خبرگزاری ایمنا - گروه سیاسی - محدثه احمدی: مدت زیادی از برجام می‌گذرد و همچنان چشم‌ها به انتظار نتیجه؛ قرار براین شد که ایران بر سر پیمان و تعهدات خود بماند و در عوض، لغو تحریم‌ها را هدیه بگیرد؛ ایران به تعهداتش عمل کرد اما آمریکا نه، اگرچه آمریکا به تعهداتش تاکنون پایبند نبوده اما «دولت به لحاظ خوشبینی که نسبت به غربی‌ها داشت حاضر به پذیرش واقعیت نبود».
این روند ادامه داشت تا اینکه بدعهدی آمریکا برایشان ثابت شد؛ دولت واکنش نشان داد؛ واکنشی در قالب اذعان به «نقض شدن روح و جسم برجام»؛ که شاید این واکنش هم «دیر هنگام» بود؛ «نقطه نظرهای آقای روحانی و ظریف نسبت به برجام، اعتراف دیر هنگام نسبت به آمریکا و نداشتن ضمانت اجرایی برجام است» و این اعتقادی است که حمیدرضا ترقی کارشناس مسائل بین الملل دارد.
اما شاید این نکته به ذهن برسد که اگرچه آمریکا تاکنون نقض کننده برجام بوده اما منفعت کوچکی هم برای ما داشته است؛ از آن جهت که توانستیم دل کشورهای غربی را به دست آوریم و تعاملی با آنها ایجاد کنیم؛ ادعایی که از نظر ترقی پاسخش تنها یک پرسش دو کمله ایست؛ «چه تعاملی؟»
با این حال ترقی اعتقاد دیگری دارد «امروز برای خود دولت هم روشن شده است که تلاش‌هایش برای نرم کردن موضع غربی‌ها نسبت به ایران بی‌فایده بوده؛ چراکه آنها همچنان به دشمنی خصمانه خود علیه ملت ایران ادامه می‌دهند».
این اعتقاد ترقی به این خاطر است که نه تنها ایران به اهداف خود در مذاکره نرسید بلکه وضعیت از پیش هم بدتر شد؛ «تا الان که تعامل خاصی نتوانسته‌اند به وجود آورند؛ نه موضع آمریکا نسبت به ما تغییر کرده؛ نه موضع رییس جمهور آمریکا بهتر شده؛ نه موضع کنگره ملایم‌تر شده، نه دست از افزایش تحریم‌ها برداشته‌اند؛ نه دست از براندازی نظام جمهوری اسلامی برداشته‌اند و نه دست از حمایت تروریسم علیه جمهوری اسلامی برداشته‌اند؛ چه تعاملی می‌خواهد به دست آورد؟؛ تمام رفتارهای آمریکا، رفتارهای خصومت آمیز است».
اما باید توجه داشت دشمنی آمریکا با ایران بر سر دولت یا ملت ایران نیست؛ «برای آنها، دولت‌ها و تغییر دولت‌ها تفاوتی نمی‌کند؛ بلکه با اصل انقلاب و نظام جمهوری اسلامی مخالف‌اند».
البته چندی پیش رهبر معظم انقلاب تیم مذاکره کننده را «شجاع و امین» خود دانستند؛ اما به اعتقاد ترقی «امین بودن غیر از فریب خوردن است».
یادمان نرفته روزهایی که عده ای برای این توافق در خیابان ها جشن گرفتند؛ یک دلاری را کنار یک هزار تومانی قرار دادند و رقصیدند؛ پرچم آمریکا بر سینه ها نصب کردند؛ اینها اتفاقاتی است که ترقی هم از یاد نبرده؛ «با صراحت و اطمینان اعلام می‌کردند بلافاصله بعد از امضای این توافق، همه تحریم‌ها لغو خواهد شد؛ نمی‌توانیم بگوییم بدعهدی آمریکا را پیش‌بینی می‌کردند؛ اما این قضیه نشان می‌دهد اصلا باور ندشتند که غربی‌ها چنین رو دستی به آنها بزنند»؛ ضمن اینکه رهبر معظم انقلاب هم گفته بودند آمریکا به تعهداتش پایبند نیست، اما موافقت کردند؛ «بنده همچنان که گفتم خوشبین نیستم؛ من فکر نمیکنم [از] این مذاکرات آن نتیجه‌ای را که ملّت ایران انتظار دارد، به‌دست بیاید، لکن تجربه‌ای است و پشتوانه‌ی تجربی ملّت ایران را افزایش خواهد داد و تقویت خواهد کرد؛ ایرادی ندارد امّا لازم است ملّت بیدار باشد.»
به هر حال به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران و منتقدان برجام درست است که این افراد، افراد عزیزی برای مسئولان و رهبر معظم انقلاب بودند، اما خوشبینی آنها نسبت به غرب و دقت نکردن در تنظیم توافق به لحاظ کارشناسی و رعایت نکات فنی، موجب شد که دشمن از آنها سوء استفاده کند و خواسته‌های خود را به آنها تحمیل کند؛ اما این انتقادها روی دیگری هم دارد؛ «اگر دولت عزم خود را برای رسیدن به توافق با آمریکا جزم نکرده بود، قطعا امروز می‌توانستیم از طریق اقتصاد مقاومتی، تحریم‌های آمریکا را خنثی کنیم و همچنان به فناوری هسته‌ای خودمان با جدیت ادامه دهیم».
با این همه از منظر بسیاری از منتقدان برجام نظیر حمیدرضا ترقی حداقل دستاوردی که ایران داشت این بود که دولت و ملت ایران یک نکته را به خوبی درک کردند؛ «مذاکره با آمریکا هیچ فایده ای برای ملت ایران ندارد؛ ضمن اینکه آمریکا را جسورتر می‌کند».
نظر شما