به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان فریدن، حوزه علمیه کانون اندیشه و تفکر شیعی است که در سده گذشته با هجوم و فشاری که از ناحیه دنیای مدرن به کشورهای اسلامی و جامعه ما وارد شده بود، در محدوده خاصی عمل می‌کرد و با مدیریت و رهبری مرجعیت شیعه در یک سطح خاصی توانست از سنگر دیانت حفاظت کند.
مسئولان حوزه علمیه با پیروی از مطالبات رهبر معظم انقلاب می‌توانند در جهت جذب و سازمان‌دهی نسل جوان انقلاب و بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و فرصت‌های موجود حوزه، هوشمندانه آینده‌نگری داشته باشند و با جذب و سازمان‌دهی این استعدادها در راستای دفاع از فرهنگ دینی و مسئولیت حمایت از سیاست‌های کلی نظام اسلامی گام بردارند. همچنین با شناخت دقیق فرصت‌ها و تهدیدهای فراروی حوزه‌های علمیه و نظام اسلامی در بعد فراملی، الزامات و راهبردهای متناسب با شاخصه‌های سازمانی را جهت افزایش اثربخشی این نهاد جهت حضور تاثیرگذار در سطح جهانی ارائه کنند.
رهبر معظم انقلاب در پیام‌ها و سخنرانی‌های گوناگون، به ویژه در دیدار با حوزویان، فهرستی از مهم‌ترین موضوعات مرتبط با حوزه‌های علمیه را به تفصیل بیان فرموده‌اند که از زمره مهم‌ترین این موضوعات، توجه به فقه حکومتی، نظام‌سازی، پاسخگویی به مطالبات اجتماعی و سیاسی و هم‌افزایی مناسبات حوزه علمیه و نظام اسلامی است.
حوزه های علمیه سدی در برابر هجمه به دین
شرایط حاکم شده بر جهان چندان همسو با نگرش‌های الهی و مبتنی بر کرامت انسان‌ها نیست از این رو جریان‌های الهی همیشه با دشمنیی های فراوانی از سوی این شرایط و کارگزاران آن مواجه هستند. دشمنی هایی که با نظام جمهوری اسلامی ایران صورت می‌گیرد، نیز از این فضای کلی خارج نبوده و در تمام این سال ها شدن نیز یافته است.
این هجمه‌ها زمانی اثربخشی بیشتری پیدا می‌کنند که برخی جریان‌های داخلی نیز آگاهانه یا نا آگاهانه با آن هم‌صدا و همسو می‌شوند. در مقابل طیف‌ها و نهادهای گوناگون و متنوعی بایستی در مقابل این هجمه‌ها مقابله داشته باشند. از جمله این نهادها، حوزه‌های علمیه هستند.
حوزه‌های علمیه در طول تاریخ تشیع به خصوص در طول تاریخ معاصر، همواره به عنوان سدی در برابر جریان‌های فکری ضد دینی قرارداشته‌اند که با توجه به منابع و امکانات خود توانسته‌اند بسیاری از چالش‌ها را پاسخ‌گو باشند. از جمله این چالش‌ها، نفوذ جریان‌های فرهنگی و فکری استعمار بوده است. نقش عالمان شیعی در ایران در مقابله با فرقه‌های انحرافی و ضاله، مانند بابیت، بهائیت و نیز وهابیت، نمونه‌ای از این امر در بخش دینی و مذهبی است. این نقش محدود به مسائل مذهبی صرف نیز نیست. طول تاریخ ایران پس از صفوی هماره شاهد مقابله عالمان شیعی با جریان‌های سیاسی فرهنگی وابسته به اجانب و نیز مجاهدت بر سر حفظ استقلال ایران از تعرض قدرت‌های بیگانه بوده است.
دفاع از حریم دین و مقابله با انحرافات، فراهم نمودن زمینه های جامعه پذیری صحیح، فراهم آوردن زمینه برای اجرای احکام احیای مسجد به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای فرهنگ ساز جامعه، ترویج اخلاق حسنه نیز از دیگر وظایف حوزه های علمیه است.
نقش مهم روحانیت در بزنگاه های تاریخ
نقش و جایگاه روحانیت در رویکرد فرهنگی، دینی و اخلاقی مردم را می توان به روشنی در پیروزی و تثبیت و استمرار حرکت اسلامی و انقلابی ملت مسلمان کشورمان در طول سال های مبارزه با رژیم منحط پهلوی و سال های دفاع مقدس و رونق بخشیدن به مساجد و نمازهای جمعه و مراسم مذهبی و ایجاد تحولات معنوی در عمیق ترین لایه های اجتماعی مشاهده و مرور نمود.
در اعتماد و اطمینان مردم به سلامت و صلاحیت روحانیت در رهبری و هدایت دینی و اخلاقی جامعه همین بس که صرف حضور عالمی وارسته و پرهیزکار در یک شهر، روستا و محله ای برای تقویت باورهای دینی مردم آن مناطق کفایت می کرد.
با این حال چنانچه روحانیون و طلاب با علوم روز آشنایی نداشته باشند نتیجه آن ضعیف شدن پای منبرها خواهد بود.
هرگونه پیشرفت و ترقی در عرصه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیازمند بهره مندی از علم روز بوده و طلاب و روحانیون نیز باید با مجهز شدن به علوم به راحتی در مقابل تهاجم فرهنگی و هجمه رسانه ای مقابله خواهند کرد.
اهمیت این مسئله با توجه به گستره رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی نمود بیشتری می یابد چرا که حوزه های علمیه به عنوان سنگر محکم در مقابله با هجمه فرهنگی وظیفه خطیری در قبال جامعه و ایمن سازی آن برعهده دارند.
بنای حوزه بر علم همراه با تهذیب استوار است
حجت الاسلام قاسم بهرامی- رئیس مدرسه خاتم الانبیاء فریدن- نیز با اشاره به ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت عظیم طلاب و روحانیون که با تلاش بسیار و صرف وقت و هزینه در حوزه‌های علمیه سراسر کشور تربیت یافته‌اند، افزود: تمام تلاش جامعه روحانیت در جهت اعتلای فرهنگ اسلامی و ارزش های انقلاب در کشور است و طلاب و روحانیون در این راه از هیچ کوششی دریغ نخواهند کرد.
حجت الاسلام بهرامی افزود: باید تلاش کنیم تا سبک زندگی اسلامی که مد نظر رهبر معظم انقلاب است را در جامعه گسترش داده و ویژگی ها و مولفه های آن را برای مردم تبیین کنیم.
رئیس مدرسه علمیه خاتم النبیاء فریدن در ادامه گفت: حوزه علمیه بر اساس علم و تهذیب بنا نهاده شده و تولید فکر از وظایف مهم آن است است.
وی با بیان این که طلاب باید بکوشند ذخایر قابل توجه ای از علم را به دست آورند، افزود: اولین وظیفه طلبه درس خواندن و عالم شدن است و باید با تقویت خود در زمینه های فکری، علمی و معنوی آمادگی لازم برای رویا رویی با هجمه های دشمنان را کسب نماید.
حجت الاسلام بهرامی با تاکید بر لزوم همراه بودن علم با تقوا، تصریح کرد: تقوا و علم اگر در کنار یکدیگر قرار گیرند، آثار و برکات فراوانی برای اسلام به همراه دارند.
وی افزود: طلاب باید با پارسایی، قناعت همراه با عزت نفس و رعایت نظم در زندگی، منزلت طلبگی خویش را حفظ نمایند.
بهرامی عالم بی زهد و زاهد بی علم را آفت بزرگی برای جامعه دانست و گفت: تهذیب اهمیت زیادی در زندگی طلبگی دارد.
مردم حوزه را از خودشان می دانند
رئیس مدرسه خاتم الانبیاء فریدن در ادامه افزود: مردم شهرستان فریدن مردمی مذهبی، علاقه مند به علوم دینی و پیگیر رشد فرهنگ دینی شهرستان هستند و از آن جا که عقیده دارند ارتقاء فرهنگی شهرستان بدون حضور روحانیت ممکن نیست، در حد توان خود چه از نظر مالی و چه از نظر فکری به حوزه کمک می کنند.
وی افزود: در واقع مردم، حوزه را از خودشان می دانند و خوشبختانه در این شهرستان رابطه بسیار خوبی بین حوزه و مردم وجود دارد؛ چرا که اگر همراهی این مردم فهیم و متدین نبود، این مدرسه علمیه به رشد و شکوفایی فعلی نمی رسید.
حجت الاسلام بهرامی با بیان این که در منطقه فریدن گرایش به سمت حوزه مطلوب است، خاطرنشان کرد: بیش از ۱۵۰۰ طلبه و روحانی تربیت شده در این حوزه در سطح کشور مشغول فعالیت، تحصیل و تبلیغ هستند که بعضی از این افراد جزء افتخارات علمی فریدن نیز می باشند.
بهرامی با ابراز رضایت از تعامل سایر ادارات و ارگان های شهرستان با حوزه گفت: از آن جا که مسئولان شهرستان واقف هستند که حوزه یکی از ارکان مهم فرهنگی هر شهر است و بدون حضور طلاب و روحانیون بسیاری از مشکلات فرهنگی شهرستان حل نمی شود، همکاری بسیار خوبی با این مدرسه علمیه داشته و دارند.
وی افزود: ازمسئولان انتظار دارم هم چنان با این مدرسه علمیه همکاری کنند تا ضمن توسعه و تقویت آن بتوانیم فرهنگ دینی شهرستان را نیز ارتقاء دهیم.
حجت الاسلام بهرامی تحصیل درحوزه را مشروط به شرایط خاص و وجود برخی زمینه های فکری عنوان کرد و گفت:تمام جوانانی که دارای سلامت جسمی و روحی و برخوردار از صلاحیت های اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی اند و علاقه مند به فراگیری و تبلیغ علوم اسلامی هستند و هم چنین استعداد و توان ذهنی جهت فراگیری علوم انسانی را داشته باشند، می توانند در حوزه درس طلبگی بخوانند.
وی گفت: طلاب در سال تحصیلی جدید با جدیت در کسب علم و تزکیه نفس بکوشند و با تبعیت از رهنمودهای عالمانه رهبری، نسبت به وقایع پیرامون خود آگاه باشند.
جامعه به هر دو نهاد دانشگاه و حوزه نیاز دارد
حجت الاسلام بهرامی در ادامه با بیان این که حوزه و دانشگاه از حیث کمی و کیفی با هم متفاوت هستند، اظهار کرد: امروزه در آمد زندگی مردم مبتنی بر کسب علوم و تخصص گشته است و انگیزه اصلی اکثر افراد برای دانش اندوزی، نیاز مادی می باشد و شاید در صد کوچکی دارای اهداف معنوی باشند.
وی افزود: در حوزه این مسئله برعکس است؛ به طوری که هر طلبه در هنگام جذب در حوزه و در طول تحصیل همیشه با این تلقینات درونی مواجه است که من برای حفاظت از اسلام و راهنمایی مردم، درس می خوانم، من سرباز امام زمانم؛ باید سختی های تحصیل علم را تحمل کنم و این که علم به تنهایی ارزشی ندارد و اگر برای خدا نباشد تاریکی محض است.
این روحانی بابیان این که در حوزه علمیه تا آخر عمر طلبه هستی و باید کسب علم کنی، تصریح کرد: با توجه به این که حوزه و دانشگاه دو بال علمی برای پیشرفت جامعه اسلامی هستند و وظیفه این دو نهاد علمی در بسیاری موارد متفاوت است، جامعه هم به هر دو نهاد، نیاز دارد.
حجت الاسلام بهرامی افزود: این دو نهاد موثر جهت افزایش وحدت باید برای خدا کسب علم کنند و بدانند که کسب علم مورد نیاز جامعه وجوب کفایی دارد.
وی تصریح کرد: حوزه و دانشگاه باید همدیگر را به رسمیت بشناسند و به این باور برسند که برای اداره جامعه به هر دو نیاز است تا در تولید علم مشارکت داشته باشند و هریک به وظیفه خودعمل کنند.
ضرورت آسیب شناسی حوزه های علمیه
حجت الاسلام علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با تاکید بر ضرورت تشکیل اتاق فکر برای آسیب شناسی حوزه های علمیه معتقد است: حوزه ها در کنار آموزش و بحث های اخلاقی طلاب باید هدایت تحصیلی خوبی داشته باشند، افراد با تجربه باید تجربیات خود را به طلاب منتقل کنند؛ این کار باید نهادینه شود و به قول دولتی ها ردیف بودجه پیدا کند.
وی عنوان کرد: موضوع دیگر مصرف نوآوری ها و فراورده های حوزه است، متأسفانه گاهی اگر نظریه ای تولید یا نوآوری می شود آن گونه که باید از آن استقبال نشده و نوعی حجاب معاصرت بر حوزه حاکم است، این حجاب معاصرت باید برداشته و فراورده های نوآورانه حوزه معرفی شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: ظرفیت های حوزه نباید انکار شود، بنده از کسانی که بدون اطلاع می گویند حوزه چه کرده و چه قدمی برداشته انتقاد می کنم، حوزه قدم های خوبی برداشته منتهی بین باید و هست فاصله وجود دارد؛ اگر اتاق فکر تشکیل شود طبیعتا این بحث ها در آن صورت خواهد گرفت.
وی با اشاره به مطالبات مراجع تقلید به ویژه رهبرمعظم انقلاب از حوزه در زمینه تحول و انقلابی ماندن حوزه علمیه اضافه کرد: مطالب حکیمانه و دقیقی از سوی مراجع تقلید مخصوصا رهبر معظم انقلاب نسبت به حوزه مطرح می شود، مسئله ای که وجود دارد این است که همه افراد و گروه ها به خود اجازه می دهند که این مطالبات را تفسیر کنند و تطبیق دهند.
یک کارشناس دینی هم در این باره به خبرنگار ایمنا گفت: حوزه باید خودش، جایگاهش و تاثیرگذاریش را بشناسد.
وی افزود: رهبر انقلاب نقش بی بدیل حوزه های علمیه را مطرح و جایگاه مراجع و اساتید و فضلا را تبیین کردند و روحانیت نیز باید به آسیب شناسی خودش مشغول شود و حوزه هم باید تحولات داخلی و بیرونی را رصد و آسیب شناسی کند.
این کارشناس حوزه انقلابی مد نظر رهبری را پایبند به آرمان‌های امام، انقلاب و بیانات رهبری دانست و گفت: حوزه انقلابی همراه و همگام با مراجع تقلید حرکت می‌کند و کارآمد، استکبار ستیز، پویا و فعال، آینده نگر و دارای نقشه راه است.
وی ادامه داد: حوزه باید در زمینه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مسائل را بشناسد و دچار توهم در شناخت مسائل نشود و عکس العمل به موقعی دربرابر مسائل از خود نشان دهد تا بنا به تعبیر رهبری بتواند در مسائل مهم «لا» و «نعم» داشته باشد.
اهمیت این مسئله به قدری است که رهبر معظم انقلاب با تجلیل از حوزه علمیه و احساس مسئولیت هدایت دینی مردم و مسلمانان، موفقیت این مجموعه علمی و آموزشی و تحقیقی را در گرو وجود مدیریت و مرکزیت قوی می دانند.
ایشان در این باره گفته اند:" این مرکزیت در همه شئون حوزه باید صاحب رای و سخن باشد تا وضع تحقیق از پراکنده کاری رها شود. هر بخشی، هر گوشه ای، از مناطق روحانی، علمای بزرگ و شخصیت های برجسته و مراجع تقلید باید این امر مشترک را بپذیرند که مدیریت حوزه این وظیفه را بر عهده بگیرد. هدایت جمع تحقیقات، نیازمند یک کار ستادی قوی ست برای اینکه بتوان مراکز پژوهشی را در جایگاه واقعی خود قرار داد و خلاها را پر کرد و آنها را مکمل یکدیگر قرار داد. "
اهمیت حوزه های علمیه در پیشبرد اهداف دینی، معنوی و فرهنگی بر کسی پوشیده نیست بنابراین لازم است با آسیب شناسی دقیق این نهاد ها بر کارکرد و عملکرد آن ها را تقویت نمود.
گزارش از : فاطمه زمانی
نظر شما