به گزارش خبرنگار ایمنا، آلودگی هوا به وجود هر ماده‌ای در هوا که می‌تواند برای انسان یا محیط او مضر باشد، اتلاق می‌شود؛ آلاینده‌ها ممکن است طبیعی یا ساخته دست بشر باشند یا به صورت ذرات جامد یا قطرات مایع و گاز که بالغ بر ۱۸۰ آلاینده است، باعث آلودگی شود.
سالانه سه میلیون نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که ۹۰ درصد آنها در کشورهای توسعه یافته هستند؛ در بعضی کشورها تعداد افرادی که در بر این عوامل جان خود را از دست می‌دهند، بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است.
آلاینده‌های هوا که باعث بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت، تنگی نفس، آلرژی‌های مختلف و حملات قلبی می‌شوند به دو قسمت گازها و ذرات جامد تقسیم می‌شوند. گازها شامل منوکسیدکربن، دی اکسید گوگرد و دی اکسید نیتروژن بوده که هرکدام در سطح وسیعی آلاینده هستند و برای تنفس افراد مشکل ایجاد می‌کنند.
یکی از منابع مهم آلاینده pm ۲.۵ ذرات معلق طبیعی است، شرایط جغرافیایی ایران نیز به دلیل خشکی بیش از حد، سبب افزایش این ذرات می‌شود. منابع متحرک با تولید ۴۵۳۷ تن ذرات میکرون، بیشترین سهم را در انتشار آلاینده‌ها دارد و بعد از آن صنایع با تولید ۱۸۶۴ تن، سهم دوم را به خود اختصاص داده‌اند.
انتشار ذرات غیر اگزوزی (سایشی) خودروها از جمله منابع آلاینده‌ای بوده که کمتر بدان توجه شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد انتشار سایشی (ناشی از لاستیک چرخ و ترمز و کلاچ) بیش از ۱۰ برابر انتشار احتراقی است و ۴۸ درصد از انتشار ذرات معلق به انتشار سایشی برمی‌گردد.
وسایل نقلیه موتوری بزرگترین تولیدکننده دی اکسید نیتروژن و مهم‌ترین آلوده کننده هوا بوده و سایر منابع آلوده کننده هوا از جمله صنایع یا آلایندگی‌های ناشی از سوزاندن بقایای کشاورزی نیز از جمله آلوده کننده‌های هوا توسط دی اکسید نیتروژن هستند؛ از این رو با محمود توسلی، متخصص آلرژی و ایمنی شناسی بالینی به گفت‌وگو پرداختیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
ایمنا: آلودگی هوا چیست؟
توسلی: تعریف آلودگی هوا بر اساس شاخص کیفیت هوا تعریف می‌شود، همچنین شاخص کیفیت هوا بر اساس رنگ و عدد مشخص می‌شود در منطقه با رنگ سبز شاخص بین صفر تا ۵۰ بوده که هوای ایده‌آلی است و به طور معمول در طول سال در شهرهای بزرگ حدود ۲ روز کیفیت هوا با رنگ سبز را شاهد هستیم که این شرایط برای تمام افراد به صورت سالم است.
منطقه زرد، منطقه قابل تحمل است که برای برخی از افراد حساس می‌تواند خطرناک باشد که عدد شاخص آن بین ۵۱ تا ۱۰۰ است،؛ منطقه نارنجی منطقه‌ای بوده که برای افراد حساس، کودکان، کهنسالان، بیماران قلبی و ریوی مانند مبتلایان به آسم و برونشیت می‌تواند خطرناک باشد.
همچنین منطقه قرمز برای برخی از افراد عادی نیز خطرناک است که شاخص آن بین ۱۵۱ تا ۲۰۰ است و منطقه بنفش خطرناک‌تر از منطقه قرمز بوده و بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ شاخص آن بوده و این منطقه برای تمام افراد خطرناک است؛ همچنین منطقه عنابی رنگ که شاخص آن بیش از ۳۰۰ است، بیشتر زمانی بوده که وارونگی هوا و آتش سوزی‌های بزرگ ایجاد می‌شود، در این صورت به دلیل آلودگی بسیار زیاد به ناچار باید شهر را تخلیه کرد.
این شاخص‌ها را بر اساس یک سری مواد می‌سنجند که این مواد از جمله دی اکسید گوگرد، ذرات معلق با اندازه‌های ۱۰ و ۲.۵ میکرون و کمتر است، دی اکسید نیتروژن و اوزون نیز موادی هستند که می‌توانند در این شاخص‌ها استفاده شوند تا مورد سنجش قرار گیرند.
وجود کارخانه‌ها و وسایل نقلیه باعث گرمایش زمین و بالا رفتن درجه حرارت زمین شده که در قرن اخیر بیش از ۰.۱ درجه بالا رفته است، از این رو بالا رفتن دما باعث گرمازدگی‌ها مختلف، بیماری‌ها، نارسایی، آریتمی و سکته قلبی و باعث بالا آمدن آب دریاها و ایجاد سیل می‌شود. سیل نیز می‌تواند بر منابع آبی اثر گذارد و باعث آلودگی‌ها و به وجود آمدن بیماری‌های عفونی شود.
گرمایش و تولید آلاینده‌ها نیز می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی و ریوی و نیز افزایش بیماری‌های انگلی مانند مالاریا شود، همچنین می‌تواند باعث افزایش آلرژن‌ها و بیماری‌های آلرژیک و آسم شود.
ایمنا: انواع آلاینده‌ها کدام است؟
توسلی: انواع آلودگی‌ها را می‌توان به آلودگی‌های خانگی و محیطی تقسیم کرد، آلودگی‌های خانگی مواردی است که در خانه ایجاد می‌شود و مهم‌ترین آن دود سیگار و قلیان است که می‌تواند بسیار خطرناک باشد و با ایجاد ذرات معلق که با اندازه‌های کمتر از ۲.۵ میکرون بوده این ذرات معلق می‌تواند وارد ریه و قسمت‌های پایینی آن و نایژه و کیسه‌های هوایی شده و باعث تخریب آنها و ایجاد و تشدید برونشیت مزمن شود.
برخی از افراد تصور می‌کنند اگر در محیط بیرون از خانه سیگار بکشند برای سایر افراد مشکلی به وجود نمی‌آورند، در صورتی که فردی که سیگار می‌کشد تا سه ساعت بعد در بازدم آن سموم مؤثر از سیگار وجود دارد و می‌تواند روی کودکان و سایر اعضای خانواده تأثیر گذارد. همچنین برخی افراد تصور می‌کنند چون قلیان با آب است کمتر ضرر دارد، در صورتی که هربار قلیان کشیدن معادل پنج تا ۱۰ پاکت سیگار است.
البته یک سری آلرژن‌های خانگی وجود دارد که می‌توان آنها را جزو آلاینده‌ها قرار داد، یکی از مهم‌ترین آنها وجود حیوانت خانگی مانند سگ و گربه به ویژه در محیط‌های آپارتمانی است که می‌تواند برای کودکان باعث افزایش آسم و آلرژی و تشدید بیماری‌های ریوی شود.
با گرم شدن و وجود رطوبت در منازل رشد "مایت" که نوعی حشره بوده و بیشتر در گردوخاک منازل و پرز فرش، پتو، بالشت و رختخواب است، می‌تواند رشد بالاتری داشته باشد که باعث حملات آسم در کودکان می‌شود، حتی سوسک آلرژن‌هایی ایجاد می‌کند، از این رو باید به نظافت منازل دقت کرد و مواد کربوهیدراتی مانند برنج، نان و غذاهای مانده را در این محیط‌ها نگهداری نکرد، زیرا باعث جمع شدن این حشره می‌شود.
اما آلاینده‌های بیرونی به آلاینده‌های ثابت و متحرک تقسیم‌بندی می‌شوند که آلاینده‌های ثابت کارخانه‌ها و پالایشگاه‌ها بوده و می‌توانند گازهای مختلفی را تولید و ذرات معلق را ایجاد کنند که سرطان‌زا است؛ همچنین وسایل نقلیه می‌تواند با گاز گوگرد و سایر گازها و ذرات معلقی که ایجاد می‌کند، آسیب بسیاری را برای افراد به وجود بیاورد.
ایمنا: زمانی که هوا، آلوده اعلام می‌شود مردم باید چه اقدامی انجام دهند؟
توسلی: زمانی که آلودگی هوا به حدی می‌رسد که تعطیلی اعلام می‌شود، افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی، کودکان، افراد مسن و بیماران قلبی نباید از منزل خارج شده و نباید فعالیت داشته باشند، چون زمانی که افراد فعالیت بیشتری داشته باشند قصد دارند هوای بیشتری استنشاق کنند که این هوا معمولی و اکسیژن‌دار نیست؛ بلکه هوایی است که مملو از آلاینده‌ها است.
نباید تعطیلی‌هایی که بر اثر آلودگی هوا صورت می‌گیرد برای افراد به زمانی برای تفریح کردن تبدیل شود، زیرا این تفریح‌ها، خود تخریبی است. اگر بخواهیم آلودگی‌ها را مدیریت کنیم باید از خود شروع کنیم. زمانی که هوا آلوده است جایی برای سیگار و قلیان کشیدن نیست زیرا به خود تخریبی دست زده‌ایم.
زمانی که آلودگی ایجاد شده است، مردم نباید ورزش کنند و از منازل خود خارج شوند؛ این در حالی است که قبل از آلودگی هوا باید مدیریت را برعهده گرفت تا دچار آلودگی هوا نشویم.
ایمنا: زمان آلودگی هوا چه خوراکی‌هایی باید مصرف شود؟
توسلی: زمانی که هوا آلوده است باید میزان مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها بالا رود، آنتی‌اکسیدان‌ها در غذاهای حاوی ویتامین C و توکوفرول هستند که شامل ذغال اخته، بلوبری، سبزی خوردن، اسفناج، انواع کلم به ویژه کلم قرمز، گوجه فرنگی، توت فرنگی و شکلات‌های تلخ وجود دارد.
ایمنا: نکته پایانی…
توسلی: باید شهروندان از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند تا کمتر تولیدکننده آلاینده باشند، همچنین تفریحات سالم داشته باشند و از تفریحات مخرب و به وجود آورنده آلاینده پرهیز کنند، استفاده از سیگار و قلیان در منزل ممنوع باشد، در نهایت بستری فراهم شود تا مردم در شهرها بیشتر از دوچرخه استفاده کنند.
نظر شما