ائتلاف جدید شریک دزد و رفیق خاورمیانه بی ثمر است

خبرگزاری ایمنا- گروه سیاسی- اعظم ملایی: رکس تیلرسون روز شنبه هفته جاری با هدف شرکت در نشست میان مقامات عربستان سعودی و عراق، تلاش برای بهبود روابط میان دو کشور و مقابله با آنچه نفوذ ایران در منطقه خوانده شده راهی خاورمیانه شد. تیلرسون در حالی به عربستان سعودی به عنوان اولین مقصد تور خاورمیانه ای خود سفر کرد که پیش از این دونالد ترامپ راهبرد جدید خود علیه ایران را اعلام و گفته است که پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید نمی‌کند.

 وزیر خارجه آمریکا تاکنون از کشورهای عربستان، قطر و افغانستان دیدار کرده و پاکستان و هند نیز در برنامه سفر وی قرار دارد. به همین مناسبت گفتگویی داشتیم با محمد علی بصیری استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان و نظر ایشان را در مورد دلایل سفر تیلرسون به خاورمیانه و پیامدهای آن برای جمهوری اسلامی ایران جویا شدیم.

ایمنا:آقای دکتر لطفا بفرمایید تحلیل شما از سفر تیلرسون به خاورمیانه در مقطع کنونی چیست؟

بصیری: تیلرسون وزیر خارجه آمریکا به دنبال پیاده کردن سیاست های ترامپ در منطقه است. بخصوص بعد از تضعیف داعش در سوریه و عراق و سخنرانی اخیر دونالد ترامپ که از عدم پایبندی ایران به برجام و تشدید تحریمها علیه کشورمان در خصوص موشکهای بلند برد و آنچه «حمایت ایران از تروریسم» می نامد سخن گفت، تیلرسون تلاش می کند یک جبهه ضد ایرانی تشکیل دهد که از طریق آن بتواند به شعارهای ترامپ جامه عمل پوشانده و فشارها بر ایران را افزایش دهد.

ایمنا: به نظر شما با وضعیت حال حاضر حاکم بر کشورهای منطقه آیا پتانسیلهای لازم برای شکل گیری ائتلاف ضد ایرانی در منطقه وجود دارد؟

بصیری: به نظر من بعد از یک بحران یا جنگ معمولا این جبهه پیروز است که برای طرف شکست خورده شرط و شروط می گذارد. امروز جبهه مقاومت با حضور روسیه است داعش را در سوریه و عراق شکست داده و تا مرز نابودی پیش برده است. این در حالی است که آمریکائیها خود بوجود آورنده داعش بوده اند و ائتلاف آمریکایی- عربی- ترکی آنها در طول 4-5 سال اخیر  نه تنها هیچ کاری از پیش نبرده بلکه یک نوع بازی برای فریب افکار عمومی بوده و حتی به تقویت داعش هم کمک کرده است.  

تا زمانی که ائتلاف غربی مسئول مقابله با داعش بود، این گروه روز به روز گسترده تر می شد و جنایات آن ابعاد وسیع تری به خود می گرفت. در واقع ائتلاف غربی- عربی- ترکی برای مقابله با داعش نوعی «شریک دزد بود و رفیق قافله» و البته بیشتر همان «شریک دزد» بود.این در حالی است که امروز جبهه مقاومت، داعش را شکست داده و آن را از سرزمینهای اصلی مورد تصرفش همچون حلب، دیرالزور و خصوصاً رقه که پایتخت خود خوانده این گروه بود، بیرون کرده است. بنابراین پیروز این میدان ایران و جبهه مقاومت و طرف شکست خورده، آمریکا و متحدانش هستند که اجرایی کردن طرح خاورمیانه بزرگ با نقش برتر اسرائیل را در سر می پروراندند.

البته آنها به اهداف حداقلی خود که نابودی زیر ساختهای کشورهای منطقه بود دست یافتند؛ اما از تحقق هدفهای حداکثری یعنی تضعیف ایران و تقویت اسرائیل  در منطقه باز ماندند. حال سفر تیلرسون به خاورمیانه و طرح ادعای ایجاد ائتلاف ضد ایرانی نوعی فرار امریکا به پیش است؛ چرا که در شرایط موجود این ایران و متحدانش هستند که باید شرط بگذارند و این آمریکا و متحدانش هستند که باید شروط جبهه پیروز را بپذیرند. این ایران است که باید برای آمریکا شروطی همچون عدم مداخله در مسائل منطقه و دامن نزدن به مسابقه تسلیحاتی را بگذارد. این قاعده بازی از گذشته تاریخ تا کنون بوده است؛ اما آمریکا به دلیل روحیه استکباری که دارد نمی خواهد واقعیت را بپذیرد.

بنده معتقدم سفر تیلرسون به خاورمیانه و تلاش آن برای بازنمایی یک ائتلاف عربی ضد ایران بیشتر یک جنگ روانی و تبلیغاتی است؛ در عمل هیچ کاری از آمریکا ساخته نیست و این کشور نمی تواند ایران را از مسائل منطقه کنار بگذارد. ائتلافی که یکبار به رهبری غرب در خاورمیانه شکل گرفت تا به مقابله با داعش بپردازد کاملا شکست خورده و حال طرح یک ائتلاف جدید کاملا مضحک و بی معنی است.

ایمنا: سفر حیدرالعبادی به عربستان را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا امکان فاصله گرفتن عراق از ایران وجود دارد؟

بصیری:  این موضوعی است که بیشتر رسانه ها به آن دامن می زنند؛ اما به نظر من واقعیت ندارد. عربستان سعودی از بدو شکل گیری دولت شیعی عراق، از در مخالفت با آن درآمد و تمام تلاش خود را برای ساقط کردن این دولت انجام داد که این امر به تنشهای بسیاری در عرصه منطقه ای دامن زد. امروز العبادی پیروز این تنشها بوده و به عنوان نخست وزیر فاتح به عربستان رفته است تا از موضع قدرت با این کشور مذاکره کند. عربستان هم شرایط موجود را پذیرفته است. با این وجود، اینکه ائتلافی بین عربستان و عراق بر ضد ایران شکل بگیرد بسیار بعید به نظر می رسد؛ چرا که حیدرالعبادی می داند که حفظ ثبات در عراق و پیروزی این کشور بر داعش تا حد زیادی مدیون حمایتهای ایران است و چه بسا که اگر این حمایتها نبود دولت او دچار فروپاشی می شد و داعش هر روز قدرت بیشتری پیدا می کرد. در حال حاضر نیز این وضعیت قابل تکرار است است و به نظر نمی رسد که عبادی در این سطح نادان باشد که بخواهد سیاست خود را به یکباره 180 درجه تغییر دهد و به ایران پشت کند.

ایمنا: به نظر شما شکست میانجی گری آمریکا در قضیه قطر چه تأثیری بر مسائل منطقه ای دارد؟

بصیری: خود این قضیه تأییدی بر تحلیل من است که ائتلاف جدیدی که آمریکا می کوشد با کمک متحدین خود در خلیج فارس شکل دهد، شدنی نیست. زیرا شورای همکاری خلیج فارس که بعد از اسرائیل بزرگ ترین متحد آمریکا در منطقه است بگونه ای دچار  شکاف شده است که تعداد اعضای آن عملاً  از 6 عضو، به دو عضو شامل عربستان و امارات تقلیل پیداکرده است. بقیه دولتها یا مخالف چنین حرکتهایی هستند یا همچون کویت، عمان و قطر در عمل نسبت به تشکیل چنین ائتلافی بی تفاوتند. مضاف بر این منازعاتی که همچنان در یمن و بحرین در جریان است، توان این کشورها برای شرکت در یک ائتلاف جدید را به شدت کاهش داده است. بنابراین آمریکا با شکستهایی که در سوریه و عراق خورده و با این وضعیت جبهه متحدینش، موفقیتی در تشکیل ائتلاف ضد ایرانی ندارد.

ایمنا: تیلرسون امروز به افغانستان سفر کرده است، شما استراتژی آمریکا در این کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

بصیری:مهمترین لابراتوار شکست آمریکا در منطقه همین کشور افغانستان است. سال هاست که آمریکا در افغانستان شعار مبارزه با تروریسم را می دهد؛ اما نه تنها در این سالها تروریسم در این کشور از بین نرفته بلکه طالبان امروزه بیش از هر زمان دیگر در تمام افغانستان حضور دارد و زیر نظر هواپیماهای جاسوسی آمریکا به فعالیت خود ادامه می دهد؛ به نحوی که در حال حاضر تنها چند شهر بزرگ در اختیار دولت وحدت ملی قرار دارد. امروز حتی در شهرهای بزرگ افغانستان همچون کابل و هرات نیز حضور طالبان چشمگیر است و با وجود حضور نیروهای ناتو و آمریکا در افغانستان، کشتارها و عملیات تروریستی طالبان  زیر نظر آنها ادامه دارد. این امر نشان می دهد که ادعای آمریکا برای مقابله با تروریسم بیشتر یک حرف فریب کارانه است. آمریکا در افغانستان نیز شریک دزد و رفیق قافله است و هم با دولت افغانستان و هم با تروریستهای این کشور همکاری می کند تا بتواند به اهداف بلند مدت خود همچون فروش تسلیحات، مشارکت در قاچاق مواد مخدر و ادامه حضور در این کشور و منطقه دست یابد.