غار نیاسر یک شاهکار باشکوه در دل کوه‌های کرکس در شهر زیبای نیاسر از توابع شهرستان کاشان در استان اصفهان قرار دارد و روستائیان را غار تالار یا غار رئیس می‌نامند. غار نیاسر کاملاً دست ساز بشر است البته به جز یک یا دو حفره طبیعی نزدیک ورودی‌ها و به احتمال قریب به یقین غار یک معبد میترایی و متعلق به دوره اشکانیان بوده است.
اکثر معابد میترایی در تاریکی مطلق ساخته شده‌اند و در تمام قسمت‌های داخلی غار، بقایای کنده کاری‌ها روی دیوارها دیده می‌شود. غار از مجموعه‌ای از تونل‌های متعدد، راهروها، اتاق‌ها و محوطه‌های پیچ در پیچ به همراه تعداد زیادی چاه تشکیل شده است.
نکته جالب آن است که هوای داخلی غار در هیچ نقطه‌ای تغییر عمده پیدا نمی‌کند و حتی در عمیق‌ترین نقطه غار به خاطر ورودی‌های متعدد، هوای تازه وجود دارد.
تردد در داخل غار نیاسر بسیار مشکل بوده و در بسیاری از مسیرها بایستی به حالت خزیدن حرکت کرد و بلندترین نقطه غار 1.7 متر بوده و این غار از عجایب و نوادر آثارباستانی است.
دهانه غار به عرض 3.5 متر و ارتفاع 2.5 متر روبه شمال قراردارد در ابتدای غار تالار طبیعی کوچکی به طول 8 متر و عرض 3 متر است که دهانه خارجی به آن پیوسته است و در انتهای آن به ارتفاع تقریبی یک متر از سطح زمین حفره کوچک دریچه مانندی بوده و به ابعاد 50 × 50 سانتی‌متر که در سنگ کنده شده و در واقع مدخل داخلی غار محسوب می‌شود.
غار نیاسر 3 طبقه دارد و از دو کانال تشکیل شده، کانالی تقریباً حلقوی و کانالی در کنار آن به‌صورت تقریباً افقی، طول دالانها و اتاق‌های این مجموعه پیچیده به دو هزار و پانصد متر می‌رسد، در حالی که عرض آن بسیا کم و حدود یک متر است، مقطع تونلها اکثراً کمتر از یک متر مربع است.
غار حلقوی دو مدخل و غار افقی چهار مدخل دارد، غار حلقوی متشکل است از هفت اتاق که در دل کوه به نحوی استادانه کنده شده‌اند و از طریق چاه‌ها و دالانهای زیرزمینی به طبقات زیرین مرتبط می‌شوند.
دهانه‌های این تونل در ارتفاع هزار و 79 و هزار و 81 متری از سطح زمین قرار دارند، غار افقی دالانی است طولانی و با شیبی ملایم به سمت بالا دو دهانه اولیه آن در ارتفاع هزار و 78 متری از سطح زمین قرار دارند و دهانه‌های عقبی آن، حدود هزار و 107 متر و بیش از هزار و 109 متر می‌رسند.
این دالان دراز به باغ زیبائی منتهی می‌شود که در مرکز آن چند اتاق ساخته شده است.
در این مسیر آثاری نظیر سنگ آسیاب (برای سرپوش چاه‌ها)، آب‌انبار و مجاری ویژه‌ای مشاهده می‌شود.
در این مجموعه 45 حلقه چاه با عمق کلی 118 متر وجود دارد که سطوح مختلف از لحاظ ارتفاعی به هم می‌پیوندند و هم‌چنین در این مجموعه 20 اتاق با مساحت کلی 176 متر مربع وجود دارد، بزرگترین اتاق 28متر مربع و کوچکترین آن را 2 متر مربع است.
تمامی بنای این غار بسیار پیچیده، دارای دالانهای پیچ در پیچ و انشعاب‌های فراوان است و ساخت آن سختی و فعالیت‌های طاقت فرسا به دنبال داشته و این نشان می‌دهد که انگیزه‌های معنوی و اعتقادی در کار بوده است.
آثار ظروف سفالی اندکی مربوط به دوران اشکانیان، از این غار به دست آمده است، اما بیشتر ظروف سفالی کشف شده مربوط به دوره ساسانیان است که این نشان می‌دهد که در دوران ساسانی این غار دارای اهمیت بود و اهمیت آن جنبه مذهبی داشت.
آثاری نیز شامل ظروف سفالی و سکّه از دوران پس از اسلام در این غار به دست آمده که بیشتر مربوط به دوران سلجوقیان و ایلخانان است و به طور حتم کاربرد این غار در دوران پس از اسلام متفاوت بوده است و بیشتر به عنوان پناهگاه و اهداف نظامی مورداستفاده قرار می‌گرفت.
هم‌چنین مجسمه سنگی سر یک قوچ مربوط به دوران ساسانیان در این غار یافت شده است که برخی بر این عقیده‌اند که نشانه قربانی کردن چهارپایان توسط پیروان آئین میترائیسم در این غار است.
یکی از مراسم و تشریفات پیروان میترائیسم در نزدیکی آب‌ها انجام مراسم قربانی بوده است.
در طول تاریخ رسوبات زیادی بر اثر آب گرفتگی و فرسایش‌های سطحی کف و دیواره‌های غار را پوشانده است که احتمال می‌رود اشیاء و حکاکی‌های دیگر نیز در انتظار اکتشاف باشند تا به این طریق برخی از اسرار این غار تاریخی فاش شود.
غار نیاسر یا غار تالار به صورتی حرفه ای و دقیق و با مهندسی پیشرفته ساخته شد.
این غار با دالانها و راهروهای طولانی و انشعاب‌های فراوان به صورت شبکه ای پیچیده است که توسط جاهای متعدد به هم مرتبط می‌شود.
نظر شما