فرهنگی و بخش موزه ها در موزه انجام بدهند، اما متأسفانه بعد از فوتشان، ورثۀ ایشان به ادامه این کار علاقه ای نداشتند، ما هم دو بار با آنها مکاتبه کردیم، ولی جوابی به ما داده نشد و به همین دلیل اصلاً در جریان امور این موزه نیستیم که چه کاری انجام می دهند یا نمی دهند و یا چه برنامه هایی دارند. ساختمان تیموری توسط شهرداری اصفهان به صورت اجاره در اختیار آقای جعفریان قرار گرفت و با توجه به اینکه ایشان سال ها در این مکان حضور داشتند حق آب و گِل دارند، اما به هر حال احتمالاً اجاره موزه تمدید نشده و تعطیلی آن دنبال شده است.

ساغر حمیدی با تأکید بر اینکه ساختمان تالار تیموری برای موزه تاریخ طبیعی اصلاً مناسب نیست، ادامه داد: موزه تاریخی طبیعی هیچ سنخیتی با فضای تالار تیموری ندارد، ولی سالهاست این موزه در این مکان بنا شده است، البته در سال های 85 یا 86 و در زمان حیات دکتر جعفریان، گویا از سوی شهرداری به این موزه اعلام شده بود که فضایی را در پارک ناژوان به آن اختصاص خواهند داد تا موزه تاریخ طبیعی به آن محدوده منتقل شود و حتی این پیشنهاد هم مطرح شده بود که ساختمانی جدید در محدودۀ ناژوان برای این موزه ساخته شود، منتهی دکتر جعفریان با رفتن به آن مکان موافقت نکردند.

این کارشناس موزه داری تصریح کرد: من اصلاً موافق حضور موزه تاریخ طبیعی در تالار تیموری نیستم، چراکه فضای این ساختمان هیچ سنخیتی با مضمون موزه تاریخ طبیعی ندارد و باید ظرف و مظروف با هم جور باشند که در این مورد این طور نیست، به همین دلیل اگر فضای دیگری در اختیار این موزه قرار داده شود که مدرن تر بوده و امکانات بهتری برای نمایش داشته باشد خیلی بهتر از فعالیت موزه در تالار تاریخی تیموری است، چون عملاً تالار تیموری یکی از بناهای شاخص اصفهان است که می شود با یک کاربری مناسب از آن استفادۀ بهتری کرد که خود این بنا هم مورد بازدید قرار گیرد چراکه معماری ارزشمندی دارد.

وی افزود: ما موافق ایجاد موزه تاریخ طبیعی در تالار تیموری نبوده ایم و به پیشنهاد شهرداری در خصوص انتقال موزه به پارک ناژوان نظر مثبتی داشتیم، ولی دکتر جعفریان خودشان موافق نبودند، ما هم طرف قراردادشان نبودیم که فشاری اعمال کنیم و خود شهرداری باید پادرمیانی می کرد، در مجموع معتقدم این موزه باید به مکانی دیگر غیر از تالار تیموری منتقل شود.

تلاش می کنیم موزه در مکان خود باقی بماند

دبیر انجمن موزه داران استان اصفهان دلیل تعطیلی موقت موزه تاریخ طبیعی اصفهان را مرمت آن برشمرد و به خبرنگار ایمنا گفت: ساختمانی که موزه تاریخ طبیعی در آن قرار دارد متعلق به شهرداری اصفهان است که در زمان حیات دکتر جعفریان یعنی مدیریت این موزه، به صورت موقت و طبق قرارداد به وی تحویل داده شد تا موزه تاریخ طبیعی که موزه ای خصوصی است در آن برپا شود.

عباس نکویی افزود: در حال حاضر نیز تلاش می کنیم تا با برگزاری جلسه با شهرداری و شورای شهر و همچنین استانداری اصفهان بتوانیم این موزه را همچنان در مکان کنونی باقی نگه داریم، این موزه به مدت بیست سال در این مکان قرار داشته است و جابجایی آن می‌تواند به اشیاء موزه آسیب برساند.

پرواضح است که ایجاد موزه تاریخ طبیعی اصفهان در یک ساختمان تاریخی به نام تالار تیموری مناسب نیست و باید با اندیشیدن تمهیدات لازم، کاربری مناسب با فضای تالار تیموری تعریف شود، از سوی دیگر نیاز اصفهان به موزه تاریخ طبیعی نیازی همیشگی است و این موزه دربردارندۀ آثار ارزشمندی است که به فضایی متناسب نیاز دارد. مکان یابی مناسب برای این موزه نه تنها می تواند ارزش آن را بیش از پیش نمایان کند، بلکه این امکان را فراهم می کند تا ارزش های تالار تیموری نیز مورد توجه قرار گیرد.