خوشبختانه پیشرفت علم و تکنولوژی باعث شده است تا دستگاه‌های جدید و بی نقصی برای بررسی وضعیت جنین و سلامتی آن طراحی شوند که تا به امروز نقش موثری در کاهش میزان نگرانی و اضطراب مادران باردار داشته‌اند. یکی از بهترین و محبوب‌ترین دستگاه‌ها برای بررسی میزان رشد جنین و سلامتی مادران باردار، دستگاه اولتراسوند است.
این دستگاه از امواج فراصوت برای مشاهده جنین و بررسی رشد آن استفاده می‌کند. یکی از مهمترین مزایای این دستگاه این است که تصاویر را به شکل تقریباً واضح روی صفحه نمایشگر نشان می‌دهد. درنتیجه، اپراتور سونوگرافی به راحتی جزئی‌ترین مسائل مربوط به جنین مثل میزان رشد و وزن جنین را مورد بررسی قرار خواهد داد.
کاربردهای اولتراسوند در بارداری چیست؟
همانطور که گفته شد، امواج اولتراسوند در پزشکی، کاربردهای بسیاری دارند. این دستگاه کاربردهای مختلفی در بارداری دارد که در ادامه برخی از آن‌ها را برای شما بیان می‌کنیم:
- بررسی و تایید بارداری
یکی از مهمترین کاربردهای اولتراسوند در بارداری، تشخیص حاملگی در بانوان است. این دستگاه قادر است با دقت بسیار زیادی، احتمال باردار بودن بانوان را تخمین بزند. در هفته‌های اول بارداری، جنین بسیار کوچک است یا حتی ممکن است با معاینه تشخیص داده نشود. به همین دلیل، بهترین گزینه، استفاده از دستگاه اولتراسوند است. ابتدا لازم است پزشک زنان و زایمان علائم فرد را مورد بررسی قرار دهد و در صورتی که لازم بود، آزمایش سونوگرافی برای شخص تجویز شود.
در برخی از کشورها، سونوگرافی تشخیص بارداری صرفاً به صورت واژینال انجام می‌شود. زیرا سونوگرافی واژینال تصاویر واضح و دقیق‌تری از جنین روی صفحه نمایشگر نشان خواهد داد. در این نوع سونوگرافی، یک پروب نازک وارد بدن می‌شود و امواج صوتی را به سمت جنین می‌فرستد. در مرحله بعد، این امواج از طرف جنین به سمت بیرون بازتاب شده و تصاویر آن روی صفحه نمایشگر مشخص می‌شود. در این نوع سونوگرافی، پزشک نمی‌تواند وزن یا میزان رشد جنین یا حتی جنسیت آن را تشخیص دهد. زیرا جنین بسیار کوچک است.
- بررسی ضربان قلب و حرکت جنین
یکی دیگر از کاربردهای اولتراسوند در بارداری این است که می‌توان با کمک آن ضربان قلب و حرکت جنین را تشخیص داد. حتی امکان بررسی وزن تقریبی جنین نیز وجود دارد. حدود ۶ هفته بعد از آغاز بارداری، اپراتور سونوگرافی به راحتی میزان ضربان قلب جنین را مورد بررسی قرار خواهد داد. در این حالت تصویر به شکل واضح‌تری روی صفحه نمایشگر مشخص می‌شود و تعدادی از اندام‌ها، قابل مشاهده خواهند بود.
بررسی حرکت جنین از مهمترین مسائلی است که باید حتماً در سونوگرافی مورد بررسی قرار بگیرد. در بسیاری از موارد، ممکن است جنین خارج از رحم تشکیل شود یا قادر به حرکت کردن نباشد. این مسائل با معاینه دستی و به صورت ظاهری قابل تشخیص نیستند. بنابراین، با کمک دستگاه اولتراسوند می‌توان تشخیص داد که جنین زنده است یا خیر.
- بررسی زمان زایمان
یکی دیگر از مهمترین کاربردهای اولتراسوند در بارداری، بررسی زمان زایمان است. تعیین زمان دقیق زایمان یکی از مهمترین نگرانی‌های مادران باردار است. برخی از بانوان باردار ترجیح می‌دهند به صورت طبیعی زایمان کنند. بنابراین برای این دسته از بانوان، تعیین یک بازه زمانی برای زایمان اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.
اگرچه بسیاری از متخصصین زنان و زایمان می‌توانند با مشاهده علائم ظاهری مادر متوجه زمان زایمان شوند، ولی برای تشخیص دقیق‌تر باید از دستگاه سونوگرافی استفاده کرد.
دستگاه اولتراسوند به صورت دقیق میزان رشد جنین و زمان زایمان را مشخص خواهد کرد. معمولاً سونوگرافی تعیین زمان زایمان در سه ماهه سوم بارداری انجام می‌شود. در این بازه زمانی، برخی از پارامترها مثل فشار خون بالا و خونریزی داخلی ممکن است زمان دقیق زایمان را تغییر دهند.
- بررسی چند قلویی
از دیگر کاربردهای اولتراسوند در بارداری، بررسی چندقلویی است. در گذشته که علم پزشکی تا این اندازه پیشرفت نکرده بود، پزشکان طب سنتی از روش‌های مختلف برای بررسی چند قلو بودن فرزندان استفاده می‌کردند. به عنوان مثال، یکی از روش‌ها بررسی نبض مادر بود. با افزایش تعداد فرزندان درون رحم مادر، نبض نیز تغییر می‌کند.
با وجود اینکه این روش‌ها در زمان گذشته بسیار کارساز بودند، اما در عصر امروز از دستگاه‌های پیشرفته مثل دستگاه اولتراسوند برای بررسی چندقلویی استفاده می‌شود. بررسی چند قلو بودن جنین تقریباً بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۰ انجام می‌شود. سه ماهه دوم بارداری، شرایط مناسبی برای تعیین جنسیت جنین و تعداد فرزندان درون رحم است. زیرا اندام‌های جزئی مثل انگشتان دست و پا به راحتی قابل شمارش هستند و می‌توان اندام تناسلی را نیز مشاهده کرد.
- بررسی نقایص مادرزادی
از دیگر کاربردهای اولتراسوند در بارداری، بررسی نقایص مادرزادی جنین درون رحم است. متاسفانه بسیاری از فرزندان قبل از تولد به صورت ژنتیکی دارای نقایص مادرزادی هستند. این نقایص مادرزادی ممکن است به شکل‌های مختلف مشاهده شوند. به عنوان مثال، در برخی از کودکان اندام‌های بدن به خوبی رشد نمی‌کنند. اما در برخی دیگر ممکن است نقایص مادرزادی به شکل بیماری‌های مختلف بروز کنند.
در صورتی که پزشک سریع‌تر از وجود نقایص مادرزادی در جنین مطلع شود، می‌تواند اقداماتی برای درمان جنین یا جلوگیری از توسعه بیماری و نقایص مادرزادی انجام دهد. سونوگرافی بررسی نقایص مادرزادی باید بین هفته ۱۴ تا ۲۰ انجام شود.
در این حالت، بیماری‌های مختلف مثل سندروم داون، مشکلات مربوط به ضربان قلب، ناهنجاری‌های کروموزومی و ژنتیکی به راحتی قابل تشخیص هستند. با استفاده از دستگاه سونوگرافی، شرایط کلی جنین مثل میزان هورمون‌ها و خونرسانی در بدن به راحتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین ضخامت گردن جنین نیز اندازه گیری می‌شود.
چرا باید از اولتراسوند در بارداری استفاده کرد؟
انجام سونوگرافی بهترین گزینه برای موفقیت در فرایند بارداری است. یکی از مشکلاتی که بسیاری از مادران باردار با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، زایمان زودرس است.
به طور کلی، زایمان کودکان باید قبل از ۳۷ هفته انجام شود. گاهی اوقات ممکن است به علت بیماری، معلولیت فرزند یا حتی مرگ نوزاد، بانوان مجبور باشند زودتر زایمان کنند. بنابراین، وجود بیماری در جنین یا میزان سلامتی باید با استفاده از دستگاه اولتراسوند مورد بررسی قرار گیرد.
در این حالت، تشخیص قدم بعدی برای انجام یک زایمان بدون درد و به دنیا آوردن فرزند سالم بسیار ساده خواهد بود. با استفاده از دستگاه اولتراسوند، دهانه رحم و نحوه قرارگیری جنین درون رحم به راحتی قابل تشخیص است. علاوه بر این، اپراتور سونوگرافی می‌تواند با استفاده از دستگاه اولتراسوند میزان سلامتی مادر را نیز مورد بررسی قرار دهد.
بسیاری از مادران باردار به دلیل ترشح بیش از حد برخی هورمون.ها مثل پروژسترون آسیب‌های روحی و فیزیکی شدیدی را تجربه می‌کنند. در این حالت، می‌توان با تجویز برخی داروها احتمال بروز عوارض خطرناک در بدن مادر را کاهش داد.
دستگاه اولتراسوند گزینه کاملاً مناسبی برای بررسی سلامتی جنین و تشخیص سایر ویژگی‌های مربوط به نوزاد مثل ضربان قلب و بروز نقایص مادرزادی است. به همین دلیل، همواره به بانوان توصیه می‌شود به صورت دوره‌ای و هر چند وقت یکبار برای سونوگرافی جنین اقدام کنند.
برای مشاهده مطالب بیشتر در مورد سونوگرافی می‌توانید به وبسایت ایده گستر قدرت مراجعه و منابع به روزی را مطالعه بفرمایید.
نظر شما