فریدن و سونامی کارگران فصلی

به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان فریدن، بر اساس قانون کار، شغل‌های فصلی به کارهایی گفته می‌شود که بنا به ماهیت و طبیعت کار، فقط در مقاطع مشخص و معینی از سال انجام می‌شوند. مانند فعالیت های کشاورزی، ماهی‌گیری، کارخانجات قند، برنج‌کوبی، پنبه پاک‌کنی و غیره. آن عده از کارگرانی که صرفاً در فصل کار این فعالیت‌ها (کارهای فصلی) به کار اشتغال دارند، کارگران فصلی می‌گویند.

فصلی بودن کار با مستمر بودن این نوع فعالیت‌ها منافات ندارد. به همین دلیل می‌توان کارگران به طور موقت و دایم در استخدام باشند. کارگران دایم، هر سال در شروع فصل کار به کارگاه مراجعه و در پایان فصل کار، رابطه کاری و مزدی آنان با کارگاه قطع می‌شود.

تغییر الگوی کشت در بخش کشاورزی برای دستیابی به مصرف آب کمتر، تولید و اشتغال بیشتر موجب افزایش کارگران فصلی در برخی نقاط شهرستان فریدن شده است.

فریدن هر ساله در ۶ ماه از سال با استقرار جمعیت حدود ۵ هزارنفری این عشایر با رشد جمعیت شهرستان مواجه است و این در حالی است که هیچ سرانه و اعتباری برای خدمات رسانی در زمینه های بهداشت و سلامت، فرهنگی و اجتماعی به این قشر به شهرستان اختصاص داده نشده است.

عشایر و کارگران فصلی جمعیت مواجی هستند که با جابجایی در اکثر نقاط کشور موجب انتقال بیماری های واگیر می شوند.

به دلیل فقدان سیستم فاضلاب و دفع بهداشتی زباله در هنگام استقرار این قشر در یک منطقه خاص، خطر گسترش بیماری های واگیر از جمله هپاتیت می تواند به صورت محلی و گاهی نیز ممکن است در سطح گسترده باشد.

فریدن جزء مناطق عشایر پذیر محسوب نمی شود

صفر بدیع زمانی- معاون فرماندار فریدن- با اشاره به جلسات متعدد برگزار شده برای مسائل مرتبط با عشایر و کارگران فصلی  اظهار داشت:  دلیل عدم اختصاص سرانه این است که شهرستان جزء مناطق عشایر پذیر محسوب نمی شود و این در حالی است که این جمعیت همه ساله به شهرستان وارد می شود.

وی با بیان این که خوشبختانه تا کنون با تعامل و هماهنگی دستگاه های مربوطه مشکلات بحرانی در این بخش نداشته ایم، افزود: متاسفانه هیچ کدام از مصوبات جلسات استانی در خصوص این مشکل تحقق نیافته است.

معاون فرماندار فریدن  با تاکید بر عدم تحقق مصوبات از ساده ترین تا سنگین ترین آن ، تصریح کرد: کمک ها و اعتباراتی که در طی این جلسات  تصویب می شود عملی نمی شود و این عملکرد دستگاه های متولی را نیر تحت الشعاع قرار می دهد.

بدیع زمانی تهدید امنیت را یکی دیگر از ابعاد استقرار جمعیت عشایر و کارگران فصلی در منطقه برشمرد و گفت: این مسائل به دلیل عدم حضور نماینده امور عشایر در شهرستان تشدید یافته است.

معاون فرماندار فریدن، با بیان این که عشایر قشر مخلص و تلاشگر ایران اسلامی محسوب می شوند، ادامه داد: نقش مهم این قشر در رونق بخش تولید کشور و تامین گوشت و لبنیات بر کسی پوشیده نیست.

وی افزود: این عزیزان نقش مهمی در حوزه کشاورزی و پر کردن خلاء نیروی کار ایفا می کنند به طوری که اگر حضور آنان نباشد کارفرماها به سمت به کارگیری تبعه افغان حرکت می کنند که مشکلات خاص خود را دارد.

معاون فرماندار فریدن بر ضرورت استقرار نمایندگی امور عشایر در شهرستان نیز تاکید کرد و گفت: استقرار حداقل یک نیرو در این راستا می تواند موجب ارتقا خدمات حتی در بخش های فرهنگی و اجتماعی نیز بشود.

بدیع زمانی با مروری بر اقدامات صورت گرفته در این خصوص گفت: جلوگیری از ورود جمعیت غیر عشایر، الزام پیمانکاران و کارفرماهای بخش کشاورزی جهت تامین  خدمات بهداشتی از جمله سرویس بهداشتی و آب شرب سالم و معرفی جمعیت و کارفرمای متخلف به مراجع قضایی از جمله راهکارهایی است که برای حل موضوع اتخاذ شد اما هیچ کدام  تا کنون موثر واقع نشده است.

وی به  پراکندگی و گستردگی جمعیت عشایر و کارگران فصلی در سال جاری اشاره کرد و گفت: این موضوع کار را پیچیده تر کرده و بر کیفیت خدمات رسانی هم تاثیر سوء گذاشته است.

بدیع زمانی از بد قولی مسئولان استانی در عدم تزریق اعتبار ۵۰ میلیون تومانی و نیز عدم استقرار نیرو جهات رسیدگی به امور عشایر شهرستان انتقاد کرد و خواستار رسیدگی فوری به این مشکل شد.

ابتلای بیش از ۲ هزار نفر به هپاتیت A

محمد رضا شیخی- رئیس شبکه بهداشت و درمان فریدن- نیز با انتقاد از بار مالی و خدماتی عشایر و کارگران فصلی اظهار داشت: متاسفانه مشکل بزرگی که در این زمینه وجود دارد این است که جمعیت بالغ بر ۵ هزار نفر از عشایر و کارگران فصلی ۶ ماه در سال در منطقه استقرار می یابد و این در حالی است که هیچ سرانه و اعتباری برای خدمات رسانی به این قشر در بخش بهداشت و درمان در نظر گرفته نشده است.

وی از تحمیل هزینه بیش از ۲۲۰ میلیون تومانی  این قشر در سال جاری به شبکه بهداشت و درمان شهرستان خبر داد و گفت: بخش قابل توجهی از این جمعیت در شهر دامنه استقرار می یابند و در واقع این جمعیت به جمعیت بیش از ۴ هزار نفر شهر دامنه اضافه می شود.

شیخی با اشاره به برگزاری چندین جلسه برای حل این موضوع، افزود: متاسفانه خروجی جلسات به دلیل مباحث مالی و بودجه ای به نتیجه نمی رسد.

رئیس شبکه بهداشت و درمان فریدن اضافه کرد: چنانچه برای این جمعیت سرانه جداگانه در نظرگرفته شود سطح خدمت رسانی در حوزه بهداشت و درمان نیز ارتقا خواهد یافت.

وی تاکید کرد: این اقدام نیازمند طی مراحل قانونی و نیز در نظر گرفتن شهرستان فریدن به عنوان منطقه عشایر پذیر است.

شیخی در ادامه به خطراتی که از این ناحیه سلامت و بهداشت مردم شهرستان را تهدید می کند اشاره کرد و گفت: با استقرار این جمعیت مواج در ماه هایی از سال در شهرستان، متاسفانه در سال گذشته شاهد ابتلای  بیش از ۲ هزار نفر به بیماری های واگیر مانند هپاتیت A  در منطقه بوده ایم.

وی فقدان سرویس هاس بهداشتی کافی، آب سالم و بهداشتی و نیز عدم رعایت مسائل بهداشتی را سه عامل مهم انتقال بیماری از این ناحیه برشمرد و گفت: در سال جاری پراکندگی جمعیت کارگران فصلی و عشایر نیز بر شدت این بحران افزوده است.

رئیس شبکه بهداشت و درمان فریدن تصریح کرد: این بحران در شرایطی اتفاق می افتد که هنوز مشکلات آب آشامیدنی مردم شهرستان حل نشده است.

هیچ یک از مصوبات مرتبط اجرایی نشده است

عباس نظام الاسلامی- بخشدار بخش مرکزی فریدن- با اشاره به برگزاری جلسه ای در این خصوص در اداره کل امور عشایر استان، اختصاص ۵۰ میلیون تومان اعتبار، ساخت ۱۰ چشمه حمام و سرویس بهداشتی، استقرار ۴۰ تانکر آب شرب با ظرفیت بالای ۲۰۰ لیتر، ایجاد نمایندگی امور عشایر در شهرستان با قید فوریت، و تعمیر حمام قدیمی شهر دامنه را ازمصوبات این جلسه عنوان کرد وافزود: متاسفانه هیچ یک از این مصوبات اجرایی نشده است.

کمبود اعتبار و بودجه مهم ترین مانع

مسعود موحدی- مسئول امور عشایر چادگان، از شهرستان های مجاور فریدن- کمبود اعتبار و بودجه را بزرگ ترین مانع خدمات دهی به عشایر بیان کرد.

وی الزام کارفرماها به خرید تانکر آب و یا تقبل حفظ و نگهداری تانکرهای نصب شده، وجود پشتوانه اجرایی و قانونی در این حوزه، برنامه ریزی دقیق  قبل از ورود عشایر و توجیه کارفرماها و در نظر گرفتن شهرستان به عنوان منطقه عشایرپذیر را از جمله راهکارهای حل این مشکل برشمرد.

تنها حدود ۳ هزار نفر از جعیت ۶ هزار نفر؛ نیروی کار محسوب می شوند

امیر خانی- عضو شورای شهر دامنه- با بیان این که از جمعیت حدود۵ تا ۶ هزارنفری وارد شده به شهرستان حدود ۳ هزار نفر نیروی کار و مابقی عشایری هستند که نیروی کار محسوب نمی شوند، افزود: این جمعیت در زمان کاشت محصولات کشاورزی حضور ندارند چرا که کارفرما در این زمان نیروی کار مورد نیاز خود را با اتوبوس از شهرهای همجوار مانند شاهین شهر و خمینی شهر به سمت منطقه و بالعکس جابه جا می کند.

وی ادامه داد: جمعیت مورد اشاره از ماه های ابتدایی سال تا اوایل تیرماه بدون آن که به کاری بپردازند به تدریج درمنطقه حضور پیدا می کنند تا زمان برداشت فرا برسد.

خانی انتقال محل سکونت کارگران فصلی مستقر در دامنه را به روستای طرار و سپس در نظر گرفتن این جمعیت به عنوان عشایر شهرستان چادگان  و نیز تعیین سقف برای تعداد کارگران فصلی به کار گرفته شده برای هر کارفرما را از راهکارهایی کمک کننده برای مدیریت این مشکل بیان کرد.

عضو شورای شهر دامنه همچنین به مشکلاتی که این عشایر و کارگران فصلی برای مرکز بهداشت این شهر به وجود آورده اند اشاره کرد و خواستار رسیدگی به این موضوع شد.

اهرم های فشار جهاد کشاورزی کارساز نیست

رامین رستمی- مدیر جهاد کشاورزی فریدن- نیز در این خصوص اظهار داشت:  اهرم های فشار بر روی کشاورز از سوی اداره جهاد کشاورزی در خصوص این مسئله ،کارساز نخواهد بود چرا که بسیاری از کشاورزانی که از این کارگران فصلی به عنوان نیروی کار استفاده می کنند مشکل خاصی در زمینه تهیه کود و سموم کشاورزی و سایر خدمات جهاد کشاورزی ندارند و در صورت لزوم به صورت آزاد اقدام به تامین نیازهای حوزه زراعت خود می کنند.

وی همچنین اخطارهای لازم از سوی مرجع قضایی برای کنترل این معضل را نیز بی فایده دانست .

کشاورز؛ حلقه اصلی رفع مشکل

با این حال کریمی- رابط کمیته سلامت فرمانداری فریدن- کشاورز را  حلقه اصلی رفع این مشکل  دانست و گفت: جهاد کشاورزی به عنوان سازمان رسمی؛ خود باید شدید ترین و قاطع ترین تدابیر را برای پیمانکاران و کارفرماهای سهل انگار به کار ببندد و اهرم های فشار خود را برای کنترل این پدیده پیاده کند.

وی افزود: کشاورزان و کارفرماهای قدری که سود چند صد میلیونی از زارعت خود دارند و همواره عادت به استفاده رایگان از خدمات داشته اند از این کارگران نهایت بهره را می برند بنابراین باید در تامین زیرساخت های مورد نیاز نیروی کار خود و نیز ارتقا سلامت و بهداشت آنان نیز ورود پیدا کنند.

کریمی تاکید کرد: هزینه این خدمات در قبال سود های کلان کارفرما قابل مقایسه نیست و جهاد کشاورزی باید برای این مسئله فکری بکند.

وی افزود: این مسئله از منظر تغییر کاربری زمین های کشاورزی به اسکان و به کارگیری کودکان کار نیز قابل بررسی است.

نیروی کار بومی؛ مسئله این است!

نعمت الله اکبری- رئیس سازمان برنامه و بودجه استان اصفهان - نیز چندی پیش، در سومین گردهمایی روسای امور عشایر شهرستان های سراسر کشور در اصفهان، با اشاره به این که ابزار قانونی کامل و برنامه هدفمندی برای حمایت از توسعه اشتغال عشایر در اختیار داریم ، گفته بود: هفت منطقه برنامه ریزی در اصفهان مشخص شده و ۲ منطقه جنوب استان(سمیرم، دهاقان و شهرضا) و غرب(چادگان، بوئین و میاندشت و فریدن) در اولویت قرار دارند.

با این حال باید دید آیا فریدن جزء شهرستان های عشایرپذیر به حساب می آید یا این که باز هم هر ساله شاهد ورود خیل عظیم عشایر و کارگران فصلی و بروز تبعات حضور آن ها در منطقه  بدون اختصاص اعتبار و بودجه های لازم هستیم.

به نظر می رسد این مسئله از منظر فرهنگی و اجتماعی نیز قابل بررسی است، چرا که باید دید چگونه می شود در شهرستانی که نرخ بیکاری بالاست، جوانان مستقر در آن حاضر به کار ولو موقت در فصول معینی از سال نیستند و این نیاز باید تا به این حد گسترده خارج از شهرستان خواستگاه داشته باشد؟

این در حالی است که در فرهنگ دینی و عرفی ما هیچ کاری مورد نکوهش قرار نگرفته است.از طرفی باید دید چه دلیلی وجود دارد که کارفرماها و کشاورزان مایل به جذب و مشارکت جوانان منطقه در  طول این دوره از سال نیستند.

این مسئله همچنین باید در فصول سرد سال بررسی و کلیه تدابیر لازم برای مدیریت و یا ممانعت از استمرار آن اندیشیده شود و باید همت گمارد تا چاره اندیشی برای این حل معضل پیچیده و مهم به حاشیه نرود.

شهرهای بوئین میاندشت، فریدن و چادگان در غرب استان اصفهان با داشتن ۲۷ هزار نفر عشایر از ایل بختیاری، سمیرم، دهاقان و شهرضا در شمال استان با ۲۴ هزار نفر عشایر از ایل قشقایی و محمدآباد و نصرآباد در شرق اصفهان با سه هزار نفر عشایر از طایفه عرب جرقویه، جامعه عشایری استان اصفهان را تشکیل می دهند.

هفت نوع فعالیت از جمله تولید گوشت، صنایع دستی، گیاهان دارویی و گردشگری برای جامعه عشایری کشور تعریف شده است.

گزارش از: فاطمه زمانی