وحدت؛ مزرعه ای بی آفت

به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان فریدن، اتحاد در لغت به معنی "یگانه شدن، یکتایی و یگانگی" است. از نظر اصطلاحی وحدت در مفهومی کلی عبارت است از: اتحاد گروه‌های مردمی که بنا بر مصالح اجتماعی و شخصی یا گروهی و حزبی به صورت جماعت یا دسته‌های مختلف گرد هم می‌آیند و از هر گونه کشمکش و درگیری دورند و به مصالح می‌اندیشند.

یکی از آفت‌های مهمی که از درون، جامعه را به‌طور جدی تهدید می‌نماید، تفرقه و اختلاف در میان مسئولان، احزاب و گروه‌های سیاسی است. دشمن از دیرباز همواره درصدد است که بتواند با ایجاد تفرقه در میان مسئولان، آن جامعه را از درون متلاشی سازد تا خود حاکم گردد.

اوضاع و شرایط حال حاضر جهان اسلام و فعالیت وسیع استعمار با ایجاد جریان های مختلف درون دینی و برون دینی در جهت ایجاد تفرقه و اختلاف در میان امت اسلامی و فعالیت های نفاق آمیز این قبیل گروه ها، جای هیچ شک و شبهه ای برای ضرورت اتحاد و انسجام میان مسلمانان و تقریب مذاهب اسلامی باقی نمی گذارد؛ چنان که اتحاد میان مسلمانان براساس آموزه های وحیانی نیز ضروری است.

هر نظام اجتماعی، برای بقا و تداوم حیات اجتماعی خویش، نیازمند آن است که شناخت کاملی از ملّت خویش داشته باشد و دشمن خود را نیز به خوبی بشناسد، تا در مواقع لزوم با بسیج همگانی مردم بتواند تهدیدها را مهار سازد و با آن‌ها مقابله نماید. ازاین‌رو برقراری وحدت و پیوند عمیق میان قشرهای مردم یکی از ضروریات انکارناپذیر جامعه قلمداد می‌گردد که به طور خاص باید مسئولان به آن توجه نمایند.

وحدت در اندیشه امام خمینی(ره) : نگویید وحدت و دنبالش نباشید

مسئله وحدت بین جریان های سیاسی و مسئولان در رهنمودهای امام بارها مورد تاکید قرار گرفته است، تا جایی که می توان گفت موضوع وحدت میان جناح ها و جریان های سیاسی از منظر امام (ره) آن چنان واجد اهمیت بود که از همه گروه ها می خواست با همدلی و همزبانی برای پیشبرد آرمان های انقلاب اسلامی از جمله تحقق عدالت اسلامی بکوشند.

در همین زمینه در کلام  نورانی امام خمینی (ره) می خوانیم:" اینجانب با کمال تواضع، دست خود را به طرف تمام جناح هایی که در خدمت اسلام هستند، دراز می کنم و از همه استمداد می کنم که با هم پیوستگی همه جانبه، در راه بسط و عدالت اسلامی که یگانه راه سعادت ملت است کوشا باشند. "

در بخشی دیگر از توصیه های امام راحل(ره) می خوانیم:" هی نگویید وحدت و دنبالش نباشید، عملاً با هم وحدت داشته باشید. شما برادرهای هم هستید. "

بنیانگذار انقلاب اسلامی، در دیدارهای مختلف، مسئولان کشور را به دوری از اختلاف و حفظ وحدت توصیه می کرد. در بخشی از توصیه های امام خمینی (ره) آمده است: "تاکید می کنم که اگر سران با هم خوب باشند، این کشور صدمه نمی بیند و اگر صدمه ای این کشور ببیند از اختلاف سران است. "

مقام معظم رهبری: وحدت یک جور فکر کردن نیست!

مقام معظم رهبری حضور مردم در صحنه‌های مختلف اجتماعی ــ که جز به وسیل برقراری وحدت در بین آنان میسر نمی‌شود، را راز بزرگ غلبه بر مشکلات معرفی کرده و تاکید فرموده ‌اند: "در سایه این وحدت است که ما بارها و بارها تودهنی به دشمن زده‌ایم."

مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: "حالا شما ملاحظه کنید، ببینید توطئه‌های دشمن چگونه است. گروه‌هایی هستند که در اساسی‌ترین مسائل فکرشان یکی است، در اعتقاد به اسلام، در اعتقاد به شریعت، در اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی، گاهی در رعایت حتی مستحبات، فکرشان و عقیده‌شان، راهشان حتی عملشان یکی است، اما با تلقین دشمن، این‌ها احساس جدایی و نفرت از هم می‌کنند. در مراکز مربوط به نظام، جلوی هم‌ صف‌آرایی می‌کنند. در بخش‌های مختلف، جلوی هم صف‌آرایی می‌کنند! در میان این مجموعه‌ها هر کدام که نسبت به دیگران سخت‌گیرتر، با اعلام دشمنی صریح، تندکننده‌تر و تیزکننده‌تر آتش اختلاف باشد، این بیشتر در خدمت دشمنان این ملّت و این نظام است، چه بداند و چه نداند."

مقام معظم رهبری تعریف روشنی از وحدت  ارائه نمودند. ایشان می فرمایند:" منظور ما از وحدت چیست؟ یعنی همۀ مردم یک جور فکر کنند؟ نه. یعنی همۀ مردم یک جور سلیقۀ سیاسی داشته باشند؟ نه. یعنی همۀ مردم یک چیز را، یک شخص را، یک شخصیت را، یک جناح را یا یک گروه را بخواهند؟ نه. معنای وحدت این‌ها نیست. وحدت مردم یعنی نبودن تفرقه، نفاق، درگیری و کشمکش، حتی دو جماعتی که از لحاظ اعتقاد دینی هم مثل هم نیستند، می‌توانند کنار هم باشند، می‌توانند دعوا نکنند".

مقام معظم رهبری در ضرورت این مهم  می گویند:"من بر روی وحدت ملی تاکید بیشتری دارم، به خاطر این که امنیت هم ناشی از وحدت است، اگر وحدت نباشد، امنیت ملی هم به خطر می‌افتد و ایجاد نا امنی می‌ کند".

مفاهیم " وحدت"، "کثرت" و " اختلاف"

یک کارشناس سیاسی در این خصوص تاکید می کند که در بحث از مفهوم «وحدت»، توجه به دو مفهوم «کثرت» و «اختلاف» ضروری است.

وی می افزاید:  برخلاف آنچه در بدو امر به نظر می‌رسد، به‌ویژه در مباحث اجتماعی، آنچه در تقابل با مفهوم وحدت قرار دارد و ناسازگار با آن می‌نماید، مقولۀ اختلاف است نه مقولۀ کثرت، همان‌گونه که می‌بینیم، پدیده‌ای به عظمت جهان هستی، به‌رغم کثرت فراوان، از وحدت عمومی برخوردار است و در حرکت تکاملی آن، میان اجزای متکثرش اختلافی وجود ندارد.

این کارشناس  با بیان این که آنچه رکود و اختلال در ساختار وجودی پدیده‌ای را باعث می‌گردد، اختلاف است، ادامه می دهد:  وحدت به عنوان مهم‌ترین رکن حیات و بقای هر پدیده در جامعه و زندگی اجتماعی، که انسان و اراده و علایق و سلایق او و تضارب این اراده‌ها و علایق و سلایق، باعث واگرایی‌ها و اختلافات می‌شوند، اهمیت می یابد.

وی می افزاید: هیچ حرکت و تحول مثبت اجتماعی بدون اتحاد قشرهای متعدد جامعه رخ نداده است و نمی‌دهد؛ برای نمونه، رخداد عظیم و دوران‌سازی چون انقلاب اسلامی ایران بدون اتحاد ملی، ممکن‌ نبود و حضرت امام‌خمینی(ره)، رهبر انقلاب، همواره وحدت را رمز پیروزی اعلام می‌کرد وبرای ادامه حرکت تکاملی جامعه ایران، همچنان وحدت، رمز پیروزی است و به همین علت، حفظ و تحکیم آن، امری حیاتی تلقی می‌گردد.

تحقق وحدت نیازمند هماهنگی قوا

نکتۀ اساسی بحث ما در این مهم، آن است که رهبری چه سهمی در برقراری وحدت دارد؟ رهبر به‌عنوان راهنما و پیشوای مردم که نائب امام معصوم(ع) در عصر غیبت است با ارائۀ راهبردهای اساسی، جامعه را برای برقراری حکومت همه‌جانبه و جهانشمول آماده می‌سازد و تلاش می‌کند تا حاکمیت دینی را به نحو احسن برقرار نماید.رهبر، به‌عنوان فردی دلسوز در رأس حکومت اسلامی، می‌تواند در برقراری وحدت ملّی مؤثر باشد.

از عوامل مؤثر و مهم دیگری که می‌تواند در رکاب رهبری، سهم بسزایی در برقراری وحدت ملی میان مردم داشته باشد، هماهنگی قوای سه‌گانه در جهت خدمت به مردم است.

دستگاه‌های دولتی، به‌ویژه قوۀ مجریه، که مجری قوانین وضع‌شده از سوی مجلس یا قوۀ‌ قانونگذار است، باید با به کار گماردن مدیران و کارگزاران لایق هدف اصلی خویش را حل معضلات اجتماعی و گرفتاری‌های مردم بداند و انسجام درونی را حفظ نماید.

قوۀ قضائیه نیز در کنار قوۀ مجریه می‌تواند سهمی بسیار مهم در سلامت و کمال جامعه داشته باشد. عملکرد مسئولان قضایی باید به گونه‌ای باشد که مردم به آن اعتماد داشته باشند؛ زیرا در غیر این ‌صورت، اعتماد عمومی مردم از بین می‌رود و باز تفرقه و آشوب به جای وحدت و امنیت کشور را فراخواهد گرفت.

مجلس شورای اسلامی نیز به عنوان قوۀ قانونگذار، که قوانین کشور را تنظیم می‌نمایند، باید با هوشیاری و بصیرت کامل و با اقدامات شایسته و خداپسندانه موجبات رضایت عموم مردم را فراهم سازد و زمینه‌های رخنۀ دشمنان را به داخل مرزهای ایران و به‌ویژه اسلام مسدود نمایند.

مردم  هم به عنوان مهم‌ترین رکن تشکیل‌دهندۀ جامعه، در صورتی که با دستگاه‌های دولتی و مقام رهبری هماهنگ باشد و انسجام درونی خویش را حفظ نماید، پیروز تمام میدان‌ها خواهد بود.

نقش عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در انسجام جامعه

یک جامعه شناس سیاسی نیز در این خصوص به تشریح عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی موثر بر ایجاد وحدت می پردازد و می گوید: عوامل اجتماعی به آن دسته از اقداماتی اطلاق می‌شود که دولتمردان و کارگزاران به منظور رفاه حال مردم و از بین بردن مشکلات اجتماعی آنان انجام می‌دهند، مانند از بین بردن فقر، بیکاری هم چنین تشکیل اتحادیه‌های صنفی و توجه به مشکلات مردم،  تشکیل هیئت‌های مذهبی و توجه به مسائل معنوی، ایجاد مراکز و کانون‌های تفریحی سالم نیز در این دسته قرار می گیرند.

این کارشناس می افزاید: عوامل اقتصادی درواقع به مجموعه‌ای از اقداماتی گفته می‌شود که دولتمردان و مسئولان اجرایی یک کشور برای بهبود مشکلات اقتصادی جامعه انجام می‌دهند که می‌تواند در موفقیت یا رکود اهداف جامعه و دولتمردان آن سهم بسزایی داشته باشد.

این جامعه شناس ادامه می دهد: در پرتو رسیدگی به این مهم، مردم دغدغه‌ای برای مشکلات معیشتی ندارند و در صورت به وجود آمدن مشکلی به‌خوبی با آن مقابله می‌کنند و انسجام درونی آن‌ها از هم نمی‌پاشد.

وی با بیان این که دولت و مسئولان اجرایی کشور باید با توزیع عادلانه درآمد، با هرگونه فقر، فساد و تبعیض در جامعه مبارزه کنند، می افزاید:  مسئولان باید تلاش نمایند تا منابع و درآمدهای حاصله به صورت یکسان، در اختیار قشرهای مختلف مردم قرار گیرد، به‌طوری‌که این توزیع در تمامی نقاط ایران انجام شود و هیچ فرقی بین طبقات شهری، روستایی، عشایری، ثروتمند و فقیر نباشد.

این کارشناس تصریح می کند: موضوعاتی همچون اولویت توسعه سیاسی یا اقتصادی، مدت‌ها بخش اعظمی از وقت رسانه‌های مختلف را به خود اختصاص داد، اما کارگزاران و مسئولان دولتی باید بدون توجه به این مباحث، به دنبال اصلاح وضع اقتصادی مردم باشند؛ چراکه اگر مردم از مسائل اقتصادی و معیشتی، نارضایتی داشته باشند، هیچ مسئله ‌ای آن‌ها را به معارضه ترغیب و تشویق نمی‌کند.

وی در خصوص تاثیر تقویت فرهنگ بر وحدت می گوید: این بخش به معنای اقداماتی است که مسئولان و دولتمردان کشور به منظور بهبود اوضاع فرهنگی کشور انجام می‌دهند و با ایجاد مراکز فرهنگی نظیر مراکز علمی ــ پژوهشی، مدارس، دانشگاه‌ها، مطبوعات وغیره بسترهای لازم برای تقویت وحدت ملی را تحقق می‌بخشند.

این کارشناس ادامه می دهد: یکی از مقولات مهمی که امروزه می‌تواند در دگرگونی اوضاع هر جامعه‌ای تأثیر بسزایی داشته باشد مقول فرهنگ است چرا که هر ملتی دارای ذخیره‌های فرهنگی است که نسبت به عمق و فراگیری و قدمت آن، باعث قوام ملی و پیوستگی افراد و نسل‌های یک ملت با هم و با گذشت خویش می‌شود به همین دلیل این ذخیره‌ها که حاصل رنج و تلاش و فراز و نشیب‌های سالیان ملت هاست، گرانبهاترین سرمایه نزد آن ملت و دشمن اوست.

این جامعه شناس سیاسی با بیان این که لازمه استقلال هر کشوری، وابسته نبودن از لحاظ فرهنگی است، تاکید می کند:  طبیعی است، فرهنگ وابسته، زمینه‌ساز نفوذ رسوم و سنن فرهنگی بیگانه به داخل مرزهای یک کشور است و با ورود این رسوم، خواسته یا ناخواسته، مطامع و اهداف کشور مسلط دنبال خواهد شد، اما در صورت وابسته نبودن، نیروهای دلسوز با استفاده از سنن خودی و کارآمد، بسترهای لازم برای ترقی و کمال ملی را فراهم می‌کنند و به حفظ وحدت و انسجام ملی کمک می‌نمایند.

وحدت؛ شالوده حیات اجتماعی

به گفته کارشناسان،  قومیت‌گرایی و تحریک احساسات قومی، بی اعتمادی مردم و مسئولان نسبت به همدیگر، تفرقه و ایجاد تشنج در میان مسئولان، تضعیف ارزش‌ها و باورهای دینی و وجود رسانه های وابسته به دشمن نیز از عوامل مهمی است که تفرقه را تشدید می کند، بنابراین لازم است برای آرمانی والاتر مثل وحدت همه این مسائل را کنار گذاشت.

حفظ وحدت، از پرشمارترین  توصیه هایی است که از گذشته های دور تا به امروز از زبان بسیاری از مسئولان و مقامات ارشد سیاسی گرفته تا ائمه جمعه و جماعات و فرمانداران و مدیران اجرایی نقل شده است.

وحدت؛ این شالوده حیات اجتماعی به حقیقت منشاء آثار و برکات بی نظیری برای جامعه است. وحدت به معنای رنگ باختن رنگ ها و سلیقه های جناحی و شخصی و یکی شدن برای اهداف بزرگ تر است. هم نوایی، همدلی و همیاری از اثرات سازنده وحدت است که موجب پدیدار شدن اراده های پولادین برای کنار زدن موانع پیشرفت می شود.

وحدت  به مثابه مزرعه ای پر بار و پر ریشه می ماند که از آفت ها به دور است. وحدت استراتژیک‌ترین و ماندگارترین شیوه‌ای است که می‌تواند عزت و ابهت کشور را متجلی سازد، لذا لازم است بیش از پیش مورد اهتمام همه مسئولان و مردم قرار بگیرد.

گزارش از: فاطمه زمانی