"دودکش" روایت آدم های بی ادعا

دودکش یک اتفاق خوب در سریال های مناسبتی امسال بود اگرچه داستان حال و هوای ماه مبارک رمضان را ندارد اما همه چیزش آماده شده تا مخاطب را به چالش های کلیشه ای مرسوم این سال ها نکشد.
دودکش سریال سرپایی و آبرومند است، بی ادعا و کوچک، نه دعوی معناگرایی دارد و نه شعارهای گل درشت می دهد و نه کلیشه‌پرداز است.
محمدحسین لطیفی فارغ از اینکه داستانش چیست و نویسنده چه کرده، خوب قصه را تعریف کرده است و در این روایت دلنشین از ابزار مناسبی مانند بازی بازیگران توانایی مانند، هومن برق نورد، بهنام تشکر و البته سیما تیرانداز به خوبی استفاده کرده و یک داستان ساده و درام معمولی را تبدیل به یک قصه خوش فرم، خوش ریتم و دلپذیز کرده است.
محمد حسین لطیفی پس از ۴ سال دوری از تلویزیون با ساخت «دودکش» و بعد از ساخت سریال هایی چون «وفا»، «صاحبدلان»، «نردبام آسمان» به تلویزیون بازگشته است.
داستان دودکش به نوعی در رده سریال های طنز طبقه بندی شود اما آنچه که مخاطب را می خنداند، نه لودگی های شخصیت ها و نه اتفاقات غیر قابل پیش بینی بیرون زده از قصه و نه دیالوگ های غیر طبیعی است بلکه بازی های ساده، و ساده دلی های اعضای یک خانواده است.
اگرچه گاهی روند روایت آنقدر ساده می شود که مخاطب را به طور نامحسوس دچار تکرار می کند این مسئله در استفاده بیش از حد و گاه بیجا از تکه کلام ها خود را نشان می دهد.
نکته مهم در دودکش لطیفی این است که شخصیت های آن در کنه‌شان همگی از معصومیتی فطری برخوردار هستند که حتی وقتی مشغول شیطنت کردن هم باشند این شیطنت بیشتر از این که از طینت بد آنها نشات گرفته باشد در کودکانگی آنها ریشه دارد و این درست خلاف جریان ساخت سریال های طنز در سالهای اخیر در رسانه ملی است که در آن خانواده هایی را نشان می دهند که کلکسیون شارلاتان را تشکیل داده اند. پدر به فرزند و برادر به برادر خیانت می کند و همه در حال کلاهبرداری از نزدیک ترین اعضای خانواده شان هستند.
نوع روابط خانوادگی در این سریال که این سال ها در کمتر مجموعه ای به چشم می خورد نوعی از فرهنگ خوب ایرانی را به نمایش می گذارد و می تواند از جنبه هایی برای مخاطب آموزش دهنده باشد. نمونه این نوع نگاه را در سال های دور بیشتر در مجموعه ها شاهد بودیم مانند سریال های همسران و یا خانه سبز.
میزانسن و لوکیشنش مال مردم عادی و مستضعف است و همین هم باعث می شود تا خیلی راحت و خوب و بی‌قصد و‌غرض با مردم خودمانی شود و حرف های کوچک یا بزرگی را هم که دارد در خلال همین سادگی و گرمای خوب بزند.
همه شخصیت‌های دودکش دوست داشتنی‌اند و هر کدام چیزی برای یاد گرفتن دارند. فضای داستان و زندگی آنها یک لوکیشن و موقعیت واقعی است؛ خانه ای که به نمایش گذاشته شده را اکثر مردم ایران می شناسند و در آن زندگی کرده اند و روابط خانوادگی شخصیت ها برای همه ملموس است. این را حتی می شود در دعوای زن و شوهری این سریال هم مشاهده کرد.
دودکش در عین حال که رگه های طنز دارد اما گاه تلنگری هم به احساسات مخاطب می زند و با خلق موقعیت های خاص خنده بغض آلودی را هم نصیب تماشاگر می کند این کار البته با ادا همراه نیست، لطیفی برای خلق این موقعیت ها تجربه فراوانی دارد.
در هر حال نظر سنجی ها هم حاکی از استقبال مردم از این سریال است که بیشترین بازدید کننده را در بین مخاطبان داشته است که این از نقطه نظر سلیقه اجتماعی مردم برای رسانه ملی قابل تامل است.
در برهه ای که صدا و سیما بدون هیچ گونه تعارفی با ریزش مخاطب در زمینه مجموعه های تلویزیونی مواجه است شاید بررسی استقبال مخاطب از این سریال می تواند در روند تولید صدا و سیما اثر گذار باشد. 

ژوبین صفاری