ایستگاه رادیویی در میدان آماده پخش برنامه ای جذاب برای خانواده هاست. برنامه ای که در آن از غذاهای سنتی اصفهان و مکان های دیدنی آن صحبت می شود. مردم دور تا دور میدان امام علی(ع) ایستاده اند تا شاهد برنامه ای زیبا از سوی هنرمندان تئاتر اصفهان و پیشکسوتان این رشته باشند.
نظمیه ها و گزمه ها دور تا دور میدان ایستاده اند
جارچی به میدان می آید و نظمیه ها و گزمه ها دور تا دور میدان ایستاده اند تا اگر کسی دست از پا خطا کرد او را به سراغ قاضی القضات ببرند.
کاتب نیز بر روی سکویی نشسته است و داستان این روزها را می نگارد از ظلم پادشاهان می نویسد تا روزهایی که سکرآوران در میدان شهر به دست نظمیه ها مجازات می شدند.
به مکتبخانه می رویم معلم و چند شاگرد بر روی سکویی ایستاده اند. معلم در حال فلک کردن دانش آموزی است که حرف او را نادیده گرفته است و درس نخوانده است. معلم مادرش را فرا می خواند و به او گزارش می دهد که فرزندت حرف نمی شنود و درس نمی خواند.
در کنار مکتبخانه رصد خانه ای است که جوانی حکیم و عالم ایستاده است و بر اساس نجوم و جوشناسی هواشناسی می کند.
گزمه ها سوار بر قاطران و اسب ها میدان را دور می زنند.
مردی هندوانه هایش را در ظرفی چوبی گذاشته و به قاطرش بسته و داد می زند «نوبر بهار هندونه / آی هندونه آی هندونه». و حالا مرد آش فروش ظرف های آش را به حراج گذاشته است و رهگذران می ایستند کاسه ای آش می خرند و درکنار فضای سبز میدان امام علی(ع) می نشینند و نوش جان می کنند.
پس از چندی گذری می اندازیم به بازارهای میدان امام علی(ع)، نان تازه و جیگرکی و موادغذایی که این روزها کمتر پیدا می شود در این بازار دیده می شود.
میدان امام علی(ع) پس از سال ها نفسی تازه می کند
میدان امام علی(ع) پس از سال ها نفسی تازه می کند تا در اصفهان کهن طراوت و شادابی خود را بدست آورد. مغازه هایی که در آن بوی نعناع و ریحان به مشام می رسد. صدایی به گوش می رسد« به هوش باشید، به گوش باشید هم اکنون ملکشاه سلجوقی وارد میدان می شود». ملکشاه به همراه همسر و دو فرزندش وارد میدان می شود و بر بالای پشت بام میدان قرار می گیرد و گزمه ها بر طیل می زنند و جارچیان آواز سر می دهند و آمدن او را به مردم شهر نوید می دهند.
هنرنمایی هنرمندان جوان در میدان امام به خاطر ورود ملکشاه سلجوقی او را به وجد می آرود. ملکشاه همچنان ایستاده است و بر هنرنمایی نوجوانان و جوانان در میان میدان نظاره می کند و دستی بر سبیل های تیزش می کشد و این روزها را یادآوری می کند که شاهان همیشه مردم را برای خور به کار می گرفتند و از آنها کار می کشیدند.
احیای چاووش خوانی سنتی فراموش شده
اکنون صدای کاروان کربلا به گوش می رسد و چاووش خوان آمده است تا این کاروان را همراهی کند. مردم به دنبال کاروان راه می افتند و به آنها صله می دهند. دستی بر سر و گوش شترها می کشند و می گویند ای کاش ما هم می توانستیم با شما همراه شویم و حلقه های اشک را بدرقه کاروان می کنند.« هرکه دارد هوس کرببلا بسم الله/ هرکه دارد به سرش شور و نوا بسم الله».
کمی آن سو تر قاضی القضات به میدان امام علی(ع) می آید تا از ملک شاه صله بگیرد و جرم مرد مشروب خوار را حکم دهد. مردی که با ریش های بلند ایستاده است و تلو تلو می خورد و باده ای ارغوانی در شال دور کمرش نهاده است.
ملک شاه دستی بر شکم می زند و می گوید: درباره ما خوب قضاوت کن و دستی بر سبیل های تیزش می کشد و آن را میان انگشتانش می چرخاند.
همه مردم آمده اند تا گوشه ای از تاریخ سلجوقیان را در میدان امام علی(ع) به تماشا بنشینند. برخی از آنها به صورت خانوادگی آمده اند و این برنامه اینقدر برای آنها جذاب است که برای چند بار به دیدن این برنامه آمده اند. توریست ها با دهانی باز به صحنه ها می نگرند. یکی از آنها از ایتالیا آمده است جوانی هنرمند و عکاس می گوید برای من جالب است این ایده که بتوانیم به صورت زنده و پویا تاریخ سرزمینی را در میان مردم بازگویی کنیم. اصفهان با همه زیبایی هایش هنرمندان و ایده هایشان نیز زیبا است. ایده هایی که شاید کمتر به ذهن ها خطور کند.
خانم کنعانی که به همراه خانواده اش روز دومی است که به میدان امام علی آمده اند، می گوید: ما روز اول برای خرید به این میدان آمده بودیم و هنگامی که متوجه شدیم در این میدان برنامه ای هست روز دوم هم آمدیم. همه خانواده این برنامه را دوست داشتند مخصوصا مادرم که سن بالاتری دارند و این روزها برای ایشان تداعی کننده زندگی ساده و بی آلایش مردمان قدیم است.
۴۵۰ هنرمند در میدان امام علی(ع) نقش آفرینی کردند
احمد رضایی کارگردان برنامه اصفهان کهن می گوید: این برنامه جزء سلسله برنامه های گردشگری اصفهان است که با موضوع بازسازی اصفهان قدیم و با حضور ۴۵۰ هنرمند اجرا شد.
رضایی این برنامه را بزرگترین پروژه شهری به لحاظ حجم، تعداد و گستره بازیکن در محلات می داند و خاطر نشان می کند: بازارهای مکاره ای در کنار میدان ایجاد شده است که در آن مایحتاج مردم را می فروشند و همین طور در کنار این بازار چاووش خوان هایی، نظامیان سوار بر اسب ها، الاغ های باربر و قاضی القضات وجود دارد. در وسط میدان هم مواد غذایی و صنایع دستی به فروش می رسد. رصدخانه، شفاخانه، نظامیه و مکتبخانه از دیگر مجموعه های این برنامه است.
ابوالفضل شریفی بازیگر نقش ملکشاه با که ۱۵ هنر تئاتر را دنبال کرده است، می گوید: در این متن، مردم با من ارتباط برقرار می کنند و دیالوگ هایی را که می گویم برای آنها بسیار جذاب و شنیدنی است.
گروه ما گروه آوانسن با دو مسوولیت آغاز به کار می کند. یکی بخش چاووش خوانی که از ساعت ۱۶ تا ۱۸ بعدازظهر و دیگری بخش شاه نشین از ساعت ۱۸ تا ۲۰ شب به نام شاه نشین است. وی با اشاره به اینکه این پروژه بازسازی زمان سلجوقیان است، تصریح می کند: در زمان قدیم چاووش خوانی سنت پسندیده ای بوده است و هر کاروانی با اسب، الاغ و شتر راهی مشهد، کربلا و مکه می شد و شاید دو سه ماه سفرشان طول می کشید. چاووش خوان از دو هفته قبل گروه را آماده می کرد تا در مقابل کاروان چاووشی خوانی کند. متاسفانه این سنت بسیار پسندیده رو به فراموشی رفته است و هنگامی که تا این کاروان رد می شود پیرزن ها و پیرمردهایی که در این میدان هستند اشک در چشمانشان حلقه می زند و می گویند ما داریم به کربلا می رویم و تا این حد برای آنها باور پذیر است.
وی ادامه می دهد: در این چند روز دیدم که چه اشک هایی ریخته شد و مردم نظاره گر به هنرمندان التماس دعا می گفتند. آنها به نیت تبرک دست بر شترها می کشیدند و توشه راه به کاروان می دادند. بازسازی بسیار خوبی شده است و همه مردم از این حرکت ها رضایت دارند.
به خصوص بخش چاووشی خوانی را همه دوست دارند و از آن لذت می برند.
شریفی اضافه می کند: این پروژه به همت سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری و کمیته فرهنگی و گردشگری شهرداری اصفهان آغاز شده است و جزء برنامه محله های گردشگری است.
خوراکی های سالم در میدان امام علی(ع)
این هنرمند تئاتر تصریح می کند: آن زمان خوراکی ها آب انجیر، باقالی فرنی و خشکباری نظیر انجیر، خرما، توت خشک بوده که در این میدان آورده شده است و اگر این موضوع دوباره در اصفهان انجام شود بسیار پسندیده و جالب است. بوی اسفندی که در بازار مبرای سفر کاروان به کربلا می آید همه تداعی کننده خاطرات قدیم است. فضا سازی بازی هایی مانند چوگان و هفت سنگ همه را به وجد آورده است. هنگامی که ملکشاه به بالای پشت بام میدان امام علی می رود و نوجوانان و جوانان با این برنامه ها او را شاد می کنند.
شریفی در پاسخ به این سوال که برای احیای هنر تئاتر چه باید کرد، می گوید: متولی تئاتر اصفهان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی است و متاسفانه در زمینه حمایت از هنرمندان تئاتر کم کاری کرده است. تئاتر هنری زنده است و حضرت امام رحمت الله علیه فرمودند:« پیام تئاتر رساتر از منبر است» و متاسفانه به دلیل کمبود بودجه متولی تئاتر اصفهان در این مورد ضعیف کار کرده است.
وی ادامه داد: سه مرحله فراخوان زدیم و از علاقمندان دعوت کردیم که برای اجرای این برنامه بیایند و در بخش دوم از گروه ها دعوت کردیم که این طرح کلی بارگزاری شد و این تیپ کارها مانند پازل بوده است دوستان دیدند و من بازسازی کردم و دوستان اصلاحات آن را انجام دادند. و این مجموعه اتفاق افتاده افتاده است از ساعت ۴ ونیم که شروع می شود مردم می آیند و تا چهارشنبه است. مدیر پروژه مهندس ایزدخواستی است.
این هنرمند تئاتر تصریح می کند: تئاتر اصفهان و شهرستان رها شده است و اکثر هنرمندانی که حرف برای گفتن دارند به تهران رفتند و هنگامی که ترقی آنها را که می بینیم غبطه می خوریم.
امید است مسوولان چنین برنامه هایی را به صورت دائم در محله ها برگزار کنند تا عموم مردم از تاریخ اصفهان کهن مطلع شوند.
نظر شما