به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان لنجان، مورکان یا مهرگان سرزمینی است که بر ساحل زیبای زاینده رود از دهستان چم رود بخش باغبهادران شهرستان لنجان آرمیده است.
این روستا با آب و هوایی معتدل و واقع شدن در کنار کوه های بختیاری و زاگرس دارای باغها، بیشه زار ها و کشتزارها ی با صفا و زیبا با گلهای الوان و شکوفه های معطر است که همچون حریری سبز در هم پیچیده و به محلی میرسد که ساحلش چون بهشت طبیعت است و در ساحل آن ویلا های متعددی ساخته شده است که مکانی برای اسکان و استراحت گردشگران و مراسمات جشن و ...به شمار می آید.
قدمت تاریخی مورکان متجاوز از دو هزار سال است و آثار تاریخی این محل گویای این مطلب بوده و البته امروز به دلایل مختلف بسیاری از آثار باستانی این روستا از بین رفته اند اما آثار تاریخی بجای مانده در مورکان عبارتند از چنار کهنسال واقع در مسجد جامع که این درخت کهنسال که در بین اهالی به پیر چنار معروف است قدمت بالای یک هزار سال را دارد.
این درخت پیر کهن سال که در میراث فرهنگی هم ثبت شده نشانگر ان است که روستا از قدمت بالایی برخوردار بوده، سنگ قبرهای قدیمی آثار قلعه های تاریخی (قلعه چهار برج و باغات ماسه دانی) وآسیاب آبی تنوره ای که به آسیاب حبیب اله حیدر ثابتی معروف است، بیانگر این مهم است که مورکانی های قدیم در چهار محله ی قدیمی به نام سنگ علی روبه روی چم تقی، محله ماسه دانی، محله چم پایین ومحله چم کوچک درکنار مزارع خود زندگی میکرده اند. از دیگر آثار این روستا میتوان جوی سردار و در وازه ها و برج های قدیمی مورکان از جمله برج کبوتر خانه اشاره کرد که همه این آثار کهن میتواند به قدمت بالای دوهزار سال مورکان را اثبات کند.
باید به این مهم نیز توجه داشت که معمولا خانه های قدیمی به گونه بود که این بناها به هم متصل و در فواصل مختلف دروازه هایی را می ساختند تا بدین وسیله بتوانند از آبادی محافظت کنند. درحال حاضر برخی از این دروازه ها در روستای مورکان پابرجاست که مهم ترین آنها دروازه صفر کاظم٬دروازه میرزا علی حسن٬دروازه نظر علی اکبر، برج دیده بانی عبدالمحمود ٬خانه و قلعه ی چهار برج سلیمان علی اکبر است که این اسمها نیز از برگرفته از اسامی خان ها و خان زادگان قدیم مورکان است که تابه امروز برسر زبانها جاریست. این روستا از قدیم الایام تا بحال یک منطقه زراعتی بوده چراکه بر روی دشت آبرفتی حاصل از رسوب گذاری رودخانه زاینده رود واقع گردیده است.
در کنار رود خانه راینده رود زمین های کشاورزی آن واقع شده و هر چه به طرف غرب زمین های زراعتی حرکت کنیم وسعت این تپه ها ی حاصل خیز که مخصوص کشاورزی هستند بیشتر میشود. باید توجه داشت عوامل طبیعی مانند خاک حاصل خیز و غنی، آب و هوای معتدل، وجود زاینده رود وسایر عوامل موجبات رویش بسیاری از در ختان و گیاهان را در مورکان و رحمت آباد فراهم کرده است. از درختان این منطقه گردو و بادام٬ انگور ٬زردآلو ٬هلو٬گیلاس ٬به٬سنجد٬انجیر ٬توت٬آلو وآلوچه٬و سایر درختان بی ثمر مانند چنار٬شیرازی٬صنوبر٬بید٬وکاج وسرو است و محصولات قابل رویش در این روستای خوش آب و هوا برنج یا شلتوک٬گندم٬جو٬برنج٬لوبیا، نخود٬ماش ٬یونجه و سبزیجات...به شمار می آید.
نکته قابل توجه در این میان سابقه طولانی کشت برنج در این منطقه است که از دیر باز نزد مردم مورکان و لنجان قوت غالب و از غذاهای پرطرفدار و مورد علاقه این منطقه است تا آنجا که برای این نعمت الهی بسیار ارزش قائلند واز اسراف و به هدر دادن آن سخت جلوگیری میکنند.
کشاورزان در مرحله کاشت وداشت و برداشت برنج زحمت زیادی میکشند و در گام نخست بذر خیس شده را درون پارچه یا بغچه ای ریخته و در محلی که دائم مرطوب باشد قرار میدهند تا جوانه زده و در قدیم بر روی آنها علفهایی به نام حر و مجو و شیر مال ریخته تا بهتر و زودتر جوانه بزند. چلتوک یا شلتوک جوانه زده شده را داخل زمین مخصوصی به نام خزانه که قبلا زمین آنرا آماده کرده اند روی سطح آب می پاشند و جوانه های برنج بر روی گل های خزانه که آنرا(تخمدان برنج) می گویند می نشینند. بوته ها رشد میکنند و سپس آنها را به زمین اصلی مزرعه منتقل می نمایند و بلافاصله بوته ها را میکارند که به این کار در زبان محلی تولکی میگویند.
زمان برداشت برنج در روستای مورکان با توجه به دمای هوا معمولا از ماه شهریور شروع شده و تا اواخر مهرماه ادامه می یابد. هنگام برداشت محصول باید ۸۰ درصد دانه های غلاف دار(شلتوک) واقع در بخش بالایی خوشه وبرگهای زرد شده ودانه ها سخت می شوند البته درصد رطوبت شلتوک هم معیاری برای برداشت محسوب می شود.
صنایع دستی نیز در روستای مورکان از جایگاه ویژه ای برخوردار است از این رو باید گفت از دیرباز مورکان دارای کارگاههای قالی بافی، گلیم بافی و کرباسبافی بوده که بجز برآوردن نیازهای درونی مورکان مازاد آنرا درشهرستانها به فروش میرساندند، اما امروزه دیگر اثری از کارگاه های قالی بافی باقی نمانده اما بسیاری از خانم های روستا هنوز هم به شغل قالی بافی، گلیم بافی و کرباسبافی در منازل شخصی خود مشغول هستند که از نقشهای بافته شده در مورکان با نقشه های آزاد و خشتی و نائینی میتوان اشاره کرد.
سبد بافی نیز از قدیم الایام در مورکان رواج داشته ومنبع درآمد خوبی نیز برای زنان روستا به شمار می آمده، این سبد در آشپزخانه هاو...کاربرد دارد و مواد اولیه آن از ساقه گندم تهیه میشود. بدین گونه که هنگام برداشت گندم، خوشه گندم را باساقه آن درو کرده، قسمت بند خوشه را که دارای دانه های گندم است جدا میکنند و قسمت بدون بند جهت بافت سبد به کار می رود سپس پوست رویی ساقه را جدا کرده وساقه ها را به مدت ۴۸ساعت درآب قرار میدهند تا کاملا نرم و انعطاف پذیر و آماده برای بافت شوند.
برای شروع بافت دوساقه گندم را در دست گرفته که اصطلاحا ((ته))می نامند. ساقه دیگری ک ((ساقه پیچ)) گفته میشوددر وسط ته قرار میدهند وشروع به پیچاندن دور ته می نمایند به اندازه ای آنرا می پیچند که با تا دادن آن یک دایره کوچک تشکیل شود سپس بافت راخم کرده وته ها همه زیر دست قرار میگیرند تا فرم دایره کوچک مشخص شود. ساقه پیچ را سه دور پیچانده واز زیر ردیف قبلی عبور داده و به کار آورده ومجددا دور ته پیچیده و از روی تک قلاب به وجود آمده بست میخورد وبه زیر کار میرود وبه همین ترتیب ادامه میدهند.
نظر شما