29 بهمن ‌1356؛ مردم تبريز در چهلم شهدای قم به‌ پا خاستند

● بیست و نهم بهمن 1356، قيام مردم تبريز در بزرگداشت چهلمين روز در گذشت شهداي قم برگزار شد. اين‌گونه بزرگداشت‌ها را مي‌توان به‌عنوان نقاط مولد و محرک در روند انقلاب اسلامي برشمرد چرا که پس از هرگونه حرکت رژيم در سرکوب انقلاب اسلامي و راه‌اندازي يک فاجعه‌ي جديد، مردم کشورمان با برپايي مراسم بزرگداشت، ياد و خاطره‌ي شهيدان آن حادثه را در مناسبت‌هاي هفتم و چهلم آنان گرامي مي‌داشتند و اين خود بهانه‌اي بود براي رژيم در سرکوبي قيام مردمي، که بار ديگر به حادثه‌اي ديگر بدل مي‌شد.
سالروز قيام مردم تبريز در چهلم فاجعه‌ی قم؛ 29 بهمن 1356
روز 29 بهمن 1356، که مصادف با چهلم فاجعه‌ي 19 دي قم بود، در بسياري از شهرها و نقاط کشور، مجلس ختم و سوگواري برگزار شد. در روز نوزدهم دي، قيام مردم قم در اعتراض به چاپ مقاله‌ي اهانت‌آميز با امضاي مستعار رشيدي‌مطلق در روزنامه‌ي اطلاعات، توسط عوامل رژيم پهلوي به خاک و خون کشيده شد و در چهلم اين فاجعه، مردم نقاط مختلف ايران خود را آماده‌ي برگزاري مراسم مي‌کردند.
در شهر تبريز نيز قرار بود مردم در مسجد قزللي (ميرزا آقايوسف مجتهد) تجمع کنند. دعوت از سوي آيت‌الله قاضي‌طباطبايي و ده تن ديگر از علماي تبريز صورت گرفته بود. در روز 29 بهمن، مردم در مقابل اين مسجد اجتماع کردند. سرگرد مقصود حق‌شناس رييس کلانتري بازار به‌همراه عده‌اي مأمور، به مردم اعلام کرد که متفرق شوند و با توهين به مسجد از ورود مردم جلوگيري کرد.
جواني غيرتمند به‌نام محمد تجلي از اين توهين برافروخته و با وي گلاويز مي‌شود که حق‌شناس با اسلحه‌ي کمري‌اش اين جوان 22 ساله را به شهادت مي‌رساند. مردم خشمگين جنازه‌ي خون‌آلود شهيد را برداشته و در خيابان‌ها به راه مي‌افتند و به‌تدريج راهپيمايي گسترده‌اي شکل مي‌گيرد.
يحيي ليقواني رييس ساواک تبريز با توجه به گسترش قيام مردمي با تهران تماس مي‌گيرد و شاه به جمشيد آموزگار دستور حفاظت از مناطق مهم و سرکوب شديد مردم را مي‌دهد. شوراي امنيتي استان، دستور استقرار يگان‌ها و ادوات نظامي از جمله تانک و نفربر را در سطح شهر مي‌دهد که با مقاومت و پايمردي مردم تبريز، اين شهر از خون جوانان، بازاريان، دانشجويان، مردان و زنان، رنگين شده و پس از فاجعه‌ي خونين قم، جنايت ديگري بر جنايت‌هاي رژيم افزوده مي‌شود.
سرانجام ساعت 5 بعدازظهر نيروهاي نظامي بر شهر مسلط شدند. در آمار ساواک چنين آمده است: «581 نفر دستگير، 9 نفر کشته، 118 نفر زخمي، 3 دستگاه تانک، 2 سينما، يک هتل، کاخ جوانان، حزب رستاخيز و تعدادي اتومبيل شخصي و دولتي به آتش کشيده شدند.»
کشتار مردم تبريز، شاه را غافلگير کرد چرا که او به خيال خود توانسته بود پرده‌اي ضخيم بر روي فاجعه‌ي قم بکشد حتي اقدام دبير کل سازمان ملل را به سود خود تمام کند و افکار خارجيان را از درک واقعيت فاجعه‌ي قم منحرف سازد؛ اما با قيام مردم تبريز، تقدير به گونه‌ي ديگري رقم خورد.

سالروز تأسيس حزب جمهوری اسلامي؛ 29 بهمن 1357
درست يک هفته پس از پيروزي انقلاب اسلامي، در 29 بهمن 1357 ش، شماري از برجسته‏ترين شخصيت‏هاي علمي، مذهبي و سياسي ايران که در پيروزي انقلاب اسلامي نقش مهمي داشتند و از ياران نزديک حضرت امام خميني (ره) محسوب مي‏شدند حزب جمهوري اسلامي را تأسيس کردند.
پس از اعلام تأسيس، پرسشنامه و برگه‌ي درخواست عضويت به‌همراه طرح اساسنامه و مرامنامه‌ي حزب در سطح وسيع و از طرق گوناگون پخش شد و حزب شروع به عضوگيري کرد. به گفته‌ي رهبران حزب، در روز اول ثبت‌نام، بيش از هشتاد هزار نفر براي عضويت، به مراکز حزب در سراسر کشور مراجعه کردند.
دکتر باهنر، صد روز پس از تأسيس حزب، مواضع آن را در مسائل سياسي، اعتقادي، اقتصادي و فرهنگي بيان داشت و تعداد اعضاي حزب را تا آن روز، دو ميليون نفر ذکر کرد. هدف اين حزب، ايجاد يکپارچگي و همکاري هرچه بيشتر نيروهاي وفادار به انقلاب اسلامي، سامان ‏بخشيدن به حکومت اسلامي و پايه‏گذاري دولت جمهوري اسلامي طبق قانون اساسي بود.
در بين نخستين مؤسسان حزب جمهوري اسلامي، حضرات آيات: شهيد سيدمحمد حسيني‌بهشتي، سيدعلي خامنه‏اي، اکبر هاشمي‌رفسنجاني، سيدعبدالکريم موسوي‌اردبيلي و محمدجواد باهنر حضور داشتند.
آنان با همفکري و همکاري شماري ديگر از نيروهاي انقلابي توانستند در دوره‏اي حساس و سرنوشت‏ساز از تاريخ انقلاب اسلامي، در تدوين قانون اساسي و تشکيل ارکان نظام اسلامي، دفاع از مباني فکري جمهوري اسلامي و تبيين انديشه‏ها و برنامه‏هاي مترقي اسلام براي رشد و کمال جامعه‌ي اسلامي و نظام مردم‌سالاري ديني در برابر انديشه‏هاي مارکسيستي، ليبرالي و ملي‏گرايي، نقشي مهم ايفا کنند.
از همين رو، احزاب و گروه‏هاي منحرف و وابسته به بيگانگان و پشتيبانان خارجي آنان، با حزب جمهوري اسلامي و رهبران آن به مخالفت پرداخته و در دفعات متعدد، افراد مهم و مؤثر حزب و انقلاب را به شهادت رساندند. اين حزب در 11 خرداد سال 1366 ش به درخواست اعضاي شوراي مرکزي آن و موافقت امام خميني(ره) فعاليت‏هاي خود را رسماً تعطيل کرد.

ملاقات اعضای کانون نويسندگان ايران با امام خمينی (ره)؛ 29 بهمن 1357
در چنين روزي در سال 1357 هجري شمسي، شماري از اعضاي کانون نويسندگان ايران با امام امت (ره) ملاقات کردند. در اين نشست خانم سيمين دانشور و آقايان محمد قاضي، باقر پرهام، غلامحسين ساعدي، شيخ‌مصطفي رهنما، منوچهر هزارخاني، سياوش کسرايي، نعمت ميرزازاده، جمال ميرصادقي، فريدون تنکابني، اسماعيل خويي، محمدعلي سپانلو، محسن يلفاني، جواد مجابي، فريدون فرياد و جلال سرافراز حضور داشتند.
در آغاز اين نشست باقر پرهام با قرائت پيام کانون نويسنگان ايران به ستم رژيم پهلوي عليه نويسندگان اين مرز و بوم اشاره کرد و در ادامه خاطرنشان کرد: وظيفه‌ي ماست که هم‌گام با ملت آزادي‌خواه ايران همچنان با هرگونه سانسور و اختناق فکري مبارزه کنيم. رجاء واثق داريم که در اين راه از حمايت آن حضرت برخوردار خواهيم بود.
امام خميني (ره) در اين ديدار با اشاره به وحدت کلمه به‌عنوان بزرگترين دستاورد انقلاب اسلامي به رسالت سنگين نويسنگان اشاره کرد و اظهار داشتند: آقايان! شما نويسندگان الان تکليف بسيار بزرگي بر عهده‌تان هست. پيشتر قلم شما را شکستند، الان قلم شما باز است لکن استفاده از قلم در راه آزادي ملت، در راه تعاليم اسلامي بکنيد. اين ملت که مي‌بينيد، تمامشان زير بيرق اسلام است که وحدت پيدا کردند. اگر نبود قضيه‌ي وحدت اسلامي، ممکن نبود اجتماع اين‌ها. الان از بچه چند ساله تا پيرمرد هشتاد ساله همه باهم در اين نهضت شرکت دارند و همه باهم در اين پيروزي شرکت دارند، همه باهم هم‌صدا آزادي را طلب مي‌کنند و استقلال را والحمدلله اين‌ها به دست آمده است و جمهوري اسلامي را مي‌خواهند و آن هم انشاءالله با آراي عمومي به دست مي‌آيد. آنچه که الان لازم است براي همه‌ي ما حفظ اين وحدت است...

برخی دیگر از مهم‌ترین وقایع 29 بهمن‌ماه در تاریخ انقلاب و دفاع مقدس به شرح زیر است:
● بیست و نهم بهمن‌ماه 1357:
تصويب طرح بازنشستگي كليه‌ي امراي ارتش بالاتر از درجه‌ي سرتيپي در شوراي انقلاب. سرلشكر قره‌ني بازنشستگي 61 تن از امراي ارتش را اعلام كرد.
انتصابات جديد در نيروهاي مسلح و نيروهاي انتظامي‌ در تهران و شهرستان‌ها: سرتيپ كيومرث ثقفي به فرماندهي هوانيروز، سرهنگ بايبوردي فرماندهي لشكر زرهي قزوين، سرهنگ حشمت دهكردي فرمانده‌ي تيپ مستقل قزوين، سروان صابري رئيس شهرباني مازندران و سرهنگ مظفري سرپرست موقت ژاندارمري ‌‌اين استان، سرهنگ شيرازي فرمانده‌ي پايگاه گرگان، سرگرد نورآذر فرمانده‌ي پايگاه ساري و سرتيپ مهدي سعيدي فرمانده‌ي ناحيه‌ي ژاندارمري.
اعلاميه آيت‌الله خادمي‌ با توافق فرماندهي هوانيروز در اصفهان مبني بر رعايت سلسله مراتب فرماندهي در نيروهاي مسلح و رعايت اصول و آئين‌نامه‌هاي ارتش تا تدوين آئين‌نامه‌هاي جديد و نحوه‌ي ارتباط پرسنل با روحانيان.
مصاحبه‌ي آيت‌الله طالقاني با خبرنگاران داخلي و خبرنگار روزنامه‌ي پراودا و اذعان به فروپاشي ارتش، توجيه انتصاب‌هاي جديد و اعلام خطر از وجود سلاح‌هاي بسياري كه در دست افراد غيرمسئول هست و تاكيد بر ضرورت خلع سلاح عمومي‌.
ابراز نگراني مقام‌هاي آمريكايي از وجود سلاح‌هاي بسيار پيشرفته در‌‌ ايران و احتمال بروز تهديدهايي بر ضد اتباع آمريكا؛ راديو لندن: مقام‌هاي آمريكايي نگران جنگنده‌هاي پيشرفته‌ي اف-14 هستند. آسوشيتدپرس: پنج هزار تبعه‌ي آمريكا هنوز در‌‌ ايران هستند. سوليوان (سفير آمريكا در تهران) گفت كه نمي‌تواند جان آمريكاييان مقيم‌‌ ايران را تضمين كند.
تأثير انقلاب اسلامي‌ بر بازار نفت جهاني و سياست خارجي آمريكا؛ جيمز شلزينگر (وزير انرژي آمريكا): چنانچه توليد نفت ‌‌ايران بار ديگر از سرگرفته نشود ممكن است جهان با بحراني نظير آنچه در سال 74 - 1973 رخ داد مواجه گردد. سايروس ونس: آمريكا تصميم تازه‌ي واشنگتن مبني بر حفظ روابط ديپلماتيك با‌‌ ايران را به دولت تازه‌ي انقلابي‌‌ ايران اطلاع داده است.
تفسير خبرگزاري تاس از طرح امنيتي جديد آمريكا در خليج‌ فارس پس از فروپاشي ژاندارم منطقه: آمريكا قصد دارد اتحادي از مصر، اسرائيل و عربستان سعودي پديد آورد تا نفودي را كه بر اثر حوادث ايران از دست داده، دوباره در منطقه‌ي خليج ‌فارس به دست آورد.
خبر‌گزاري تاس و انعكاس موضع انتقادي مسكو درباره‌ي حمله به سفارت آمريكا در تهران. تفسير خبرگزاري فرانسه از مواضع مطبوعات شوروي نسبت به تحولات‌‌ ايران.
گزارش يونايتدپرس از ابراز نگراني مقام‌هاي اسرائيلي از نقش ضد اسرائيلي‌‌ ايران در منطقه. سخنان ياسر عرفات در تهران درمورد نقش و چگونگي برخورداري ساف از حمايت مادي و معنوي انقلاب‌‌ ايران و بازتاب پيروزي انقلاب اسلامي‌ در شهرهاي فلسطين.
روزنامه‌ي الندوه (چاپ سعودي) از تأثيرات پيروزي انقلاب اسلامي‌ در منطقه و انتقاد از كشورهايي كه نسبت به‌‌ اين انقلاب روش خصمانه دارند: امروز ‌‌ايران به مايه‌ي اسلامي‌ اصيل خود بازگشته و از‌‌ اين به بعد همان سرنوشتي را خواهد داشت كه ملت عرب دارد و از مبارزه‌ي قانوني با خصم مشترك پشتيباني خواهد كرد. الراي‌‌العام (چاپ كويت): منافع مصر و كشورهاي عرب در نزديكي با رژيم جديد‌‌ ايران است.
● بیست و نهم بهمن‌ماه 1363:
آغاز تلاش پشت پرده سوريه براي ميانجيگري ميان ايران و عراق.
● بیست و نهم بهمن‌ماه 1364:
سخنگوي وزارت خارجه‌ي آمريكا گفت هرگونه گسترش جنگ ايران و عراق به كشورهاي بي‌طرف در منطقه تهديدي عمده براي منافع آمريكا است.
رئيس شوراي امنيت در ملاقات با نمايندگان آمريكا و شوروي در سازمان ملل درباره‌ي حمله‌ي جديد ايران عليه عراق با آنان گفتگو كرد و از دو ابرقدرت خواست براي پايان دادن به جنگي كه ايران عليه عراق ادامه داده است از نفوذ خود استفاده كنند. (بعد از عمليات والفجر 8) تصرف فاو توسط ايران.
آغاز شروع حملات هوايي عراق به جزاير نفتي ايران (خارك).