به گزارش خبرنگار ایمنا، تعارض منافع امریکا – روسیه – ترکیه و برخی دیگر از کشورهای ذی نفع در عرصه سوریه بعد از پایان داعش قابل پیش بینی بود و طبق همین گمانه زنی ها آمریکا و ترکیه زودتر از بقیه کشورهای مدعی وارد گود رقابت شدند. روز جمعه ۲۹ دی‌ماه، «نورالدین جانیکلی»وزیر دفاع ترکیه آغاز علمیات نظامی این کشور علیه نیروهای کُرد در شمال سوریه را اعلام کرد و هدف اصلی از عملیات عفرین را نابودی نیروهای کُرد موسوم به «یگانهای مدافع خلق» مستقر در شهر عفرین دانست که ترکیه آنها را شاخه سازمان تروریستی «پ ک ک» می‌داند. در همین رابطه خبرگزاری ایمنا گفت و گویی را با حسن هانی زاده، کارشناس مسائل خاورمیانه ترتیب داده است تا جزئیات حمله نظامی ترکیه به خاک سوریه و نیز اهداف و منافع سایر کشورهای منطقه در این رابطه را مورد بررسی قرار دهد. مشروح این گفت‌و گو را در ادامه می خوانید:
حمله نظامی ترکیه به خاک سوریه به چه دلیل صورت گرفت؟
در واقع بعد از شکست داعش در شرق سوریه و به ویژه دیرالزور و آلبوکمال و شکست سیاست های آمریکا در منطقه، فاز جدید از بحران سازی در سوریه آغاز شد. آمریکا از مدتها پیش و به ویژه بعد از شکست داعش، آموزش ۳۰ هزار نیروی حزب دموکراتیک کرد سوری را آغاز کرده و با وارد کردن ۲ هزار نیروی تفنگدار دریایی خود کوشید صحنه شطرنج سوریه را تغییر داده و فاز جدیدی از بحران را دراین کشور رقم بزند.
در همین راستا آمریکا تلاش کرد تا شمال سوریه از جمله شهرهای عین العرب، منبج و عفرین را تجزیه کند و اقلیمی خودمختار برای ترک های سوریه به وجود بیاورد. این امر نگرانی ترکیه را برانگیخت؛ چرا که ترکیه تصور می کند آمریکا سعی دارد از کردهای سوریه بر علیه ترکیه استفاده ابزاری کند. چنین نگرانی سبب شد تا در دیداری که بین رییس ستاد ارتش ترکیه با همتای آمریکایی اش در بروکسل صورت گرفت، مقامات ترک مراتب نگرانی خود را به ایالات متحده امریکا اعلام کنند و از سوی دیگر برای جلوگیری از شکل گیری حکومت خود مختار کرد وارد خاک سوریه شوند و حملات شدیدی را علیه مواضع کردهای این کشور انجام دهند.
چه نیروهایی در این حمله با ارتش ترکیه همکاری می کنند؟
ترکیه از طریق ادلب و عفرین به خاک سوریه ورود پیدا کرده و از وجود ۲۵ هزار نیروی «ارتش آزاد سوریه» به عنوان نیروی کمکی برای حمله به مواضع کردها استفاده می کند و این امر نشان می دهد که ترکیه ضمن تلاش برای جلوگیری از حاکمیت اقلیم خود مختار کرد در مرزهای خود، برای حفظ امنیت مرزهایش از نیروهایی تروریستی همسو با ترکیه از جمله جبهه النصره و ارتش آزاد سوریه هم استفاده می کند.
اگر ارتش ترکیه ظرف روزهای آینده از خاک سوریه خارج نشود، همان اشتباهی را مرتکب شده که عربستان در حمله به یمن انجام داد و خود را در باتلاقی جدید گرفتار می کند؛ چرا که کردهای سوریه در واقع امتداد کردهای ترکیه هستند و می توانند خطر بالقوه ای برای امنیت ملی ترکیه ایجاد کنند. در این راستا، اگر ترکیه بمباران کردهای سوریه را متوقف نکند، این امر سطح همکاری بین حزب «پ ک ک» ترکیه و حزب «دموکرات کرد» سوریه را افزایش می دهد و آن ها را به اقدام مشترک بر علیه ترکیه فرا می خواند، بنابراین آینده ترکیه، خطرناک خواهد بود.
موضع دولت سوریه در رابطه با حمله ترکیه چیست؟
طبیعی است که دولت سوریه نمی تواند در چند جبهه همزمان به جنگ بپردازد؛ چرا که ارتش ترکیه حرفه ایی و قدرتمند است و ارتش سوریه فعلا در شرایطی نیست که بتواند در برابر ارتش ترکیه جبهه بندی کند. اما دولت بشار اسد سعی می کند کردهای سوریه را علیه ارتش ترکیه ساماندهی و بین آنها یک جنگ فرسایشی ایجاد کند و از این طریق به مقابله با ترکیه بپردازد. بنابراین دولت سوریه با این حمله مخالف است، اما کاری از دستش بر نمی آید و تلاش می کند پشت پرده آن را هدایت کند.
آمریکا در حال حاضر در سوریه چه منافعی دارد و به دنبال چیست؟
آمریکا به دنبال ایجاد یک اقلیم کردستان بزرگ از عراق تا سوریه بوده است؛ با این همه برنامه های آمریکا در همه پرسی سوم مهرماه گذشته اقلیم کردستان عراق شکست خورد و به نتایج دلخواه نرسید. بنابراین مقامات این کشور تلاش می کنند این برنامه را در سوریه ادامه داده و به ایجاد یک اقلیم کرد جدید در این کشور بپردازند. البته با هوشیاری دولت سوریه و همچنین مخالفت های ترکیه و هوشمندی محور مقاومت و ایران این طرح نیز با شکست مواجهه می شود و آمریکا نمی تواند به هدف خود که تجزیه سوریه است برسد.
موضع روسیه و ایران را در قبال حمله ترکیه به عفرین سوریه چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظر می رسد روس ها یک نوع هماهنگی پشت پرده با ترکیه و آمریکا دارند وسعی می کنند از تلاش های هفت ساله خود در سوریه کمال استفاده را ببرند. آن ها منافعی در سوریه دارند و تلاش می کنند با استفاده از برگ های برنده مختلف خود این منافع را حفظ کنند و حمله اخیر ترکیه به عفرین نیز قطعا با هماهنگی روس ها انجام شده است. از طرف دیگر، جمهوری اسلامی ایران مخالفت دخالت های ترکیه در خاک سوریه است و در تماس تلفنی میان روسای نیروهای مسلح ایران و ترکیه این مخالفت به اطلاع طرف ترک رسانده شده است. ایران ورود ارتش ترکیه به خاک سوریه را نقض حاکمیت ملی یک کشور مستقل می داند و در نتیجه با آن مخالف است.
آیا ایران می تواند به جز این اعلام مخالفت کار بیشتری هم انجام دهد؟
امکانات ایران در قسمت شمال سوریه محدود است، ولی حزب الله، نیروهای مقاومت و ارتش سوریه سعی می کنند با هماهنگی یکدیگر به مقابله با این بحران بپردازند و ایران در این بین بیشتر می تواند نقش مشورتی داشته باشد. بنابراین فعالیت ایران تنها در حد همکاری با دولت سوریه و محور مقاومت برای جلوگیری از شکل گیری بحران جدید در سوریه خواهد بود.
آیا حمله ترکیه به خاک سوریه تأثیری بر نشست و همکاری های سه جانبه ایران، ترکیه و روسیه خواهد گذاشت؟
طبیعی است که تأثیر خواهد داشت؛ الان بسیاری از مخالفان بشار اسد مایل به شرکت در مذاکرات سوچی نیستند و کردها هم اعلام کرده اند که در این نشست شرکت نمی کنند. البته مسأله اساسی این است که در شرایط فعلی روس ها سعی کرده اند حوزه این نشست های سه جانبه را گسترش دهند و پای عربستان را هم وسط بکشند که این اشتباهی بزرگ محسوب می شود؛ چراکه عربستان سعودی خود بخشی از دلیل ایجاد بحران در سوریه است.
به نظر شما حمله ترکیه به سوریه می تواند کمکی به تأمین امنیت ملی این کشور بکند؟
اقدام ترکیه در حمله به خاک سوریه نقض آشکار قوانین بین المللی است و این کشور نمی تواند به بهانه حفظ امنیت خود وارد خاک یک کشور دیگر شود و اگر نگرانی های امنیتی نیز دارد باید با هماهنگی ایران روسیه و سوریه به دنبال رفع آن هاباشد. ورود ترکیه به عفرین، وضعیت نابسامان منطقه و سوریه را به بحران بین المللی تبدیل می کند و ممکن است به یک جنگ فرسایشی ختم شود که با متحد سازی دشمنان ترکیه تهدید امنیتی جدید و جدی تری را برای آن رقم بزند.
نظر شما