هر هنرمند یک چاه نفت است/خداوند پای آثارم را امضاء می کند

به گزارش ایمنا، در بازارچۀ چهارسو مقصود، همه او را می شناسند... "نگارستان شاهی" نام کارگاهی کوچک است که با قاب‌هایی از انواع تابلوبرگ مزین است. در کنار این تابلوبرگهایی که جلوه نمایی می کنند جمله ای بر روی کاغذ توجهم را بخود جلب میکند: "از تابلوبرگ های ما دیدن فرمائید. بوم و رنگ آمیزیِ زمینه توسط خداوند و نقاشی توسط بندۀخدا (استادشاهی) ". گویا تابلوبرگها کاری است مشترک میان خداوندگار و بنده اش. استاد شاهی و همسرش، با روی خوش و صفایی هنرمندانه مرا به نگارستان شاهی، همان کارگاه کوچک اما پر از مهرشان دعوت می کنند.

با حسین شاهی، کارشناس هنرهای تجسمی، مینیاتوریست، مدرس هنر و تنها هنرمند خاورمیانه که به نقاشی مینیاتور بر روی برگ درختان پرداخته است به گفتگو نشستم.

ایده نقاشی روی برگ چطور در ذهنتان ایجاد شد؟

من سال ۱۳۵۸ سفری دوماهه به هندوستان داشتم، آن زمان ۲۸ ساله و مجرد بودم. در کشمیر نقاشانی را دیدم که بر روی برگ نیلوفر آبی نقاشی می کنند ولی نقاشیِ آنها مینیاتور نبود، چیزهایی بود مانند عبور یک زن از یک راه، یا مرتاضی که فلوت می زند و سبدی که ماری از درونش درحال بیرون آمدن است، این نقاشان خطهای دور طرح را کشیده و درونش را رنگ آمیزی کرده بودند. آن زمان من نقاشی مینیاتور را تازه شروع کرده بودم و این درحالی بود که برای نقاشی روی برگ تبحر خاصی لازم است، اما ایده اجرای مینیاتور ایرانی بر روی برگ در ذهنم ایجاد و آن را پردازش می کردم تا زمانی که سال ۹۴ بعد از ۳ سال آزمون و خطا که برای اجرای نقاشی مینیاتور روی برگ انجام دادم، درنهایت آنرا در نوروز سال ۱۳۹۴ در همین کارگاه رونمایی کردم. من مینیاتور ایرانی را روی برگ نقاشی کردم و نامش را تابلوبرگ گذاشتم که بر وزن تابلوفرش است.

نام این هنر را از ابتدا تابلوبرگ درنظر گرفتید؟

تا ۶ ماه به آن نقاشی روی برگ درختان میگفتم اما بعد مانند اینکه به من الهام شده باشد تصمیم گرفتم نامش را تابلوبرگ بگذارم که بر وزن تابلوفرش است.

تابلوبرگ به عنوان یکی از رشته های صنایع دستی به ثبت رسیده است؟

بله این رشته ۳۱ مردادماه ۱۳۹۵ با عنوان تابلوبرگ در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ثبت رسید، آنزمان نقاشی شکارگاه را روی برگ پیچک کشیدم و نخستین اثرم بود که برای به ثبت رسیدن در فهرست صنایع دستی مورد داوری قرار گرفت. تابلوبرگ جزو صنایع دستی محسوب میشود البته هنوز اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، کد مشخصی برای این کار پیاده نکرده است که البته زمانیکه آموزش داده شود کُد هم برای آن درنظر گرفته می شود.

چرا سه سال آزمون و خطا لازم بود؟

به این دلیل که باید مطمئن می شدم رنگ از روی برگ نریزد و برگ دوام خودش را حفظ کند و بافت هایش سست نشود و ازبین نرود، چون برگ درخت حتی بعد از دوسال که در قاب، لای کتاب و یا هر جا دیگر حتی اگر در فضای آزاد نگهداری شود بافتش می پوسد و فقط رگبرگها باقی می ماند و رگبرگها نیز بعد از مدتی ازبین می رود. از طرفی هدفم خلق اثر هنری بود نه صرفاً انجام دادن کاری تجاری، به همین دلیل زمان زیادی را صرف کردم تا نتیجه مطلوب را بدست آوردم.

روی چه نوع برگهایی می شود نقاشی کرد؟

بر روی همه برگها مانند برگ مگلونیا، پیچک، بنجامین، برگ بو، تبریزی، توت و بسیاری برگهای دیگر می توان نقاشی کرد، فقط بر روی برگ درخت کاج به دلیل اینکه بسیار باریک و ظریف است نمی توان این هنر را اجراکرد.

برای نقاشی روی برگ درختان از چه ابزاری استفاده می کنید؟

قلم مو و رنگ گواش و رنگهای پودری را استفاده میکنم. من ۴۰سال است که با رنگ گواش کار میکنم و تجربه ۴۰ سال کار با رنگ گواش باعث شده است بر چَم و خم کار کاملاً واقف باشم و هرکجا میروم حتی در مسافرت نیز جعبه گواشم را همراه ببرم؛ البته از رنگهای دست ساز نیز استفاده میکنم مانند رنگ‌های سفید، طلایی و نقره‌ای که خودم بصورت تجربی آن ها را تهیه میکنم.

از آبرنگ هم می شود برای نقاشی روی برگ استفاده کرد؟

گاهی از آبرنگ استفاده می کنم ولی روی برگ زیاد استقامت و ایستایی لازم را ندارد.

دوام تابلوبرگهایی که خلق می کنید تا چه زمانی است؟

دوامشان تا زمانی است که طبق گفته کتابهای مقدس، شیپور را بنوازند.

برگها را چطور تهیه می کنید؟

همه برگها را از اصفهان تهیه میکنم و البته یکسری برگ هم از ماسوله تهیه میکنم. شما وقتی به ماسوله رشت سفر می کنید در همان ابتدا که وارد ماسوله می شوید یک درخت بلوط وجود دارد که برگهای خیلی قشنگی دارد و من معمولاً در پاییز به ماسوله میروم و برگهای این درخت که روی زمین ریخته شده است را جمع میکنم.

برگی از درخت نمی چینید؟

نه، برگی را از درخت نمی چینم مگر اینکه برگی زرد شده و در حال کما باشد بطوریکه با یک تلنگر بیفتد و البته بیشتر سعی میکنم روی برگهایی کار کنم که اتفاقی در آن ها افتاده است مثلاً گاهی برگهایی را استفاده کردم که گوشه های آن ها سوخته شده است و از این اتفاق در نقاشی بهره برده ام و در یکی از این آثار، بخشهای سوخته شده را به کوه تبدیل کرده ام.

برای نقاشی کردن روی برگ، دانستن چه مواردی لازم است؟

کسی که بخواهد روی برگ کارکند باید دو نکته را بداند، یکی اینکه آنقدر کار کرده باشد که از مهارت کافی برخوردار باشد چون ما روی برگ نمی توانیم طراحی کنیم و وقتی قلم را داخل رنگ زدیم باید نقش مورد نظر را روی برگ بکشیم یعنی طراحی وجود ندارد، طراحی در ذهن انجام می شود و فرصتی برای طراحی وجود ندارد. دومین مسئله پردازش برگ است، یعنی قبل از نقاشی دو یا سه مادۀ مخصوص بر روی برگ می زنیم تا توسط برگ جذب شود، بعد از پایان نقاشی نیز این مواد بر روی آن زده می شود و پشت برگ نیز روغن مخصوصی می زنیم که همه گیاهی است و درواقع یک مومیایی مدرن ایجاد می کنیم؛ به این ترتیب این برگ چه در هوای آزاد قرار بگیرد و چه در پشت قاب یا کاور و یا در هرجای دیگر باشد هیچ اتفاقی برای آن نخواهد افتاد و دوام خود را همچنان حفظ می کند.

چه مراحلی برای آماده سازی برگها طی می شود تا برای اجرای نقاشی مناسب شوند؟

ابتدا برگها شسته می شود و در هوای معمولی گذاشته می شوند تا رطوبتشان بخار شود و بعد آن را لای کتاب می گذارم که حدوداً بعد از یکماه کاملاً صاف و شبیه مقوا می شود. بعد هم پردازش برگ را انجام میدهم که درواقع سبز بودن برگ حفظ می شود. درنهایت برگ برای نقاشی مناسب می شود و البته بعد از نقاشی نیز باید دونوع ماده دیگر بر روی برگ زده شود.

از چه موادی قبل و بعد از نقاشی به منظور دوام رنگ و عدم پوسیدگی برگ استفاده میکنید؟

درحال حاضر نمی توانم به این سوال پاسخ دهم چراکه در ابتدا باید از این هنر برداشت مالی داشته باشم.

در هنر تابلوبرگ هنرجو هم دارید؟

در نقاشی روی برگ فعلاً هنرجویی ندارم.

در آینده آموزش خواهید داد؟

بله قطعاً. من قصد ندارم این هنر را با خودم ببرم اما فعلاً به کمی پول و زمان نیاز دارم؛ اما بزودی دو برگه A۴ که بر روی آن ها روش فن‌آوری و پردازش برگ را نوشته‌ام در وب سایتم به نشانی shahiminiatur.com و صفحه اینستاگرامم shahi_miniatur و تلگرام shahi_telegram به اشتراک خواهم گذاشت چراکه معتقدم این هنر باید به نسل‌های بعدی منتقل شود. من میخواهم دعای خیر بدرقه راهم باشد.

از ابتدا تا انتهای خلق یک تابلوبرگ را به تنهایی انجام میدهید؟

نه، همسرم در رنگ‌آمیزی اثر کمک بسیاری می‌کند.

همسرتان به نقاشی مینیاتور اشراف دارند؟

بله همسرم منیر نساج پور اصفهانی است که حدود ۳۰ سال است نقاشی مینیاتور انجام میدهند که از این میان ۲۰ سال بصورت مداورم کار کرده اند و ۱۰ سال اخیر به دلایلی کمتر کار کرده اند. ایشان هنر مینیاتور را از من آموخت و همیشه همراه من بوده اند. در آثار تابلوبرگ نیز بعد از اینکه من پردازش را انجام میدهم همسرم رنگ آمیزی را میکند و انتخاب رنگ با ایشان است و بعد من قلم گیری میکنم و به اثر روح می بخشم.

در ایران شما تنها فردی هستید که به خلق تابلوبرگ اشتغال دارید؟

بله در ایران و خاورمیانه من تنها فردی هستم که این هنر را اجرا می کند.

بجز هندوستان در کشور دیگری نیز نقاشی روی برگ انجام می شود؟

هنرمندی نیز در کشور هلند بر روی برگ نقاشیهای گرافیکی اجرا میکند و با قلم پِنته خطوطی را مانند خانه و درخت میکشد اما رنگ آمیزی نمی کند، من کارهایشان را در اینستاگرام دیدم. در هندوستان هم که نقاشی سنتی هند روی برگ اجرا می شود.

خلق یک اثر تابلوبرگ چقدر زمان میبرد؟

ما معمولاً یک برگ دستمان نمی گیریم بلکه به نیت عدد هفت که عددی مقدس است تعداد ۷ برگ دستمان می گیرم، درواقع به نیت هفت خوان رستم یا هفت دور کعبه یا هفت آسمان یا هر موضوعی که با عدد مقدس هفت قرابت دارد و به این ترتیب کارمان را همراه با موسیقی سنتی ایرانی شروع میکنیم و اگر نگرانی و استرس نداشته باشیم سه روز و هر روز ۸ ساعت کار می کنیم و و هفت برگ را تمام می کنیم.

چرا عدد هفت را انتخاب کردید؟

چون عددی مقدس است و من برای فرهنگ تقدس این عدد احترام قائل هستم. هفت خوان رستم در شاهنامه فردوسی، هفت طبقه آسمان، هفت دور طواف به دور کعبه و بسیاری دیگر در فرهنگهای مختلف نشان‌دهنده تقدس عدد هفت است، انسان هم گاهی انگشتانش را به نشانه پیروزی باز میکند و عدد هفت را نشان میدهد و شاید این هم تبلوری باشد از آن چیزی که در ذهن دارد.

موسیقی همزمان با اجرای نقاشی روی برگ چه تأثیری دارد؟

موسیقی غذای روح است و برای بیشتر هنرمندان نیز در هر زمینه ای، موسیقی به عنوان غذای روح لازم است و اگر نباشد اصلاً نمی توانند آفرینش کاملی داشته باشند.

هفت برگ موضوعات یکسانی دارند؟

بله تقریباً یکسان است.

چه موضوعاتی را برای نقاشی روی برگ انتخاب میکنید؟

موضوعات سنتی که از زمان صفویه تا کنون برای مینیاتور بکار برده شده است، مانند گل و مرغ، چوگان، شکارگاه، ابنیه تاریخی،   پرندگان، لیلی و مجنون را روی برگها نقاشی میکشم اما تصمیم دارد که در آینده تصویر میدان نقش جهان و چوگان بازی در این میدان و همچنین تخت جمشید را بر روی برگی مانند مگلونیا نقاشی کنم. البته قبل از اینکه تابلوبرگ کارکنم، این موضوعها را روی فیبر یا روی استخوان نقاشی میکردم اما من روی برگ را یک کار اضافه انجام دادم و آنهم نقاشی کردن بصورت رئال یا حقیقی بر روی برگ بود و درواقع خیلی جرأت بخرج دادم و روی برگها تصاویر رئال نقاشی کردم، اول فکرنمیکردم بتوانم روی برگ تصاویرِ رئال نقاشی کنم به همین دلیل عکس چند پرنده را تهیه کردم و کارکردم. نقاشی رئال روی برگ، انرژی بسیاری لازم دارد درحالیکه برای من نقاشی مینیاتور روی برگ خیلی راحت است و به همین دلیل فقط ۳ نقاشی رئال روی برگ انجام دادم که هر سه تصویر سه پرنده است، یکی تصویر مرغ مگسخوار(زنبورخوار) بود که بر روی برگ توت نقاشی کردم و با اصرار زیاد از من خریدند و یکی هم زرد قناری را کشیدم و همچنین مرغ ماهیخوار یا بوتیمار را روی مگلونیای قهوه ای نقاشی کردم که این دونقاشی اخیر را هنوز نگه داشته ام. یادم هست چند هیئت فرانسوی آمده بودند و دربین آنها یک استاد نقاشی هم بود که در یکی از دانشگاههای پاریس تدریس میکرد، او وقتی این دو نقاشی را دید به من گفت "این فراتر از واقعیت است"! من وقتی این پرنده های نقاشی شده روی برگ را به کسی نشان میدهم، به شوخی به آنها میگویم در این دو نقاشی ایرادی وجود دارد و وقتی می پرسند چه ایرادی؟ میگویم ایرادش این است که ممکن است این پرنده بپرد!

زمینه برگ را نیز رنگ آمیزی میکنید؟

نه. زمینه برگ را رنگ نمیزنیم، رنگِ خود برگ است. حتی بعضی کارها را هم فقط قلم گیری میکنیم که کمتر زمان و انرژی میبرد اما مهارت نقاش مهم است که میتواند بدون اینکه بخواهد کپی کند قلم در آب مرکب میزند و میکشد.

نمایشگاهی برای عرضه تابلوبرگها برگزار کرده اید؟

بله. سال گذشته ۹ نمایشگاه داشتم که اولین نمایشگاهم خردادماه سال گذشته در مصلی بزرگ تهران و در نمایشگاه سراسری صنایع دستی برگزار شد. در ادامه نیز در قزوین، کرمان، زاهدان، یاسوج، اراک، بجنورد و همچنین نگارستان شهرداری شاهین شهر نمایشگاههایی برگزار کردم که در همه این نمایشگاهها به ویژه در تهران و زاهدان و قزوین استقبال بسیاری خوب صورت گرفت و بیشترین رقم فروش را در این سه شهر داشتم.

استقبال گردشگران خارجی از تابلوبرگها چگونه بوده است؟

امسال یعنی سال ۹۶ و همچنین نیمه دوم سال ۹۵ گردشگران ثروتمندی به ایران نیامدند ولی بیشترین رقم فروش تابلوبرگ هایم توسط گردشگران خارجی در نیمه اول سال ۹۵ و تمام سال ۹۴ صورت گرفت که بیشترین خرید تابلوبرگ مربوط به گردشگران آلمان و فرانسوی بود، حتی گردشگران ژاپن و چین نیز تعدادی تابلوبرگ از من خریداری کردند.

استقبال گردشگران خارجی بازتابی هم داشته است؟

بله. سال ۹۳ یعنی زمانیکه من هنوز در آزمون و خطا برای اجرای نقاشی روی برگ بودم، دو دانشجوی آلمانی که در رشته تاریخ و ادبیات فارسی در تهران درس می خوانند تعدادی تابلوبرگ از من خریدند، این دو دانشجو در اولین جمعه سال ۹۴ به همراه یکی از دوستان اسپانیایی خود و درواقع در یک گروه ۵ نفری همراه با یک مترجم به این کارگاه آمدند و یک مستند ۲۰ دقیقه از من و آثارم ساختند و من شاهکارهای این ۴۰ سال کارم را به آنها نشان دادم که همه را عکس گرفتند و بعد به یزد رفتند تا از یک نوآوری دیگر نیز تصویربرداری کنند. درواقع این گروه اولین افرادی بودند که از من و تابلوبرگها تصویر گرفتند و انعکاس دادند و بعد از این گروه بود که شبکه اصفهان ۱۴ فروردین سال ۹۴ فیلم مستندی به مدت ۲۰ دقیقه از من تهیه کرد که ۲ دقیقه و ۴۰ ثانیه اش در اخبار نمایش داده شد و تا ۲۴ ساعت بعد نیز یازده مرتبه در شبکه های مختلف ایران و حتی از شبکه بی بی سی نیز پخش شد! بعد از آن بود که خبرگزاری های مختلفی گزارش و مصاحبه تهیه کردند ازجمله خبرگزاری مهر و تسنیم و حتی در برخی روزنامه ها خبر نقاشی روی برگ چاپ شد، حتی بازدیدکنندگان در نمایشگاههایی که برگزار کردم به من میگفتند که آثار من را در روزنامه ها دیده اند و من خودم نمیدانستم! شبکه دو سیما نیز از من و همسرم دعوت کردند و در برنامه «زنده باد زندگی» به موضوع ابداع نقاشی روی برگ توسط من پرداخته شد.

قیمت‌گذاری تابلوبرگها برچه اساس است؟

موضوع این است که من پول نیاز دارم و مردم ایران هم به دلیل مشکلات اقتصادی، آن اندازه ندارند که بدهند درنتیجه با هم کنار آمدیم. تابلوبرگهای کوچک را از ۴۰ هزارتومان می فروشیم و تابلوبرگهای بزرگتر نیز تا ۴۰۰ هزارتومان قیمت دارد.

در همین حجره کار میکنید؟

بله.

هنر مینیاتور در خانواده شما موروثی بوده است؟

خیر، پدرم مینیاتوریست نبود اما همسرم ۳۰ سال است که مینیاتور کار می کند. دخترم نیز مینیاتور کار می کند. پسرم احسان نیز به صورت تفننی آثار گرافیکی و کاریکاتور خلق می کند و البته بیشتر در نوازندگی ساز تار مهارت دارد و از شاگردان استاد مزدک (از شاگردان استاد جلیل شهناز) است.

شما به صورت آکادمیک به رشته نقاشی وارد شدید؟

من قبل از اینکه تحصیلات آکادمیک داشته باشم بصورت تجربی به نقاشی مینیاتور واردشدم، یعنی بصورت ناپیوسته از ۱۵ سالگی یا ۲۰ سالگی و بصورت پیوسته نیز از ۲۰ سالگی تا اکنون مینیاتور کارمیکنم و درواقع بصورت تجربی آموختم اما بعد بصورت آکادمیک نیز در رشته هنرهای تجسمی در مقطع کارشناسی دانش آموخته شدم.

نقاشی مینیاتور را از چه کسی آموختید؟

استادم شادروان مصطفی شریفیان اصفهانی بودند.

شما با داشتن سه سال تجربه در هنر مینیاتور اما سه سال آزمون و خطا داشتید تا موفق به خلق تابلوبرگ شدید. درواقع نسل شما این سختی و تلاش را به جان پذیرفته است، اما جوان امروز به دنبال نتیجه گیری سریع و سهل است. چرا؟

پیشرفت علم و فناوری بقدری زیاد شده که جوان امروز میخواهد با یک دکمه زدن به یکسری آگاهیهایی برسد و البته میرسد، این جوان دیگر صبر و حوصله ندارند که بیاید و با صرف وقت، آزمون و خطا کند و این است که زود هم ناامید می شود؛ البته ما در هر شهری نخبگانی داریم که اینها استثنا هستند ولی وقتی دقت کنیم میبینم که این نخبه ها اینقدر در کار فرو رفته اند که ممکن است فرهنگِ انسان بودنشان را فراموش کنند و این اتفاق افتاده است و متأسفانه محبت و صمیمیت به ماشین و مکانیزم در ذهنشان تبدیل شده است و من دیده ام که بسیاری از آنها حتی ازدواجهای ناموفقی نیز داشته اند چراکه تمام استعداد و هوش و حواسشان را روی نخبگی خودشان گذاشتند و این اشتباه است هرچند که همه جوانان اینگونه نیستند ولی درصدش بیش از نصف است.

از نظر شما، جوانان باید چه روشی را پیش بگیرند؟

 اینقدر شیفته مدرنیزه نشوند و یک مقدار تفکر بکنند و از طبیعت الهام بگیرند. اگر به خلوت خودشان و خدای خودشان و طبیعت وارد بشوند خیلی چیزها می توانند یادبگیرند و کشف کنند و به قول شاعر گرانقدرمان سعدی "برگ درختان سبز درنظر هوشیار، هر ورقش دفتری است معرفت کردگار"، همانطور که ما وقتی به هر برگ نگاه می کنیم در آن معجزه ای را می بینیم مثلاً اگر پایان فصل بهار و اوایل تابستان به پشت برگ درخت سپیدار یا کبوده دست بکشیدف مانند این است که بر روی مخمل دست کشیده اید و یا اگر لبۀ برگ گردو را لمس کنیم یک نواری مانند مو جدا میشود، و اینها هرکدام عالمی برای خودشان دارند و قدرت خداوند و تکنیک خداوند را نشان میدهد.

قطعاً سازمان های دولتی نیز در حمایت از هنرمندان و جوانان علاقمند به حوزه هنر مسئول هستند.

بله، من بارها گفته ام که دولت جمهوری اسلامی بایستی به همه هنرمندان در همه رشته ها رسیدگی کند و بخصوص مسئله بیمه هنرمندان را حل و فصل کند. باید جوانانی را که به هنر وارد میشوند حمایت و پشنیبانی کرد چون استعدادهای بسیارنهفته ای در این کشور و بخصوص در اصفهان وجود دارد که متأسفانه هرز میرود. بنظر من و به گفته خیلی از عزیزان هنرمند، هر هنرمندی یک چاه نفت است که اگر مدیریت بصورت صحیح انجام شود میتوان از این چاه نفت استفاده کرد درغیراینصورت این چاه نفت یکشبه به آنطرف آب میرود و دیگران از آن استفاده میکنند و این بارها اتفاق افتاده است.

تابلوی فَرَوَهر و با سه عنوان گفتار نیک، پندار نیک و کردار نیک، زینت بخش کارگاهِ شماست، به این سه ویژگی تا چه حد اعتقاد دارید؟

این تابلو، مَرام من هست و من فکرمیکنم همه ادیان به گفتار نیک، پندار نیک و کردار نیک ختم میشوند، و درواقع باید گفت که "جهانی است شادان ز پندار نیک، ز پندار نیک است گفتار نیک. چو پندار و گفتارتان نیک شد، نیاید ز تو غیر کردار نیک".

نام شما به عنوان امضایتان در کنار هر تابلوبرگ نوشته شده است؟

بله، امضای من و تاریخ ساخت هر تابلوبرگ در گوشه هر برگ وجود دارد.

در کنار هر تابلوبرگ، یک برگ کوچک قرار داده اید، استفاده از این برگ کوچک چه فلسفه ای دارد؟

این موضوع یکسال است که درواقع مانند الهام شدن به ذهنم رسید و از آن استفاده کردم و درواقع براساس تفکر عرفانی و هنریِ منِ نقاش، این برگ کوچک نمادی از امضای خداوند است چون کار من کاری مشترک بین خالق و مخلوق است، بوم و رنگ آمیزی زمینۀ بوم اثر خداوند است و نقاشی روی بوم کار بنده خداست.

گفتگویم با استاد حسین شاهی به پایان میرسد.  محترمانه بدرقه ام میکنند... و من نگارستان شاهی، یعنی همان مرکز آفرینش تابلوبرگها را ترک میکنم و از بازارچه چهارسومقصود که یادگاری است از مقصودبیک شیرازی به میدان نقش جهان بازمیگردم، اما همچنان در فکرم که خلق تابلوبرگها چه آفرینش هنرمندانه ای است میان خالق و مخلوق، خداوندگار و آدمی... و براستی که سعدی واعظ چه شیرین سروده است "برگ درختان سبز درنظر هوشیار، هر ورقش دفتری است معرفت کردگار"، امید که اندیشه ورزانه بنگریم...

گفتگو از شیرین مستغاثی