تحمل کوله بار سختی زندگی و هزاران حرف بی‌پایه و اساس

تحمل کوله بار سختی زندگی و هزاران حرف بی‌پایه و اساس

زنانی در جامعه کوله باری از زندگی سخت را با هزاران درد و رنج به دوش می کشند و حرفهای بی‌پایه و اساسی که به آنها زده می شود را تحمل می کنند.

به گزارش ایمنا، این روزها زنانی در جامعه زندگی می کنند که همگی رنجور از یک درد هستند، هر چند طلاق راهکاری برای رهایی از این دردهاست اما به آن نمی‌اندیشند ولی توان خود برای  ادامه زندگی را هم از کف داده‌اند؛ این زنان همانهایی هستند که همسرانشان آنها را رها کرده‌اند و کوله بار سختی زندگی را بر دوش آنها گذاشته‌اند. همانها که دیگران درباره‌شان هزاران حرف بی‌پایه و اساس می‌زنند!

سختی ادامه زندگی از یک سو و تحمل حرف‌های زهرآلود از دیگر سو آنان را آزرده است. نفقه و هزینه زندگی زوجه بر عهده زوج است و اگر پرداخت آن را به عهده نگیرند، هم از طریق مدنی (حقوقی) و هم از طریق کیفری زن می‌تواند مطالبه کند. این که مرد به شهر دیگری رفته و در آنجا ساکن است مانع طرح شکایت و دعوای زن نیست و اقدامات قضایی به نحو مندرج در قانون تعقیب می‌شود. منظور از اقدام کیفری این است که بابت ندادن نفقه شوهر به تحمل کیفر محکوم خواهد شد. در عین حال مهریه زن همواره قابل مطالبه و وصول است و زوجه می‌تواند از طریق طرح دعوا در دادگاه یا مراجعه به اجرای ثبت آن را مطالبه و با معرفی اموال شوهر وصول کند.

حکایت دردآور زنان تنها مانده

مریم زنی لاغر اندام و قدبلند است اگر به قول معروف دستی به صورتش بکشد، زیبایی‌اش بی‌مثال می‌شود. صورتش هم مانند خشت‌های آفتاب سوخته است، سن آنچنانی ندارد اما رنگ سفیدی روی چند تار موی مشکی بیرون مانده از روسری، نشسته و تضاد سیاه و سفید به چهره‌اش جلوه‌ای خاص داده است.

 او یک دختر و یک پسر که هر دو در حال تحصلیند دارد، مریم زنی جوان است که شوهرش او را با دو بچه رها کرده و رفته است. او می‌گوید: «چند سال پیش بود که شوهرم سرش را انداخت پایین و رفت یک جای دیگر. نه من را طلاق داده نه این چند سال خبری از او داریم. الان ۶ سال از رفتنش می‌گذرد، یکی از فامیل‌های دورمان چند بار در تهران او را دیده و فقط می‌دانیم که او زنده است. همین.»

در پاسخ به اینکه چرا رفت بغضش می‌ترکد و با اشکی روان می‌گوید: نه مشکلی بود و نه دعوایی، آن موقع که ما عروسی کردیم اینطور نبود که عروس و داماد همدیگر را بشناسند. پدر و مادرهایمان برایمان تصمیم گرفتند اما مثل این که مراد (شوهرم را می‌گویم) مرا دیده بود و از من خوشش آمده‌ بود، آن روزها اینقدر چین و چروک تو صورتم نبود و اینقدر لاغر نبودم.

 ۱۷ سالم بود که ازدواج کردم؛ تو آسمان‌ها بودم، مراد شوهرم خیلی مهربان و خوب بود، تا ۷ سال با مادر شوهرم بدون هیچ مشکلی زندگی ‌کردم و همیشه دعای مادرشوهرم پشت سرم بود. همیشه به شوهرم می‌گفت حلالت نمی‌کنم اگر اذیتش کنی. این آخریها زمینگیر شده بود و من از او نگهداری می‌کردم. آن موقع‌ها کار نمی‌کردم. در خانه بودم و خانه‌داری می‌کردم. دو سه سال بعد از مرگ مادرشوهرم بود که شوهرم بیکار شد. قرار بود برود شهر دنبال کار اما رفت تهران و دیگر ندیدیمش.»

باز هم بغضش می‌شکند و از سبوی شکسته‌ بغضش اشک سرازیر می‌شود، صدایش در گلو خفه شده، آرام زمزمه می‌کند: «قرار بود برود و کار پیدا کند، قرار بود نان‌آور خانه‌ام بماند، اما حالا ما را ول کرده به امان خدا و رفته. فقط خدا را شکر می‌کنم که مستاجر نیستم. همه‌اش به این فکرم که اگر بیاید و بدون آن که ما بفهمیم خانه را بفروشد و برگردد تهران، چه کاری می‌توانم بکنم؟

مریم درباره بچه‌هایش می‌گوید: قبلا توضیحش برای بچه‌ها خیلی سخت‌ بود. اما الان برای آنها همه چیز را گفتم. شکر خدا هر دویشان فهمیده هستند. اوایلش پسرم خیلی دنبال عیبی از من بود اما حالا که همه جریان پدرش را برایش تعریف کرده‌اند و دیده که من برای خوشبختی‌شان به هر دری می‌زنم، دیگر اذیتم نمی‌کند. هر دویشان مهربانند. چند وقت پیش پسرم رفته بود وازلین خریده بود برای دستهایم. می‌گفت قول می‌دهم زود بزرگ شوم و کار می‌کنم. قبل از آن که بیشتر از این دستهایت خراب شوند.»

مریم این زن که نمونه از بی شمار زنان جامعه ما با این وضعیت است درباره طلاق و ازدواج نکردنش هم می‌گوید: از اولی چه دیدم که به دومی پناه ببرم. هیچ کس سراغ من نمی‌آید. همه می‌دانند که شوهرم مرا ول کرده‌ است. هنوز هم بعضی وقت‌ها می‌شنوم که بعضی‌ها پشت سرم می‌گویند معلوم نیست چه کرده که شوهرش از دستش فرار کرده و حتی نمی‌آید بچه‌هایش را ببیند! پیشونی نوشت من این است که هیچ وقت نمی‌توانم شوهر کنم.

سختی بسیاری کشیدم و بعد از یکسال کاری پیدا کردم که درآمدی برای بزرگ کردن بچه‌ها باشد دست به زانو گرفتم و شروع کردم به شستن ظرف در رستوران‌ها. نمی‌خواهم بروم پرستار کسی بشوم یا بروم خانه کسی را تمیز کنم و از همه این کارهای شریف کار در رستوران را انتخاب کردم.

تکلیف زنان با همسر غایب چیست!؟

رئیس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران (اسکودا)، در پاسخ به اینکه وقتی شوهری همسرش را رها کرده و برای مدت نامعلومی غایب شده و تکلیف او را هم تعیین نکرده، مشخص هم نیست که آیا برخواهد گشت یا خیر، زوجه چه باید بکند می‌گوید:

 عقد ازدواج علاوه بر مسائل عاطفی و احساسی تعهداتی را بر طرفین بار می‌کند. تعهد زوجه (خانم) طبق ضوابط شرعی صرفا حضور در منزل و تمکین از شوهر است و هیچ تکلیف دیگری ندارد. به عبارت دیگر می‌تواند از شوهر بخواهد که برای انجام امور منزل از هر قبیل مستخدم بگیرد و حتی اجبار به شیر دادن به طفل مشترک ندارد و می‌تواند از شوهر درخواست کند که برای این منظور مستخدمی را استخدام کند.»

بهمن کشاورز در ادامه می‌افزاید: «شوهر مکلف است تمامی هزینه‌های متعارف زندگی زوجه را تامین کند همچنین مکلف است در موارد معینی حتما به منزل بیاید و نیز در موارد معینی به وظایف زناشویی خود عمل کند.»

رییس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری تاکید می‌کند: در فرضی که مطرح است، یعنی رها کردن خانه و خانواده بدون تعیین تکلیف، چند مطلب می‌تواند عنوان شود: اول اینکه نفقه و هزینه زندگی زوجه بر عهده زوج است و اگر ندهد هم از طریق مدنی (حقوقی) و هم از طریق کیفری زن می‌تواند مطالبه کند. این که مرد به شهر دیگری رفته و در آنجا ساکن است مانع طرح شکایت و دعوای زن نیست و اقدامات قضایی به نحو مندرج در قانون تعقیب می‌شود. منظور از اقدام کیفری این است که بابت ندادن نفقه شوهر به تحمل کیفر محکوم خواهد شد. دوم اینکه در عین حال مهریه زن همواره قابل مطالبه و وصول است و زوجه می‌تواند از طریق طرح دعوا در دادگاه یا مراجعه به اجرای ثبت آن را مطالبه و با معرفی اموال شوهر وصول کند. اگر این مطالبه از طریق دادگاه صورت گرفته باشد پس از قطعی شدن حکم اگر شوهر پرداخت نکند در خطر بازداشت نیز خواهد بود.

در ضمن در صورتی که شوهر ۶ ماه یا بیشتر خانه و خانواده را رها کند و نفقه هم ندهد برای زن این حق ایجاد می‌شود که با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق کند و نفقه گذشته خود را نیز که پرداخت نشده مطالبه و وصول کند و با اقدام در مورد مطالبه مهریه، امکان ممنوع‌الخروج کردن شوهر نیز وجود دارد.»

بهمن کشاورز در ادامه می‌گوید: مطالبی که گفته شد مطالبی است که در شرع و قانون در خصوص این موارد پیش‌بینی شده است. در عمل بدیهی است که کمتر خانمی بابت خدماتش در منزل از شوهر خود مطالبه اجرت می‌کند. اما این عدم مطالبه به مفهوم اسقاط این حق نیست. البته این اواخر تفسیری از قانون مدنی ارائه شده مبنی بر این که زن باید عدم تبرع خود را ثابت کند. یعنی ثابت کند که کارهایی که در خانه شوهر انجام داده نمی‌خواسته مجانی انجام دهد. این تفسیر به نظر درست نیست. زیرا اصل عدم تبرع است، بنابراین این شوهر است که باید ثابت کند خانم قصد کار مجانی داشته است.»

وی در پایان تاکید می‌کند: «بدیهی است که اینها که گفتیم در یک زندگی مبتنی بر رفاقت و عشق و تفاهم موجب و موردی پیدا نمی‌کند. این مباحث وقتی مطرح می‌شود که مشکلی پیدا شده باشد. گمان می‌کنم رها کردن زوجه بدون تعیین تکلیف و بدون حمایت مادی و معنوی بزرگ‌ترین و مهم‌ترین حالت بروز اشکال است. البته سوءرفتار شدید، بددهنی و تعرضات جسمانی نیز می‌تواند موجب مطرح شدن مسائل مدنی و کیفری بین طرفین شود. لذا خانم‌ها باید با حقوق خود آشنا باشند.»

طرح دعوی، چگونه باشد؟

زنی که بعد از سال‌ها زحمت و رفتار صادقانه در قبال شوهر، ترک می‌شود و مرد زندگی‌اش او را بی‌هیچ توجیه منطقی و قانونی تنها می‌گذارد، مخاطب قوانینی است که به او کمک می‌کنند تا به حقوق خود برسد.

یک وکیل پایه یک دادگستری در این باره می‌گوید: زن می‌تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف، تامین دلیل (هرگاه شخصی احتمال دهد دلایلی موجود است و در آینده دسترسی به آنها دشوار یا مشقت بار خواهد شد یا دسترسی به آنها به‌طور کلی از بین خواهد رفت، می‌تواند از دادگاه تامین آنها را بخواهد) بگیرد و زمانی که محرز شد شوهر بدون دلیل موجه او را رها کرده یا از عهده پرداخت مخارج قانونی زن برنمی‌آمده یا با وجود داشتن توان مالی، از پرداخت آن امتناع می‌کرده، می‌تواند به محاکم قضایی مراجعه کند و تحت عنوان ترک نفقه، شکایتی کیفری علیه او تنظیم کند که مجازات آن در قانون، زندان تعریف شده است.

این زن می‌تواند علیه شوهر، با عنوان ترک نفقه، دادخواست حقوقی نیز ارائه دهد که آنگاه دادگاه متناسب با شان و شئون مرد و توانایی مالی‌اش، برای زن نفقه تعیین می‌کند که اگر مرد به حکم دادگان تن ندهد، حق طلاق برای زن ایجاد می‌شود. با این حال زن برای اثبات ادعای ترک نفقه و ترک منزل، راه آسانی پیش رو ندارد، چون باید با ادله محکم این موارد را ثابت کند یا بتواند چند شاهد بر درستی گفته‌های خویش بیاورد که از اقوام و نزدیکان او نیز نباشند. البته چون اغلب زنان، مشکلات خانوادگی خود را از غریبه‌ها و آشنایان پنهان می‌کنند، پیدا کردن شاهدی که از نزدیکان او نباشد کار آسانی نیست، اما با همه این دشواری‌ها زنانی هستند که هوشیارانه، مدارکی جمع می‌کنند که قابل پذیرش در دادگاه است، از جمله زنانی که موفق می‌شوند همسر خویش را به دادگاه بیاورند و اقرار صریح او را نزد قاضی دریافت کنند.

با وجود این، برخی از شوهران، مجهول‌المکان می‌شوند و امکان دسترسی به آنها از بین می‌رود که البته به گفته ناصر سربازی، وکیل پایه یک دادگستری، قانون در این شرایط پیش‌بینی کرده که اگر مجهول‌المکان شدن مرد طولانی شود و زن این موضوع را در دادگاه اثبات کند، هم می‌تواند از حق طلاق استفاده کند و هم دعاوی علیه شوهر را به طور غیابی مطرح کند و بدون حضور مرد از دادگاه رای بگیرد.

وضع در مورد مهریه زنانی که شوهرانشان آنها را ترک می‌کنند نیز البته با اندکی پیچیدگی، به همین منوال است و به گفته این وکیل، در صورتی که زوج ترک منزل کند یا از دادن نفقه طفره رود و زن از این بابت در عسر و حرج قرار گیرد، حق دارد با استفاده از اختیاراتی که به عنوان حق توکیل و بر اساس عقدنامه به او داده شده، به محاکم مراجعه کند و با اعمال وکالت، هم درخواست طلاق دهد و هم مهریه‌اش را مطالبه کند.

زن البته برای دریافت مهریه باید اموال شوهر را به دادگاه معرفی کند و چنانچه شوهر مالی نداشت، او را ممنوع‌الخروج کند یا هر زمان که اموالی از او پیدا کرد، آن را به دادگاه معرفی کند که در چنین شرایطی اموال از سوی دادگاه توقیف و مهریه از روی آن پرداخت می‌شود.

البته با وجود این تاکیدات قانونی که می‌تواند به احقاق حقوق زنان منجر شود، در خوشبینانه‌ترین حالت فقط حقوق مادی آنها احقاق می‌شود و آنچه که پایمال می‌شود حقوق غیرمادی زنان و فرزندان است که در مسیر یک زندگی نابسامان از دست رفته است. به همین دلیل است که حتی برجسته‌ترین حقوقدان‌ها که در استیفای هیچ حقی درنمی‌مانند، معتقدند داشتن حسن اخلاق در زندگی و رعایت حقوق متقابل همسران بهترین رویه‌ای است که می‌شود در زندگی مشترک اتخاذ کرد.

/۰۱۱۹۲/