خبرگزاری ایمنا- گروه سیاسی- اعظم ملایی. در هفته های گذشته، کره شمالی با انجام آزمایشهای موشکی متعدد از جمله آزمایش موفق بمب هیدورژنی، بحرانی جدید را در عرصه بین المللی رقم زده و با معطوف نمودن توجه آمریکا به سوی خود، محملی جدید برای تندروی ها و گزافه گویی های دونالد ترامپ ایجاد کرده است. در آخرین آزمایش موشکی نیز، بامداد جمعه 24 شهریور به وقت شرق آسیا، کره شمالی موشک دیگری را از پیونگ‌یانگ به سمت شرق پرتاب کرده که بنابر گزارش‌ها پس از ورود به آسمان ژاپن ساکنان مناطق متاثر از آن هشدار خطر دریافت کرده و به پناهگاه‌ها رفته‌اند.ترامپ در واکنش به رئیس جمهور کره شمالی که همچون خودش غیر منطقی و غیر قابل پیش بینی است، تهدید کرده است که همه گزینه ها علیه کره شمالی روی میز است و از سوی دیگر، مراودات تجاری خود با هر کشوری که با کره شمالی تجارت کند را متوقف خواهد کرد. نقطه تأکید و مخاطب اصلی سخنان ترامپ، کشور چین است؛ چرا که چین ۹۰ درصد از حجم تجارت خارجی کره شمالی را به خود اختصاص داده است. چینی ها که استاد بهره برداری از موقعیتهای اضطراری بین المللی هستند؛ تاکنون بیش از هر کشور دیگری از تحریم های بین المللی کره شمالی سود برده و بازار این کشور را به صورت انحصاری در دست گرفته اند. در سال ۲۰۱۵ بیشترین کالاهای کره شمالی به کشورچین (۲٫۳ میلیارد دلار) صادر شده و واردات این کشور نیز در درجه اول از چین (۲٫۹۵ میلیارد دلار) و بعد آن از هند، روسیه ، تایلند و فیلیپین بوده است.
اما سود اقتصادی تنها دلیل نزدیکی چین به کره شمالی نیست؛ یاغی گری های این شبه جزیره آسیایی نوعی برگه برنده سیاسی نیز به دولت چین داده است؛ چین از روابطش با کره شمالی به عنوان یک ابزار قدرت برای تحت فشار قرار دادن ایالات متحده و امتیاز گرفتن در دیگر موارد استفاده می کند .با این وجود چین نمی خواهد پای ایالات متحده و نیروهای نظامی این کشور بیش از پیش به جنوب شرق آسیا باز شود. همچنین چین بزرگ ترین شریک تجاری ایالات متحده است و واردات و صادارت بین دو کشور در سال ۲۰۱۶، از مرز ۶۵۰ میلیارد دلار گذشته است. هر گونه تحریمی از جانب ایالات متحده ، نه تنها به چین لطمه می زند؛ بلکه منافع شرکت های آمریکایی که با پکن در مراوده هستند را نیز به خطر خواهد انداخت. بنابراین به نظر می رسد نخستین تأثیر بحران کره شمالی در عرصه بین المللی، خارج کردن چین از جایگاه «بازیگر اقتصادی صرف» به نقش «بازیگر مؤثر چند نقشی» در عرصه مناسبات بین المللی است که نه تنها در صادرات و تولید ناخالص داخلی(GDP) گوی سبقت را از رقبا ربوده؛ بلکه به یمن حضور رئیس جمهوری فاقد مشروعیت در آمریکا، درعرصه های سیاسی، فرهنگی و زیست محیطی نیز به برگهای برنده جدی دست یافته است.
تأثیر دیگر بحران کره شمالی، کشاندن چین به سمت سیاست «موازنه گرایی» در عرصه بین المللی است؛ بدین معنا که چین همزمان از دو طرف بحران برای تأمین منافع خود بهره می گیرد و هر گاه وزنه قدرت و شرایط منطقه ای و بین المللی به سمت یکی از طرفها(آمریکا و کره شمالی) سنگینی می کند، به طرف مقابل نزدیک تر می شود. مقابله با اعمال راهکارهای نظامی و حتی تحریمهای سرسختانه علیه کره شمالی و از سوی دیگر، همراهی با آمریکا و دیگر اعضای شورای امنیت برای محکوم نمودن آزمایشات اتمی کره شمالی، از مصادیق بارز سیاست موازنه گرایی چین در مقطع کنونی هستند.
بدین ترتیب به نظر می رسد در حال حاضر، چین دو اولویت را پیگیری می کند: اول این که ثبات در منطقه شرق آسیا حفظ شود؛ چرا که ثبات این منطقه به رشد اقتصادی چین کمک می کند و بی ثباتی می تواند به کاهش رشد اقتصادی منجر شود. دوم این که در شرایط نزدیکی ژاپن، کره جنوبی و فیلیپین به آمریکا، چینی ها در ژئوپلیتیک منطقه از متحدین اندکی برخوردارند. شاید بتوان گفت پاکستان و کره شمالی تنها متحدین استراتژیک چین در آسیا به شمار می روند. به همین دلیل چینی ها سعی دارند که کره شمالی را به عنوان حوزه نفوذ خود و کشوری که از مناسبات نزدیکی با آن ها برخوردار است، حفظ کنند. از سوی دیگر آمریکا نیز با تحریم کشورهای طرف تجارت با کره شمالی و نیز استفاده از حربه دریای چین جنوبی می کوشد به حصر ژئوپلیتیکی چین و مهار آسان تر این کشور بپردازد. در چنین فضایی، تلاش های چین و آمریکا برای شکل دهی به محیط امنیتی شرق آسیا می تواند یکی از پیچیدگی های جدید در معادلات این منطقه و همچنین سیاست بین الملل باشد که با گسترش دامنه اختلافات میان دو بازیگر، چین را به بازیگری فعالانه تر در عرصه بین المللی ترغیب کرده و دامنه تنش و رقابت را نیز در روابط این دو قدرت غربی و شرقی تقویت خواهد کرد.
نظر شما