ز های و هوی حریفان، ز لایک و پست ظریفان!

به گزارش ایمنا هنوز چند دقیقه‌ای از امضای توافقنامه ژنو نگذشته بود که محمد جواد ظریف در فیسبوک خود نوشت: "دوستان سلام. ساعت چهار بامداد یکشنبه به وقت ژنو (شش و نیم به وقت ایران عزیز) است. به یاری خدا، مقاومت و صبر و متانت شما ملت بزرگ به نتیجه رسید و مذاکرات با موفقیت پایان یافت. غنی سازی به رسمیت شناخته شد. فعالیت ها ادامه خواهد یافت و تحریم ها در سراشیبی قرار گرفت. امروز بیش از هر زمان همدلی و همبستگی ملی ضروریست."

مطلبی که ۱۷۷ هزار و ۹۱۴ نفر از ایران و سایر نقاط جهان آن را به اصطلاح لایک کرده‌اند، بیش از ۱۷ هزار نفر آن را در فیسبوک شخصی خود باز نشر داده‌اند و نزدیک به ۴۶ هزار نظر در زیر آن نوشته‌اند. سرعت عمل آقای ظریف در ثبت این لحظه در صفحه شخصی خود به قدری بالا بود که حتی از برخی خبرگزاری‌های بزرگ دنیا هم که در آن اجلاس حضور داشتند، پیشی گرفت.
بسیاری از سیاسیون و هنرمندان در سراسر دنیا این چنین هستند و هر کدام صفحه‌ای شخصی در شبکه‌های اجتماعی دارند و از این طریق سعی به ارتباط مستقیم با مردم دارند. ارتباطی که به دلیل جایگاه اجتماعی مالک صفحه شاید دو سویه نباشد اما حداقل حس نزدیکی مردم به او را القا می‌کند.
اما داستان این ماجرا در ایران به دلیل محدودیت دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و بویژه فیس‌بوک فرق دارد و شاید بتوان از آقای ظریف بعنوان سردمدار این عرصه یاد کرد!
فیسبوک چه موقع آمد؟
شبکه اجتماعی فیس‌بوک در فوریه ۲۰۰۴ وارد دنیای مجازی شد و در آن زمان رقابت با شبکه‌های قدیمی‌تر چون اورکات، یاهو ۳۶۰ و بسیاری از شبکه‌های دوستیابی و اجتماعی دیگر را آغاز کرد و در عین ناباوری در اندک زمانی به پرطرفدارترین شبکه اجتماعی تبدیل شد. فیس‌بوک از شبکه‌های اجتماعی مجازی است که به واسطه آن می‌توان با دوستانی که دارای حساب کاربری در فیس‌بوک هستند، عکس، فیلم یا پیغام به اشتراک گذاشت. فیس‌بوک هم اکنون به طور رایگان در اختیار مردم جهان قرار دارد.
بنیان‌گذار فیس‌بوک جوانی به نام مارک زاکربرگ است. او وب‌گاه فیس‌بوک را از اتاق خود در دانشگاه هاروارد آمریکا طراحی کرد و در تاریخ ۴ فوریه ۲۰۰۴ آن را به عنوان یک وب‌گاه اجتماعی ویژه دانشجویان هاروارد راه‌اندازی کرد. اما سایت او فراتر از محدوده یک دانشگاه و دانشجویان آن، خیلی سریع مورد توجه قرار گرفت و چنان محبوب شد که تا آخر هفته دوم راه اندازی آن، بیش از نیمی از دانشجویان هاروارد درآن نام‌نویسی کردند و از آن به عنوان راهی برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کردند و در کوتاه مدت، میلیون‌ها نفر در این سایت ثبت‌نام نمودند.
محبوبیت فیس‌بوک تا جایی ادامه پیدا کرد که فیلمی درام محصول امریکا به نام شبکه اجتماعی (The Social Network) به کارگردانی دیوید فینچر در سال ۲۰۱۰ ساخته شد. این فیلم درباره ایجاد شبکه اجتماعی فیس‌بوک و زندگی مارک زوکربرگ خالق این سایت، در اینترنت است و در سال ۲۰۱۱ در هشتاد و سومین دوره مراسم اسکار برنده جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی، جایزه اسکار برای بهترین تدوین فیلم و بهترین موسیقی اوریژینال شد. شبکه‌ اجتماعی خیلی زود توجه دوستداران سینما را به خود جلب کرد. فیلم فروش بالایی داشت و منتقدین آن را پسندیدند، حتی کسانی مثل راجر ایبرت که معمولاً فیلم‌های فینچر را مهم نمی‌دانند، آن را بهترین فیلم او معرفی کرده‌اند.
فیس‌بوک؛ کشوری جدید در نقشه مجازی جهان
شبکه اجتماعی فیس بوک بنا بر آمار با ۱۵۰ میلیون بازدید کننده روزانه و بیش از یک میلیارد بازدید از صفحات روبرو است و پس از گوگل دومین سایت پربازدید اینترنتی است. بسیاری فیس‌بوک را پس از چین و هند، سومین کشور پرجمعیت جهان نام گذارده‌اند.

می‌توان گفت فیس‌بوک نقطه پایانی بر سرگردانی کاربران فضای مجازی در شبکه های متعدد اجتماعی بود. اورکات، کلوب، یاهو ۳۶۰، مای اسپیس، فلیکر و ... همگی از رقبای فیس‌بوک به شمار می‌رفتند که با ظهور فیسبوک همگی به حاشیه رانده شدند. 

و اما فیسبوک در ایران...
همه‌گیر شدن فیسبوک در سراسر جهان در حالیست که در ایران با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بوده است و از یک زمانی به بعد کاملاً فیلتر شد.
فیلترینگ تنها در ایران صورت نمی‌گیرد
فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی تنها از آن ایران نیست و در برخی دیگر از کشورهای جهان نیز انجام می‌پذیرد. در کشورهای استرالیا، بنگلادش، چین، مصر، موریتانیا، مغرب، سوریه و تاجیکستان فیس‌بوک با مشکل فیلترینگ مواجه است. در بنگلادش و پاکستان به دنبال انتشار کاریکاتورهایی علیه پیامبر اسلام(ص) سایت فیس بوک را فیلتر کردند. در استرالیا محدودیت سنی برای ورود به این شبکه اجتماعی تعبیه شده است و افراد زیر ۱۸ سال قادر به ورود به این صفحه و فعالیت در فیس بوک نیستند. در بنگلادش بارها فیس‌بوک از سوی دولت و با اعتراض گروه‌های مذهبی فیلتر و رفع فیلتر شد. اکنون نیز گروه نظارت بر فیس‌بوک از سوی دولت در این کشور تشکیل شده است. فیس بوک در چین پس از سال ۲۰۰۹، نیز مشمول فیلترینگ شد. در مصر فیس‌بوک پس از اعتراضات سال ۲۰۰۱ به مدت چند روز نیز فیلتر و سپس رفع فیلتر شد. در موریتانیا در سال ۲۰۰۷ به دلیل ساخته شدن یک صفحه جعلی برای نخست وزیر این کشور، وزارت ارتباطات موریتانیا دستور فیلترینگ فیس بوک را صادر کرد، دستوری که یک روز دوام نیاورد و فردای پس از آن فیس بوک در این کشور رفع فیلتر شد. در سوریه تا پیش از سال ۲۰۰۱ فیس بوک فیلتر بود و کاربران امکان دسترسی به آن را نداشتند اما پس از سال ۲۰۱۱ امکان دسترسی به این شبکه فراهم شد و فیس‌بوک در سوریه نیز رفع فیلتر شد. در نوامبر سال ۲۰۱۲ به دلیل نشر یک مطلب در فیس‌بوک در اهانت به رئیس جمهور تاجیکستان این شبکه اجتماعی نیز در این کشور مشمول فیلترینگ شد.
برخی کشورها نیز سیاست شبکه‌های اجتماعی وطنی را در پیش گرفته‌اند. در چین شبکه اجتماعی کیوکیو (QQ) با سیصد میلیون کاربر، دومین سایت این کشور و اولین شبکه اجتماعی محسوب می‌شود. دومین و سومین شبکه‏ اجتماعی پرطرفدار نیز مالکیتی چینی دارند. در روسیه و کشورهای تحت نفوذ فرهنگی آن از جمله قزاقستان و بلاروس نیز شبکه اجتماعی روسی وی.کنتاکه (V Kontakte) حرف اول را می‌زند. همچنین شبکه اجتماعی اودنوکلاسینیکی (Odnoklassniki) از محبوبیت بالایی برخورد است و در روسیه دوم و در گرجستان و قرقیزستان اول است. در کشورهای عربی نیز شبکه اجتماعی مکتوب (Maktoob) محبوبیت قابل توجهی دارد و در چند کشور در رده نخست قرار گرفته است. (به نقل از مدیانیوز)
منع استفاده، دور زدن را در پی داشت!
از آنجا که معمولاً هر جا برای کسی خط قرمزی مشخص شده باشد، افراد تمایل بیشتری برای شکستن آن دارند؛ این فیلترینگ و منع استفاده از فیسبوک هم مانع استفاده از آن نشد. از وقتی که بحث فیلترینگ در کشور جدی شد، بلا فاصله راه فرار از دست فیلتر هم فراهم شد و راه‌های نوینی در دور زدن فیلترینگ و دسترسی به این سایت پا به میدان رقابت گذاشتند.
در ابتدا سایت‌هایی ارائه شد که با ورود به آن‌ها و زدن آدرس سایت مورد نظر به راحتی می‌توانستید وارد سایت شوید. پس از مدتی این سایت‌ها هم فیلتر شد و این بار نرم‌افزارهایی به نام فیلترشکن‌ها (Proxy) در انواع و اقسام مختلف آمدند که با اتصال به آن‌ها، IP کاربر از ایران به کشوری دیگر تغییر می‌یافت و به راحتی می‌شد بعنوان شهروندی از فلان کشور خارجی وارد فیسبوک شد!
Proxy چیست؟
اگر به فرهنگ لغت انگلیسی مراجعه کنید معنی لغت Proxy را این چنین خواهید یافت: "وکیل ، وکالت و نمایندگی ."شاید این معنی تا حدودی کمک کند تا مفهوم Proxy را بهتر درک کنیم. در واقع یک Proxy Server ،سروری است که مابین کاربر و سرور مورد نظر قرار دارد.

کاربردهای Proxy
برای Proxy Server دو کاربرد عمده تعریف کرده‌اند:
۱. افزایش کارایی برای کاربران .
۲. در خواست فیلتر.(چه در جهت جلوگیری از دستیابی به اطلاعات و چه در جهت کمک به دور زدن فیلتر)
انواع Proxy
تعدادی از انواع Proxy Server ها به قرار ذیل می باشند :
cache Proxy : جهت caching اطلاعات .
web Proxy : جهت جلوگیری از نفوذ Hacker ها و هم چنین تغییر فرمت webpageها .
Access control Proxy : جهت ضبط اطلاعات و عملکرد کاربران در شبکه‌های محلی.
Anonymizing Proxy : جهت مخفی نگه داشتن اطلاعات کاربر متقاضی اطلاعات .
Hostile Proxy : معمولا توسط نفوذگران به صورت یک نرم افزار در سرور نصب می‌شود تا نسبت به شنود کلیه فعالیت‌های کاربران برای نصب کننده آن اقدام کند.
Transparent Proxy : به Proxy هایی گفته می‌شود که از دید user در شبکه وجود ندارد، در حالی که وجود داشته و نسبت به انجام اعمال محول شده اقدام می‌کند.
Non-trans Proxy ،Open Proxy ،Spilet Proxy ، Reverse Proxy و ... انواع دیگر Proxy هستند.
نحوه کار فیلتر شکن
همان طور که از تعریف انواع Proxy ها می‌توانید حدس بزنید، فیلترشکن‌ها در واقع نوعی Anonymizing Proxy هستند که اطلاعات مورد نظر شما را از چشم فیلتر به دور نگه می‌دارند.
هنگامی که شما در محل آدرس مرورگر خود، آدرس سایتی را وارد می‌کنید و یا در قسمت search یک موتور جستجو، کلمه‌ای را تایپ می‌کنید ، این در خواست تبدیل به یک packet شده و برای ارسال به سمت ISP و از آنجا به سمت سرور اصلی مورد نظر شما آماده می‌شود. هم چنین پس از رسیدن packet به دست ISP تان، سرور فیلترینگ موجود در ISP با خواندن محتویات آن، ازقصد و منظور شما مطلع شده و اجازه و یا عدم اجازه عبور را صادر می‌کند .
هنگامی که به طور عادی نسبت به وارد کردن کلمه و یا سایتی که فیلتر شده است اقدام می‌کنید، سرور فیلتر متوجه غیر مجاز بودن درخواست شما شده و پیغام Access Denide را برای شما ارسال می‌کند اما اگر از یک سرور Proxy استفاده کنید‌، موارد زیر اتفاق می‌افتد:
ابتدا شما در Address Bar مرورگر، آدرس Proxy Server مورد نظرتان را وارد می‌کنید .
Home Page سرور Proxy ظاهر شده و از شما می‌خواهد که آدرس واقعی مورد نظرتان را وارد کنید .
با وارد کردن آدرس مورد نظر در Proxy ، کلمات وارد شده از حالت معمول به حالت کد شده تبدیل می‌شوند و به سمت سرور Proxy ارسال می‌گردند.
سرور Proxy که شما به آن وصل شده‌اید، با بازیابی اطلاعات کد شده، متوجه می‌شود که با کدام سرور کاردارید .
تقاضای شما از طریق Proxy برای سرور مورد نظرتان ارسال می‌شود.
اطلاعات مورد نظر شما از سرور اصلی به سمت Proxy ارسال می‌شود.
سرور Proxy اطلاعات دریافتی را کد کرده و برای شما ارسال می‌کند .
و به این ترتیب چه در مسیر رفت (ارسال تقاضا) و چه در مسیر برگشت (دریافت اطلاعات)، فیلتر موجود در ISP متوجه نخواهد شد که شما تقاضای دریافت چه اطلاعاتی را کرده‌اید .
VPNها چگونه عمل می‌کنند؟
بعد از کند شدن و گهگاه قطع شدن Proxy ها این بار استفاده از VPN ها باب شد. 


همانطور که شما نمی‌توانید برای رفتن به محل کار خود یک خیابان اختصاصی درست کنید؛ این امکان هم وجود ندارد که هر شرکتی بتواند برای ارتباط شعبه‌های خود در کل دنیا، یک شبکه مستقل را طراحی و پیاده سازی نماید و همه مجبور هستند از شبکه عمومی به نام اینترنت ( InterNet: Interconnected Networks) استفاده کنند. اما باید در این شبکه عمومی امنیت اطلاعات حفظ بشود؛ اینطور بود که VPN (Virtual Private Network) متولد شد.
فرض کنید شرکت X بخواهد از شعبه نروژ با شعبه تهران اطلاعات را تبادل نماید. اطلاعات به بسته‌های کوچکی به نام Datagram تقسیم می‌شوند. هر Datagram یک آدرس مبدأ و یک آدرس مقصد دارد. Router ها با توجه به اطلاعات مبدأ و مقصد هر Datagaram، آن‌ها را به مقصد می‌رسانند. آدرس مبدأ و مقصد، همراه با یک سری اطلاعات دیگر، در قسمتی از Datagram به عنوان Header قرار می‌گیرد.
در مثالی دیگر فرض کنید کسی بخواهد از ایران ایمیل خود را چک کند. باید با شرکت یاهو که در آمریکا مستقر هست تماس برقرار نماید. بین ایران تا آمریکا میلیون‌ها راه اینترنتی وجود دارد. وظیفه Router این است که کوتاه‌ترین و خلوت‌ترین و در عین حال مطمئن‌ترین راه را انتخاب نماید.
VPN روی دو محور فعالیت می‌کند: رمزگذاری اطلاعات (Encryption) و ایجاد تونل (Tunneling).
فرض کنید از مشهد برای دوست خود در اصفهان یک نامه ارسال می‌کنید. نمی‌توانید یک پستچی خصوصی استخدام نمایید که نامه شما را به او برساند. مجبور هستید از خدمات شرکت پست استفاده کنید. اما اگر پستچی در فاصله بین مشهد تا اصفهان پاکت نامه را باز کرد و اطلاعات را خواند چه می‌شود؟ امنیت نامه شما از بین رفته! از آنجایی که در این حالت به پست اطمینان نیست، با دوست خود یک قول و قراری می‌گذارید تا از یک زبان مشترک استفاده کنید تا اگر کسی نامه شما را خواند، متوجه اطلاعات نشود. مثلا می‌گویید که من همه کلمات را برعکس می‌نویسم و تو نامه را روبروی آینه بگیر و بخوان. یا هر کلک دیگری! مهم این است که فقط شما دو نفر از این قول و قرار آگاه باشید. به این صورت، امنیت نامه تضمین می‌شود.
VPN هم از همین ایده الهام گرفت. در فناوری VPN ، اسم اون قول و قرارهایی که بین دوتا دوست گذاشته می‌شود، Protocol هست. فرستنده و گیرنده اطلاعات، بعد از اینکه بر سر استفاده از یک پروتوکل توافق کردند، شروع به تبادل اطلاعات می‌کنند.
پروتکل‌های مختلفی وجود دارد، مثلاً IPSec، SSH، PPTP، L۲TP و غیره. انتخاب هر کدام از این پروتکل‌ها با توجه به نیازها و اولویت‌های طرفین انجام می‌گیرد. تفاوت زیادی بین این پروتکل‌ها وجود ندارد و نکته مشترک بین این پروتکل‌ها این است که یک کلید (Key) را به Datagram ها اضافه می‌کنند و کسی از این کلید خبردار نیست؛ جز فرستنده و گیرنده. گیرنده رمز این قفل را می‌داند و بعد از اینکه اطلاعات رو دریافت کرد، طبق همون پروتکل شروع به رمزگشایی اطلاعات می‌کند. درست مثل وقتی که نامه حاوی کلمات برعکس را جلوی آینه می‌گیرید تا بتوانید آن را بخوانید.
تونل‌سازی (Tunneling) به ایجاد یک مسیر مجازی اختصاصی بین شما و مقصد گفته می‌شود. برای مثال، اگر بخواهید وارد سایت گوگل بشوید تا ایمیل‌هایتان را ببینید، باید پسورد خودتان را وارد کنید. با توجه به اینکه ساکن ایران هستید و گوگل در آمریکاست، اطلاعاتی که بین شما و گوگل رد و بدل می‌گردد حداقل از ۳۰ تا Hop رد می‌شود. هر Hop، در حقیقت یک Router یا مسیریاب هست که اطلاعات Header موجود در Datagram های شما را چک می‌کند تا پسوردی که شما از ایران وارد کرده‌اید به دست گوگل در آمریکا برسد. تونل‌سازی باعث می‌شود اطلاعاتی که شما ارسال می‌کنید، جدا از سایر اطلاعات موجود در اینترنت و از یک مسیر مجزا به دست مقصد برسد. اما این جداسازی فیزیکی نیست و تنها از لحاظ منطقی این گونه بیان می‌شود.
از این‌رو هدف از ساخت VPN اصلأ دور زدن فیلترینگ نبوده اما در این راستا بکار برده می‌شود.
یک حساب VPN چگونه عمل می‌کند؟
بلافاصله بعد از اتصال به یکی از سرورهای VPN ، به کامپیوتر به صورت خودکار یک آدرس جدید IP؛ یعنی آدرس IP که نه شرکت ارائه دهنده VPN و نه ISP فرد مشخص می‌نماید، اختصاص خواهد یافت. بعد از آن تمامی عبور و مرور اینترنتی به رمز می‌شود و به سرور VPN متصل می‌گردند. به محض ورود به اینترنت، آن رمزگشایی و اجازه‌ عبور به مقصد مورد نظر فراهم آورده می‌شود. ISP کاربر تنها یک سری داده‌‌های غیر رمز ساده میان او و سرور VPN را مشاهده خواهد کرد. ISP نمی‌تواند دیگر کاربرد اینترنتی کاربر را مشاهده، ضبط یا کنترل نماید.
هنرمندان و سیاسیون ایرانی در فیسبوک
کمی جست و جو در فیسبوک نشان می‌دهد به نام اکثر هنرمندان، فوتبالیست‌ها و بازیگران و برخی سیاسیون صفحاتی وجود دارد. منشأ این صفحات به دو گونه است: صفحه‌هایی که آن را لایک می‌کنند و نشان می‌دهند که طرفدار فلان شخص هستند و صفحاتی که طی آن می‌توانند از جمله دوستان آن شخص شوند.
فیسبوک رویکرد جدیدی در ارتباط با افراد مشهور شده است. ارتباطی که به دلیل جایگاه اجتماعی مالک صفحه، شاید دو سویه نباشد اما حداقل حس نزدیکی مردم به او را القا می‌کند و آن غیر قابل دسترس بودن این گونه افراد دیگر به دست فراموشی سپرده است.
صفحاتی منتسب به سیاسیونی مثل آیت الله هاشمی رفسنجانی، دکتر حسن روحانی و محمد جواد ظریف وجود دارد. از آن سو اکثر هنرمندان مثل امیر جعفری، طناز طباطبایی، گلاب آدینه و ... صفحاتی که دارند که گاهاً خیلی هم فعالند و بنا بر هر مناسبتی نظر خود را با دیگران در میان می‌گذارند.
این در حالیست که اگر اسم هر یک از هنرمندان را در این صفحه جست و جو کنید و چندین و چند صفحه برای شما نشان داده می‌شود که همه به نام یکی اما با مالکیت‌های مختلفی هستند.
متاسفانه در این راستا سوء استفاده افراد زیاد شده است و داد خیلی‌ها را درآورده است. ساختن یک صفحه به نام هر کسی نه هزینه‌ای دارد و نه مانعی. از این‌رو بسیار بسیار صفحاتی ساخته شده‌اند که گرچه به نام فلان فرد معروف هستند اما روحش هم خبر ندارد و کسی دیگر آن را اداره می‌کند و مطالبی درج می‌نماید که خلاف واقع است و هیچ صحتی ندارد. این تازه در بهترین حالت است (!) در خیلی از موارد عکس‌های شخصی و نیز فتوشاپی در آن منتشر می‌کند که به دور از وجدان و اخلاق است.
شهرام عبدلی: مطالب منتشر شده منتسب به من در فیس بوک دروغ است، فیس‌بوک داد مریلا زارعی را درآورد، واکنش شیلا خداداد به صفحات ساختگی منتسب به وی در فضای مجازی و ده‌ها نمونه تیترهای اخبار این چنین همه گواهی بر این سوءاستفاده‌ها هستند. سوءاستفاده‌هایی که گرچه جرم محسوب می‌شوند اما خیلی سخت قابل پیگری می‌باشند.
فیسبوک در ایران پس از انتخابات ۹۲
پس از انتخابات سال ۹۲ شاهد پديده جديدي بوديم و آن هم ورود دولتمردان به فيسبوك بود. چندين وزير، استاندار، معاونان وزرا و معاون اول رئيس‌جمهور صفحات خود را در فيسبوك ايجاد كردند و از طريق آن با مردم و خصوصا جوانان ايراني بصورت مستقيم ارتباط برقرار كردند. اين مساله به نحوي بود كه صفحه فيسبوك محمدجواد ظريف به سرعت به يكي از پرطرفدار‌ترين صفحات اين شبكه اجتماعي تبديل شد و جاي خود را به عنوان يك منبع خبري معتبر نيز براي خبرگزاري‌هاي رسمي كشورمان پيدا كرد. شايد همين علتي بود براي بالاگرفتن بحث‌ها درباره لزوم يا عدم‌لزوم ادامه فيلترينگ فيسبوك.
حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی با انتقاد از وضعیت حاکم بر فضای مجازی، گفته بود که شرایط فعلی اینترنت را در شأن مردم نمی‌داند و یکی از وعده‌های دولت تدبیر و امید، سازماندهی به وضعیت کنونی فضای مجازی است.
در همان حدود زمانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در همایش تحولات خاورمیانه و آینده نظم منطقه‌ای که خرداد ماه سال ۹۱ در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد، به بیان نکاتی متفاوت درباره انقلاب‌های منطقه و ابزارهای نوین اطلاع رسانی پرداخت و عنوان نمود: «امروز عصر انفجار اطلاعات است و این مهم ترین تفاوت شرایط زمانی برای انقلاب ما و انقلابهای امروز منطقه است. قیام ۱۵ خرداد را که مردم ما انجام داده‌‌اند و شهدای بسیاری داشت در دنیا بسیار کم مطرح شد. روزنامه‌های خارجی تنها چند کلمه‌ای و آن هم حرف‌های رژیم را می‌نوشتند اما اکنون وقتی یک خبرنگار به زندان می‌رود در کل دنیا پخش می‌شود. رسانه‌های آزاد و مخصوصاً سایت‌ها که درگیر دولت نیستند گاهی هم با اغراق و بزرگ‌نمایی این موضوعات را مطرح می‌کنند. این گونه انفجار اطلاعات دیگر بسته نمی‌شود البته عوارض بدی هم دارد اما ما برخلاف عده‌ای که فکر می‌کنند این جریان‌ها خطرناک است فکر می کنیم این جریان به سعادت بشریت کمک می‌کند و چیز مبارکی در دنیاست. امروز یک صفحه فیس بوک که هزینه‌ای برای مردم ندارد تبدیل به موضوع خبری در تمام تلویزیون‌ها و دستگاه‌های دنیا می‌شود.» ( منبع: www.hashemirafsanjani.ir) اظهاراتی که پس از انتخابات ۹۲ شاهد بازنشر آن در سایت شخصی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بودیم.
گواه حرف آقای رفسنجانی اتفاقی بود که پس از کارشکنی‌های فرانسه در مذاکرات ژنو رخ داد. بسیاری از کاربران ایرانی شبکه اجتماعی فیس بوک پس از نقش مخرب فرانسه در مذاکرات هسته‌ای ژنو با کشورمان در صفحه وزیر خارجه این کشور هزاران کامنت اعتراضی نوشتند و به زبان فارسی و انگلیسی او را به باد انتقاد گرفتند. یکی از کاربران نوشته است: «آقای فابیوس! به نظرم با این کارتون شان و اعتبار مردم فرانسه رو در چشم ملت ایران به شدت پایین آوردید و خودتون رو در حد ابزار و وسیله‌ای در دست نتانیاهو قرار دادید. شما استقلال تاریخی فرانسه رو زیر پا گذاشتید. ایرانی ها از هر فکر و مسلکی از این رفتار غلط شما ناخرسند هستند. آگاهانه و منطقی خواهد بود که به خاطر مردم و کشور بزرگی مثل فرانسه هم که شده از سیاست‌های افراطی نتانیاهو دوری کنید و دور بعدی مذاکرات رو با وزیر امور خارجه محبوبِ ما، تعامل سازنده و زیبنده ی شان مردم فرانسه داشته باشید.»
در همین راستا در شهریورماه، غلامحسین محسنی اژه‌ای، دادستان کل کشور به دنبال حضور پررنگ برخی وزرای کابینه در فیس‌بوک، از امکان رفع فیلتر فیسبوک خبر داد.
یک روز پس از آن محمدرضا آقامیری، عضو کارگروه تعیین مصادیق فیلترینگ، از امکان رفع مشروط فیلترینگ فیس‌بوک به شرط تفکیک محتواهای مجرمانه از محتوای مفید توسط نرم‌افزار هوشمند فیلترینگ و یا الزام فیس‌بوک به تبعیت از قوانین ایران گفت. او فیسبوک را را دارای پتانسیل ترویج دین، بیداری اسلامی و اشاعه فرهنگ ایرانی اسلامی معرفی کرد. او همچنین گفت داشتن صفحه در فیسبوک برای مقام‌های حکومتی «مصداق شکستن حریم خصوصی در فضای مجازی» است و هشدار داد که حکومت ایران می‌تواند افرادی که از وی‌پی‌ان برای دورزدن فیلتر استفاده می‌کنند را شناسایی کند.
در همین راستا اخیرا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به سوالی در ارتباط با اینکه آیا دولت قصد ندارد در راستای رفع فیلترینگ شبکه اجتماعی فیس‌بوک اقدامی انجام دهد، با توجه به اینکه تعدادی از اعضای دولت در این شبکه اجتماعی حضوری فعال دارند، گفت: در مورد حضور برخی از اعضای دولت در فیس‌بوک کمیته‌ای در ریاست‌جمهوری در این ارتباط تشکیل شده است.
در كشورمان وظيفه تعيين فيلتر بودن يا نبودن سايت‌هاي اينترنتي بر عهده كارگروهي با عنوان كميته تعيين مصاديق جرايم رايانه‌اي است كه در دولت احمدي‌نژاد مصرانه بر فيلتر ماندن اين شبكه اجتماعي تاكيد داشت. در اين كارگروه كه رياست آن به عهده دادستان كل كشور است و درباره فيلترينگ اينترنت در كشور تصميم‌گيري مي‌كند علاوه بر ۶ وزير، رئيس سازمان تبليغات اسلامي، رئيس سازمان صدا و سيما، فرمانده نيروي انتظامي، يك خبره در فناوري اطلاعات و ارتباطات به انتخاب كميسيون صنايع و معادن مجلس و يك نفر از نمايندگان عضو كميسيون قضايي و حقوقي به انتخاب كميسيون قضايي عضويت دارند.
ولی آیا واقعا فیسبوک می‌تواند مکانی مناسب برای تبادل نظر باشد؟
برخی این شبکه اجتماعی را منتصب به رژیم صهیونیستی می‌دانند، برخی هم ابزاری جاسوسی برای نفوذ آمریکا در افکار مردم، در سال‌های اخیر بارها اتحادیه اروپا هم شکایاتی را پیرامون سیاست‌های فیسبوک وارد کرده است، که این امر نشان می‌دهد نگرانی پیرامون فیسبوک و سایر شبکه‌های اجتماعی که زیر چتر آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند، بی‌دلیل نیست.
اخباری مرتبت با کاربر تویتر که تنها با نوشتن این مطلب به شوخی "من می‌خواهم آمریکا را منفجر کنم" پیش از ورودش به آمریکا منجر به دستگیری‌اش در ایالت متحده شده، در حالی که بعدها ثابت شد که وی تنها به شوخی این مطلب را منتشر و تنها برای تفریح به این کشور رفته بود.
این ماجرا و نمونه های مشابه از آن بسیار در شبکه‌های اجتماعی رخ داده است و ثابت می‌کند شبکه‌های اجتماعی به شدت زیر ذره‌بین سیاست مداران غربی قرار گرفته است.
گزارش: آتنا بیانی‌پور