به گزارش ایمنا، آبشار یکی از پدیده‌های زمین شناسی است که در آن آب یک نهر یا رودخانه از یک فلات یا ارتفاع با سرعت زیاد به پایین یک دره یا دامنه می‌ریزد. بستر رود، به آرامی بر اثر عبور سنگ‌های ریز و درشتی که همراه آب می‌غلتند، فرسایش می‌یابد. رودهای بزرگ، از روی این سنگ‌ها عبور می‌کنند. بعضی از سنگ‌ها، سخت‌تر از سنگ‌های دیگر هستند و به آسانی فرسایش نمی‌یابند. بعضی دیگر، به راحتی فرسایش می‌یابند. هنگامی که رود از بستری متشکل از سنگ‌های سخت وارد جایی شود که سنگ‌ها نرم ترند، احتمال دارد در محل برخورد این دو نوع سنگ، آبشار تشکیل شود. یعنی آب نمی‌تواند سنگ‌های سخت را حفر کند، اما سنگ‌های نرم را که در زیر قراد دارند از بین می‌برد و به اصطلاح، زیر سنگ‌های سخت را خالی می‌کند. گاهی وسعت این محل خالی شده به اندازه‌ای است که افراد می‌توانند از پشت آبشار عبور کنند.
در این گزارش به معرفی آبشارهای استان اصفهان پرداخته می شود که هریک از پیشینه و شهرتی خاص برخوردار هستند.
آبشار آب‌ملخ
آبشار آب ملخ در ۶۰ کیلومتری شهر سمیرم و در مجارورت روستای آب ملخ قرار دارد. وجه تسمیه نام آبشار به این دلیل است که ترکیبات خاصی در آب آن وجود دارد که موجب از بین رفتن ملخ‌های مهاجم می‌شود. وجود این ترکیبات باعث شده تا از آب آبشار به عنوان یک آفت کش طبیعی برای آبیاری مزارع استفاه شود. نام دیگر این آبشار، تخت سلیمان است و به خاطر سنگی که مانند پل دو طرف دره را به یکدیگر متصل کرده این نام به آبشار نسبت داده شده‌است. آین آبشار به آبشار تخت سلیمان نیز معروف است. وجه تسمیه این منطقه به دلیل قطعه سنگ بزرگ و طبیعی است که به مانند یک پل روی رودخانه آب ملخ قرار گرفته است و دو دره را به یکدیگر متصل می‌کند. آبشار آب ملخ از دو بخش تشکیل شده است. اولین قسمت آن سرچشمه آبشار است که از دل کوه بیرون می‌آید و بخش دیگر که در زیر سرچشمه آن قرار گرفته، طاقدیسی سبز رنگ است که مثل پل روی رودخانه ماربر خم شده است. پشت آبشار پرتگاه خطرناک و زیبایی وجود دارد که آب ملخ را به یکی از خطرناک‌ترین آبشارهای ایران تبدیل کرده است.
آبشار پونه‌زار
آبشار پونه زار در فریدونشهر با دیواره هایی پوشیده از خزه خوشرنگ و فضایی بس طرب انگیز پذیرای علاقمندان خویش است. آبشار پونه زار به ارتفاع تقریبی ۷۵ متر یکی از زیباترین آبشارهای ایران است که بعد از روستای چغیورت(پشت کوه) و در نزدیکی روستای دربند واقع است. این آبشار ششمین آبشار مرتفع ایران است که در فاصله ۵۲ کیلومتری غرب فریدونشهر در نزدیکی روستای دربند قرار دارد و و مسیر دسترسی به آن در حدود ۳ کیلومتر به صورت پیاده روی در شیب نسبتاً ملایم رو به پایین است. این آبشار که از ارتفاعات زاگرس مرکزی سرچشمه می گیرد. دارای چندین سرچشمه خنک و گوارا است و به دلیل رویش پونه در آبراهه های آن به آبشار پونه زار معروف است.
آبشار کرد علیا
آبشار کرد علیا در ۹۵ کیلومتری غرب اصفهان و شمال روستای کرد علیا(کرد بالا) قرار گرفته است. روستای کرد علیا یکی از روستاهای غربی شهرستان تیران و کرون و در دامنه شمالی کوه های قراردارد. آبشار کردعلیا هنگام آب شدن چال برف های دالانکوه فعال شده و در اوایل بهار آبریزی بیشتری دارد. دالانکوه در غرب نجف آباد قرار گرفته است. آبشار کردعلیا با ارتفاع حدود ۵۰ متر که از آب شدن چال‌برف‌های دالانکوه جریان می‌یابد، در اوایل بهار آبریزی بیشتری دارد مکانی مفرح و بسیار زیبا برای استفاده از زیباییهای طبیعت محسوب می شود.
آبشار پشندگان
آبشار پشندگان در فاصله ۷۵ کیلو متری جنوب فریدونشهر و در پائین‌دست روستای پشندگان واقع در دهستان پشتکوه فریدونشهر قرار دارد. ارتفاع این آبشار حدود ۴۵ متر است که در فصول بهار و تابستان با حرکت آب بر روی صخره های پائین دست جلوه ای زیبا از قدرت آفریدگار را در این طبیعت بکر و کوهستان زیبا را به نمایش می گذارد. وجود انواع درختان جنگلی شامل سیب، زالزالک، بنه، بلوط و گردو و انواع پرندگان وحشی، بر طراوت و دلنشینی این جاذبه طبیعی افزوده است. منطقه پشتکوه در شهرستان فریدونشهر واقع در جنوب غرب استان اصفهان یکی از زیباترین و خوش آب و هوا ترین مناطق ایران می باشد. وجود مناطق جنگلی در محدوده ی روستاهای چالچرانه، کولاب، خوش میوه، گوه و دستگرد ودرختان جنگلی حفاظت شده روستای پشندگان که دردوطرف رودخانه ی هورو واقع شده و دارای درختان فراوانی است به این منطقه زیبایی منحصر به فردی داده است. دسترسی به این آبشار از طریق اصفهان، داران، سه راهی فریدونشهر، فریدونشهر، جاده فریدونشهر به سیبک، جاده قلعه سرخ، میدانک اول و دوم، جاده پشتکوه موگویی به پشندگان امکانپذیر است.
آبشار دورک
آبشار دورک فریدونشهر در نزدیکی روستای دورک از توابع پشتکوه فریدونشهر واقع شده و از یک دیواره بلند سنگی به پایین می غلطد. روستای دورک در کنار رودخانه آب گوکان(رودخانه دورک)، در حدود ۱۴۰ کیلومتر از شهرستان فریدونشهر فاصله داشته و مسیرهای ارتباطی این روستا، در اکثر اوقات زمستان به دلیل بارش برف بسته می شود. طبیعت زیبای این روستا و روستاهای اطراف آن از قبیل کلوسه، وستگان و کاهگان بسیار بکر و ناشناخته بوده و نیاز به توجه و امکانات بیشتری دارد.
آبشار طرزه
آبشار طرزه در منطقه پشتکوه فریدونشهر که از ارتفاعات زاگرس مرکزی سرچشمه می گیرد و حدود ۸۵ کیلومتر با مرکز شهرستان فاصله داشته و در کنار روستای زیبای طـــرزه می باشد قراردارد. ارتفاع این آبشارحدود ۴۰ متر و در تمام فصول سال جلوه ای زیبا از ریزش آب بر روی صخره ها به نمایش می گذارد. وجود انواع درختان جنگلی شامل سیب، زالزالک، بنه، بلوط و گردو و انواع پرندگان وحشی، بر طراوت و دلنشینی این جاذبه طبیعی افزوده است. دسترسی به این آبشار از طریق اصفهان، داران، سه راهی فریدونشهر، فریدونشهر، جاده فریدونشهر به سیبک، جاده قلعه سرخ، میدانک اول و دوم، جاده پشتکوه موگویی به پشندگان و سپس روستای طرزه امکانپذیر است.
آبشار شاه لولاک
آبشار شالورا یا شاه لولاک اصفهان در ۶۵ کیلومتری غرب اصفهان قرار دارد. چرمهین درمرز استانهای اصفهان و چهار محال بختیاری قراردارد و دارای چند آبشار فصلی و یک آبشار دایمی است. آبشار دایمی بیش از ۵۰ متر ارتفاع دارد و بصورت یک چشمه از وسط کوه به پایین فرو می ریزد. آبشار دایمی بالای پنجاه متر ارتفاع دارد و بصورت یک چشمه از وسط کوه به پایین فرو می ریزد. کوهی که آبشار در آن واقع شده، شاهلورا نام دارد و از سلسله کوه های رخ از زاگرس مرکزی است. دامنه این کوه دارای مناظر بدیعی است. در بهار شعبه‌ای دیگر از آبشار شاه‌لولاک شروع به جریان می‌کند که ارتفاع آن نزدیک به نود متر است و آبی خروشان و فصلی دارد و نزد مردم محلی به آبشار هولوکی معروف است. در اطراف آبشار تعداد زیادی آب چکان نیز دیده می‌شود. منحصر بفرد بودن آبشار شاه‌لولاک ازاین جهت است که بصورت چشمه پر آب و خروشان از قلب دیواره مرتفع کوه با شیب منفی سرچشمه می‌گیرد در حالی که اغلب آبشارهای ایران بصورت جوی روان از روی سطح سرازیر می‌گردند. آب آبشار در قسمتی که نزد مردم محلی به حوض معروف است روی زمین آرام می‌گیرد. نام شاه لولاک از قسمتی از حدیث قدسی «لولاک لما خلقت الافلاک» برگرفته شده‌است. به گفته علمای دینی در این حدیث خداوند به محمد می‌گوید که «اگر به خاطر تو نبود آسمانها و زمین را نمی‌آفریدم». شاهِ لولاک در واقع محمد(ص) است. نامهای دیگر این آبشار نزد مردم محلی شاهلورا و شالورا می‌باشد.
آبشار سمیرم
آبشار سمیرم اصفهان در ۴ کیلومتری شرق این شهرستان واقع شده است. این آبشار در اعماق تنگه های با دیواره های سنگی و طبیعتی سرسبز خودنمایی می کند. ابتدای ابشار در ابتدا بیش از هفتاد متر بوده که به مرور زمان بر اثر فرسایش صخره ها توسط آب، از ارتفاع آن کاسته شده و در حال حاضر ارتفاع آن حدود چهل متر است. آب آن شیرین و دایمی است و از چشمه های مزارع جوزاروچشمه عزیز خان تامین می شود. شرایط محیطی خوب و آب و هوای مناسب سبب گردیده که گیاهان متنوعی در اطراف آبشار رشد و نمو کنند. آب آبشار از چشمه‌ساران ارتفاعات بالادست آن سرچشمه می‌گیرد و از بالای تخته سنگ صخره‌ای صاف و عظیم به بیرون می‌جهد. پای آبشار فضای سبز وسیعی احداث شده که هماهنگی چشمگیری با کوه و آبشار و گیاهان و گل‌های طبیعی کوه دارد.
آبشار بی بی سیدان
بی بی سیدان نام روستایی است در ۳۰ کیومتری شهر سمیرم در استان اصفهان که رودخانه ای زیبا به همین نام از نزدیکی آن عبور می کند. این آبشار در کنار رودخانه سمیرم(کاسگان) در ورودی تنگه ای بنام تنگه نازی واقع شده است. این رودخانه با آب بسیار زلال و نیلگون خود، با عبوراز دل تنگه های صخره ای بلند، به همراه چشمه هایی بسیار زیبا که در طول مسیر به آن می پیوندند و مناظری بسیار دیدنی و چشم نواز می آفریند. نکته قابل توجه این آبشار دره ی هست که می توان از آن به چشمه ناز ونک سیمیرم رسید و در طی کردن این مسیر طبیعت بکر را می توانید مشاهده کنید.
آبشار نیاسر
آبشار نیاسر کاشان از جمله زیباترین آبشارهای ایران است که در شهری تاریخی نیاسر در محله سر کمر(شهید بهشتی) قرار گرفته است آب این آبشار از چشمه تالار(اسکندریه) واقع در کنار چارتاقی سرچشمه می گیرد به گونه ای که دو سوم آب چشمه به سمت آبشار و از آنجا به دشت های نیاسر و یک سوم آن به محله نو می رود. سنگی که آبراهه آبشار نیاس در آن ایجاد شده و سنگ هایی که بدنه مزبور را تشکیل می دهند از نوع سنگ های آهکی و رسوبی است. به دلیل پدیده های انحلال سنگ آهک توسط جریان های زیرزمینی و گذشت سالیان دراز بافت بسیار زیبا و چشم نوازی مانند استالاکتیت ها و استالاکمیت ها در بدنه آبشار نیاسر به وجود آمده است که موجب جذب گردشگران برای دیدن این زیبایی است. آنگونه که از از بقایای خزه های قدیمی و آبراهه های موجود و همچنین گفته های اهالی محل مشخص می شود مسیر آب در قدیم عوض شده است. آبی که از آبشار پایین می ریزد در فصل پاییز کمترین و در فصل زمستان بیشترین مقدار را داراست. در مسیر آب ۱۳ آسیاب وجود داشت که سه و یا در برخی منابع به چهار آسیاب در کنار آبشار اشاره شده که تخریب شده اند، یکی از آسیاب ها که هم اکنون نیز فعال است در پای آبشار قرار گرفته است و از آسیاب های دیگر جز بقایای کمی به جا نمانده است.
صدای آبشار و فروریختنش بر پهنای طبیعت صدای جریان زندگی و قلب تپنده‌ای است که هر بار جاری و ساری بودن زندگی و آهنگ طبیعت را گوشزد می‌کند اگر چه این ریزش، بوسه آب بر روی پهنای خاک باشد... .
نظر شما