مدتی است در کمین ورزشکاران ایرانی نشسته است. با اینکه چند سالی بود به نظر می‌رسید کمرنگ‌تر شده باشد، آتشش بار دیگر از زیر خاکستر بیرون آمده و آینده ورزش ایران را تهدید می‌کند.
صحبت نه از دوپینگ است و نه از ناداوری، نه از غرور و یا مشکلات اخلاقی. صحبت از تغییر تابعیت است، از مبارزه زیر پرچم کشور بیگانه و افتخارآفرینی برای کشوری که هیچ تعلق خاطری به آن ندارند.
از همان روزی که سامان طهماسبی فرنگی‌کار وزن ۸۴ کیلوگرم ایران و دارنده دو مدال برنز جهان و طلای آسیا رفت تا برای همیشه دوبنده تیم ملی جمهوری آذربایجان را به تن کند باید نگران آن می‌شدیم ولی نشدیم تا امروز صحبت از "موج" مهاجرت تکواندوکاران ایرانی به آذربایجان و تغییر تابعیت آنها باشد.
بدتر از آن اینکه می‌گویند تعداد ورزشکاران ایرانی که تابعیت خود را تغییر داده‌اند خیلی بیشتر از چیزی است که در رسانه‌ها مطرح می‌شود و اگر هم گاه گداری سر و صدایی به پا می‌شود، بیشتر در مورد ورزشکاران اسم و رسم دارتر و ملی‌پوش است.
اگر این روند را دنبال کنیم به نام‌های زیادی می رسیم؛ از سامان طهماسبی گرفته تا راحله آسمانی و این اواخر میلاد بیگی اصفهانی.
شاید مرور اتفاقاتی که قبل و بعد از مهاجرت و تغییر تابعیت این ورزشکاران افتاد بتواند به ما برای یافتن علت اتفاق تلخی که در ورزش ایران درحال تبدیل شدن به یک اپیدمی است، کمک کند.
در ادامه به چهار مورد از این موارد اشاره می‌کنیم:
کشتی فرنگی؛ سامان طهماسبی
سامان طهماسبی فرنگی‌کار وزن ۸۴ کیلوگرم ایران بود که دو بار بر سکوی سوم جهان ایستاد و در مسابقات قهرمانی آسیا در سال ۲۰۰۷ طلایی شد و در المپیک ۲۰۰۸ پکن برای کشورمان به روی تشک رفت. مدال برنز او در سال ۲۰۰۶ اولین مدال تاریخ کشتی فرنگی ایران در اوزان سنگین بود.
طهماسبی در روزهای پایانی خردادماه سال ۸۹ برای شرکت در مسابقات کشتی قهرمانی جمهوری آذربایجان به این کشور سفر کرد و قهرمان آن مسابقات هم شد. در بازگشت به ایران طهماسبی در مورد این موضوع سکوت اختیار کرد و مسئولان فدراسیون کشتی هم واکنش خاصی به این مسأله نشان ندادند.
تا اینکه طهماسبی در سال ۲۰۱۰ رسماً تابعیت خود را تغییر داد و به عضویت تیم ملی کشتی جمهوری آذربایجان درآمد.
کشتی‌گیر خوش آتیه ایران هرچند در ابتدای حضور خود در این کشور به موفقیت چندانی نرسید اما دو مدال نقره جهان در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ درحالی به نام او ثبت شد که نقش پرچم جمهوری آذربایجان بر سینه‌اش حک شده بود.
طهماسبی در فینال مسابقات جهانی ۲۰۱۳ بوداپست برابر هم‌وطن خود طالب نعمت‌پور قرار گرفت تا یکی از تراژیک‌ترین صحنه‌های کشتی ایران رقم بخورد. مبارزه دو هم‌وطن با دو پرچم متفاوت که البته به سود ایران به پایان رسید. او پیش از این در مسابقات جهانی ۲۰۱۰ مسکو نیز برابر نعمت‌پور که به قول خودش در ایران دوست صمیمی و هم‌اتاقی‌اش بود قرار گرفته و شکست خورده بود.
طهماسبی در جام جهانی ۲۰۱۴ تهران در ترکیب تیم ملی آذربایجان به ایران سفر کرد اما پس از هم‌گروهی این تیم با ایران، با موافقت کادرفنی از کشتی گرفتن با هم‌وطنان خود خودداری کرد.
وی در المپیک ۲۰۱۲ لندن در همان دور اول برابر حریف گرجستانی شکست خورد و حذف شد.
واکنش‌ها در ایران:
اگر سوریان می‌رفت باید گریه می‌کردیم/ خودمان به طهماسبی مجوز دادیم!
سکان هدایت فدراسیون کشتی آن روزها در دستان محمدرضا یزدانی خرم بود. او سعی می‌کرد در مصاحبه‌های خود مهاجرت کشتی‌گیر ایرانی را یک اتفاق عادی جلوه دهد و حتی عنوان کرده بود طهماسبی به ایران برخواهد گشت.
یزدانی خرم این‌طور گفت: «این اتفاق عجیبی نیست. ایشان طبق قوانین جهانی ورزش کشتی، از ما مجوز گرفت و کاملاً قانونی به تیم ملی آذربایجان پیوست. او دیگر از اعضای تیم ملی نبود و محمد بنا روی او نظر نداشت و همین مسأله باعث شد به دنبال سرنوشتش در جای دیگری باشد. همه ساله ما این همه کشتی‌گیر ترک و روس می‌آوریم در ایران بازی می‌کنند، او هم رفته به آذربایجان.»
او در ادامه صحبت‌هایش عنوان می‌کند که نمی‌توانسته جلوی طهماسبی را بگیرد: «البته اگر کسی تصمیم به رفتن بگیرد، قانوناً ما نمی‌توانیم مانعش شویم اما باید طوری کار کنیم که ستاره‌های‌مان این تصمیم را نگیرند. یک وقتی هست حمید سوریان به این فکر می‌افتد، آن وقت باید همه‌مان بنشینیم و گریه کنیم. اما وقتی کسی جایی در تیم ندارد و مشکلات مالی هم دارد و البته اینکه شرایط ما هم طوری است که نمی‌توانیم مشکلش را حل کنیم، چه کاری باید انجام داد؟»
طهماسبی بعد از کسب مدال نقره جهان در سال ۲۰۱۴ در گفتگویی که با خبرگزاری ایسنا داشت، دلایل تصمیم خود را بازگو کرد.
مجبور شدم بروم
«بعد از المپیک پکن پایم را عمل کردم و دچار افت شدم. کمیهم به من کم لطفی شد و دیگر خبری از من که دو مدال جهانی داشتم نگرفتند. به اردوی تیم ملی هم دعوت نمی‌شدم، از سوی دیگر وضعیت مالی‌ام اصلاً خوب نبود. در یک شهرستان دور هیچ درآمدی نداشتم. خیلی به دنبال کار رفتم. به ادارات مختلفی از جمله تربیت بدنی سر زدم، اما یک شغل ساده هم به من ندادند. در شهر همه من را می‌شناختند و توقعاتی از من داشتند. در آن شرایط نمی‌توانستم برای پول درآوردن کارگری کنم. خانواده من نیز از قشر کم درآمد جامعه بود، ضمن این که دو خواهر هم دارم. من یک قهرمان بودم و حتما خانواده‌ام توقعاتی از من دارد. در این شرایط نمی‌شد بدون هیچ پول و درآمدی زندگی را بگذرانی. به همین خاطر مجبور شدم که بروم.»
مسئولان خیلی وعده دادند اما...
«من اولین مدال تاریخ اوزان سنگین کشتی فرنگی ایران را در جهان گرفتم. وعده‌های زیادی دادند، اما هیچ کدام عملی نشد. البته بهتر است که دیگر به گذشته فکر نکنم. فکر می‌کنم خدا مرا دوست داشت که باز توانستم مدال جهانی بگیرم و شرایط خوبی پیدا کنم. همچنین دوست داشتم به همه ثابت کنم که سامان طهماسبی تمام نشده است. می‌خواستم ثابت کنم که در این سه سال فقط برای پول به آذربایجان نرفته بودم، بلکه به خاطر نداشتن حریف تمرینی و مربی خوب نتوانسته بودم مدال بگیرم.»
تغییر تابعیت ورزشکاران ایرانی در هیچ رشته‌ای به اندازه کشتی رواج نداشته است. طهماسبی در آذربایجان تنها نبود و امیر علی‌اکبری و صباح شریعتی دو مورد از کشتی‌گیران ایرانی‌الاصل بودند که دوبنده آذربایجان را پوشیدند.
هندبال؛ ایمان جمالی
ایمان جمالی ملی‌پوش اصفهانی هندبال ایران بود که از باشگاه سپاهان به هندبال ایران معرفی شد. جمالی در سال ۲۰۱۲ به تیم وزپرم مجارستان پیوست تا اولین لژیونر تاریخ هندبال ایران در اروپا لقب بگیرد.
جمالی دو فصل موفق را در وزپرم گذراند و با این تیم در سوپرلیگ مجارستان و لیگ قهرمانان اروپا درخشید به طوری که درخشش او در این کشور اروپایی و قهرمانی‌هایش با وزپرم، پای سه اصفهانی دیگر را هم به مجارستان باز کرد.
مسئولان تیم وزپرم در سال ۲۰۱۴ قرارداد بازیکن ایرانی خود را تا سال ۲۰۱۹ تمدید کردند اما چندی بعد خبر رسید جمالی گذرنامه مجاری دریافت کرده است.
جمالی که جام ملت‌های ۲۰۱۴ آسیا در بحرین و بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ اینچئون را به دلیل مصدومیت کمر از دست داده بود، در ادامه با یک مصدومیت شدید دیگر مواجه شد و چند ماهی حتی نتوانست وزپرم را در مسابقات داخلی و اروپایی همراهی کند. کادرفنی تیم ملی ایران هم همین مسأله را دلیل غیبت جمالی در اردوهای آماده‌سازی جام جهانی ۲۰۱۵ عنوان می‌کردند و عدم صعود تیم ملی مجارستان به جام جهانی هم باعث شد این موضوع که جمالی را باید از این پس در ترکیب تیم ملی مجارستان ببینیم یا نه، هنوز به طور کامل روشن نشده باشد.
واکنش‌ها در ایران:
قبول تابعیت کشورهای دیگر یک مسأله شخصی است
خسرو نصیری سرپرست وقت فدراسیون هندبال در همان زمان در گفتگو با ایمنا گفت: «ما نمی‌توانیم به این موضوع واکنشی نشان دهیم چون این یک موضوع شخصی است. کسی که روی تیم کشور خودش تعصب داشته باشد، این کار را نمی‌کند و اگر هم تعصبی نداشته باشد، می‌تواند تابعیت خود را عوض کند و این نمی‌تواند به فدراسیون ربطی داشته باشد و مسأله‌ای شخصی است.»
«فدراسیون از لحاظ قانونی نمی‌تواند به این موضوع واکنشی داشته باشد و نمی‌توانیم به کسی بگوییم این کار را بکند یا نکند. ما نمونه‌هایی در کشتی و وزنه‌برداری ایران داشته‌ایم و نمی‌توان به صورت قانونی برخوردی با این موارد کرد.»
تماسی با جمالی نداشته‌ام
نصیری در انتخابات فدراسیون هندبال یکی از رقبای ابوالحسن مهدوی بود که البته این انتخابات با پیروزی مهدوی به پایان رسید.
مهدوی در حاشیه یکی از دیدارهای لیگ برتر هندبال در پاسخ به این سوال ایمنا که با توجه به اخذ گذرنامه مجارستانی توسط ایمان جمالی لژیونر تیم وزپرم مجارستان آیا در این مدت با او تماسی داشته است یا خیر گفت: «چون در این مدت تیم ملی برنامه و اردویی نداشت تماسی هم با او نداشتم اما به محض آغاز برنامه‌های تیم ملی قطعاً با جمالی تماس می‌گیریم و اگر مقررات و قوانین اجازه دهند از وجود او استفاده خواهیم کرد.»
تکواندو؛ راحله آسمانی، احمد محمدی، سینا بهرامی، میلاد بیگی و ....
راحله آسمانی
راحله آسمانی یکی از پرافتخارترین تکواندوکاران زن ایران و اولین بانوی ایرانی بود که به فینال مسابقات تکواندو بازی‌های آسیایی رسید و مدال نقره این مسابقات در سال ۲۰۱۰ را کسب کرد.
دارنده مدال طلای تورنمنت بین‌المللی منچستر که بیش از ۵ سال در اردوهای تیم ملی ایران حضور داشت، در اوایل سال ۹۲ راهی بلژیک شد و از آن زمان تاکنون در مسابقات مختلفی برای تیم ملی این کشور به میدان رفته و چند مدال طلا، نقره و برنز در مسابقات آزاد تکواندو از جمله مدال‌هایی است که آسمانی برای تیم ملی بلژیک کسب کرده است.
اقدام راحله آسمانی در برداشتن حجاب خود و مبارزه با نماینده رژیم اشغالگر قدس تا مدت‌ها در رسانه‌های کشور بازتاب داشت.
میلاد بیگی
تکواندوکار جوان اصفهانی که سال گذشته به اردوی تیم ملی راه یافت اما پس از برگزاری مسابقات انتخابی، عنوان شد که به دلیل مصدومیت از حضور در اردوها انصراف داده است و امید عمیدی جایگزین او در اردوهای آماده‌سازی تیم ملی برای شرکت در مسابقات جهانی روسیه می‌شود.
بیگی اما چندی بعد از اردوی تیم ملی جمهوری آذربایجان سر درآورد درحالی که احمد محمدی دیگر تکواندوکار ایرانی نیز مدتی پیش از او به این تیم پیوسته بود.
واکنش‌ها در ایران:
غلامحسن ذوالقدری رئیس سازمان تیم‌های ملی تکواندو اولین نفری بود که برای پیگیری وضعیت بیگی با او تماس گرفتیم. ذوالقدری در گفتگو با ایمنا از این موضوع اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت این مسأله را شنیده ولی اطلاعاتش در مورد حضور بیگی در آذربایجان در حد شنیده‌هاست.
تکواندو ایران محدود به یک گروه خاص شده
یک روز پس از انتشار خبر پیوستن میلاد بیگی به تیم ملی تکواندو آذربایجان، مرتضی کریمی سرمربی سابق تیم ملی ایران در گفتگو با فارس، صحبت‌های جنجالی را مطرح کرد: «نکته اول اینکه پیشنهادات خوبی به آنها می‌شود و به همین دلیل شاهدیم که تکواندوکاران به کشورهای دیگر می‌روند و دلیل دوم اینکه برخورد سردی که با آنها در اردوهای تیم ملی می‌شود تکواندو کاران به این نتیجه می رسند که راهی کشورهای دیگر شوند. به عنوان مثال در مسابقات G۱ که به میزبانی دبی برگزار شد میلاد بیگی و سینا بهرامی به این رقابت‌ها اعزام نشدند و این در حالی بود که آنها مستحق اعزام به این مسابقات بودند، اما پس از اینکه این دو تکواندوکار به این مسابقات اعزام نشدند تصمیماتی را گرفتند که حالا شاهد آن هستیم. فدراسیون نتوانست رضا مهماندوست را نگه دارد که حالا او در کشور دیگر سرمربیگری می‌کند. متأسفانه تکواندوی ایران به یک گروه خاصی بسنده کرده و ما دعا می‌کنیم آنها بروند تا دست ما هم باز شود.»
سخنان کریمی البته واکنش مربیان تیم ملی را در پی داشت.
شما به کرمی و نصر بی‌مهری کردید!
مهدی بی‌باک کمک‌مربی تیم ملی در مورد ادعاهای کریمی گفت: «ما از کسی نخواستیم اردو را ترک کند. حتی از خط خورده‌ها هم خواستیم در اردوها بمانند اما آنها بعد از انتخابی دیدند که شانسی برای قرار گرفتن در ترکیب اصلی تیم ملی را ندارند و با توجه به پیشنهادات مالی خوب آذربایجان راهی این کشور شدند. اصل موضوع این است که این کار از جانب ما شایسته نبوده چون کسب مدال زیر پرچم کشور ایران افتخار بزرگی است و قابل قیاس با منبع مالی دیگری نخواهد بود.»
وی در مورد ادعای بی‌مهری‌ها و تبعیض کادرفنی نسبت به برخی بازیکنان ادامه داد: «بی‌مهری زمانی صورت گرفت که یوسف کرمی و علیرضا نصرآزادانی بدون انتخابی از تیم ملی خط خوردند. بهنام اسبقی که تک مدال طلای جهان را گرفت قرار نبود به مسابقات جهانی ۲۰۱۳ مکزیک اعزام شود و حتی شانسی هم برای او قائل نبودند. باید بگویم تیم ملی جای کسب تجربه، آزمون و خطا نیست بلکه جای نتیجه‌گیری و کسب افتخار است.»
تغییر تابعیت ورزشکاران ایرانی ریشه فرهنگی و اقتصادی دارد
در همین حال، عبدالحمید احمدی مشاور عالی وزیر ورزش و جوانان، در نشست مشترک وزیر ورزش با رؤسای فدراسیون‌های ورزشی موضوع تغییر تابعیت برخی ورزشکاران ایرانی را مورد توجه قرار داد و تأکید کرد: «باید نسبت به تغییر تابعیت ورزشکاران ایرانی توجه جدی شود و این موضوع از نظر فرهنگی و هویتی و حتی اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد و بزودی در کارگروهی در وزارت ورزش و جوانان به این موضوع حساس و مهم با مشارکت روسای فدراسیون‌ها بیشتر خواهیم پرداخت.»
آنهایی که می‌روند مشکل اقتصادی ندارند
اما سید محمد پولادگر رئیس فدراسیون تکواندو در سفری که شنبه گذشته به اصفهان داشت در گفتگو با ایمنا در مورد دلیل تغییر تابعیت تکواندوکاران گفت: « اینکه این موضوع در تکواندو هم اتفاق افتاد چیز جدیدی نیست. من زمزمه‌هایی از گوشه و کنار می‌شنوم و متأسفانه برخی از مربیان بی‌انصاف و کوچک مغز عنوان می‌کنند که این بازیکنان به دلیل مشکلات اقتصادی و یا برخوردهایی که با آنها صورت گرفته اقدام به تغییر تابعیت خود کرده‌اند که این حرف، سخن بسیار بیجا و غیرمنصفانه‌ای است. هیچ برخورد غلطی با این تکواندوکاران صورت نگرفته است و بسیاری از آنها در ترکیب تیم‌های باشگاهی و اردوهای تیم ملی حضور داشته‌اند و برخورد حذفی با آنها صورت نگرفته است. ما تنها کشوری هستیم که لیگ داریم و عمر این لیگ امسال به ۲۰ سال رسیده است و قهرمانان ما به صورت حرفه‌ای تمرین می‌کنند و قراردادهای چند میلیونی دارند و حداقل معیشت آنها تأمین است. این نشان می‌دهد که برای این موضوع برنامه‌ریزی شده و تکواندوکاران در رفاه نسبی به سر می‌برند و مشکل این تکواندوکاران مشکل اقتصادی نیست.»
مهماندوست در مهاجرت تکواندوکاران دخیل است
پولادگر در ادامه به حضور رضا مهماندوست سرمربی اسبق تیم ملی در سمت سرمربیگری تیم ملی آذربایجان هم اشاره می‌کند: « هرچند ایشان در مصاحبه‌ای عنوان کرده که در این امر دخالتی ندارد اما من قطعاً وی را در این اتفاقات دخیل می‌دانم چون قبل از حضور ایشان در آذربایجان ما حتی یک مورد مهاجرت به این کشور نداشتیم. طبیعی است که حضور وی نقش اساسی را در این مورد ایفا می‌کند و نمی‌دانم مهماندوست که تمام اعتبار خود را از ایران دارد، چگونه می‌خواهد در پیشگاه مردم پاسخگو باشد.»
چرا می‌روند؟
مشکلات اقتصادی، برخوردهای قهرآمیز و حذفی با ورزشکاران، حضور ورزشکاران و مربیان ایرانی در کشورهای دیگر که می‌توانند عامل تحریکی برای سایرین باشند و ...؛ هرکدام از اینها دلیل مهاجرت و تغییر تابعیت ورزشکاران ایرانی باشد نمی‌توان از غفلت مسئولان ورزشی کشور از این مسأله به راحتی گذشت.
شاید اگر مسئولان ورزشی کشور به جای درگیر کردن خود در حواشی و دعواهای بی‌سرانجام و غیرفنی، توجه بیش از حد به فوتبال، سیاسی‌کاری و یا جزم کردن عزم خود برای پاکسازی ارکان ورزش کشور از نیروهای جناح مقابل و ... اندکی هم به این موضوع توجه می‌کردند می‌توانستیم امیدوار باشیم ورزشکار دیگری به این لیست اضافه نشود اما هنوز هم در ورزش ایران فاصله حرف تا عمل بسیار است.
/گزارش از مريم سادات سجادي/
صحبت نه از دوپینگ است و نه از ناداوری، نه از غرور و یا مشکلات اخلاقی. صحبت از تغییر تابعیت است، از مبارزه زیر پرچم کشور بیگانه و افتخارآفرینی برای کشوری که هیچ تعلق خاطری به آن ندارند.
از همان روزی که سامان طهماسبی فرنگی‌کار وزن ۸۴ کیلوگرم ایران و دارنده دو مدال برنز جهان و طلای آسیا رفت تا برای همیشه دوبنده تیم ملی جمهوری آذربایجان را به تن کند باید نگران آن می‌شدیم ولی نشدیم تا امروز صحبت از "موج" مهاجرت تکواندوکاران ایرانی به آذربایجان و تغییر تابعیت آنها باشد.
بدتر از آن اینکه می‌گویند تعداد ورزشکاران ایرانی که تابعیت خود را تغییر داده‌اند خیلی بیشتر از چیزی است که در رسانه‌ها مطرح می‌شود و اگر هم گاه گداری سر و صدایی به پا می‌شود، بیشتر در مورد ورزشکاران اسم و رسم دارتر و ملی‌پوش است.
اگر این روند را دنبال کنیم به نام‌های زیادی می رسیم؛ از سامان طهماسبی گرفته تا راحله آسمانی و این اواخر میلاد بیگی اصفهانی.
شاید مرور اتفاقاتی که قبل و بعد از مهاجرت و تغییر تابعیت این ورزشکاران افتاد بتواند به ما برای یافتن علت اتفاق تلخی که در ورزش ایران درحال تبدیل شدن به یک اپیدمی است، کمک کند.
در ادامه به چهار مورد از این موارد اشاره می‌کنیم:
کشتی فرنگی؛ سامان طهماسبی
سامان طهماسبی فرنگی‌کار وزن ۸۴ کیلوگرم ایران بود که دو بار بر سکوی سوم جهان ایستاد و در مسابقات قهرمانی آسیا در سال ۲۰۰۷ طلایی شد و در المپیک ۲۰۰۸ پکن برای کشورمان به روی تشک رفت. مدال برنز او در سال ۲۰۰۶ اولین مدال تاریخ کشتی فرنگی ایران در اوزان سنگین بود.
طهماسبی در روزهای پایانی خردادماه سال ۸۹ برای شرکت در مسابقات کشتی قهرمانی جمهوری آذربایجان به این کشور سفر کرد و قهرمان آن مسابقات هم شد. در بازگشت به ایران طهماسبی در مورد این موضوع سکوت اختیار کرد و مسئولان فدراسیون کشتی هم واکنش خاصی به این مسأله نشان ندادند.
تا اینکه طهماسبی در سال ۲۰۱۰ رسماً تابعیت خود را تغییر داد و به عضویت تیم ملی کشتی جمهوری آذربایجان درآمد.
کشتی‌گیر خوش آتیه ایران هرچند در ابتدای حضور خود در این کشور به موفقیت چندانی نرسید اما دو مدال نقره جهان در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ درحالی به نام او ثبت شد که نقش پرچم جمهوری آذربایجان بر سینه‌اش حک شده بود.
طهماسبی در فینال مسابقات جهانی ۲۰۱۳ بوداپست برابر هم‌وطن خود طالب نعمت‌پور قرار گرفت تا یکی از تراژیک‌ترین صحنه‌های کشتی ایران رقم بخورد. مبارزه دو هم‌وطن با دو پرچم متفاوت که البته به سود ایران به پایان رسید. او پیش از این در مسابقات جهانی ۲۰۱۰ مسکو نیز برابر نعمت‌پور که به قول خودش در ایران دوست صمیمی و هم‌اتاقی‌اش بود قرار گرفته و شکست خورده بود.
طهماسبی در جام جهانی ۲۰۱۴ تهران در ترکیب تیم ملی آذربایجان به ایران سفر کرد اما پس از هم‌گروهی این تیم با ایران، با موافقت کادرفنی از کشتی گرفتن با هم‌وطنان خود خودداری کرد.
وی در المپیک ۲۰۱۲ لندن در همان دور اول برابر حریف گرجستانی شکست خورد و حذف شد.
واکنش‌ها در ایران:
اگر سوریان می‌رفت باید گریه می‌کردیم/ خودمان به طهماسبی مجوز دادیم!
سکان هدایت فدراسیون کشتی آن روزها در دستان محمدرضا یزدانی خرم بود. او سعی می‌کرد در مصاحبه‌های خود مهاجرت کشتی‌گیر ایرانی را یک اتفاق عادی جلوه دهد و حتی عنوان کرده بود طهماسبی به ایران برخواهد گشت.
یزدانی خرم این‌طور گفت: «این اتفاق عجیبی نیست. ایشان طبق قوانین جهانی ورزش کشتی، از ما مجوز گرفت و کاملاً قانونی به تیم ملی آذربایجان پیوست. او دیگر از اعضای تیم ملی نبود و محمد بنا روی او نظر نداشت و همین مسأله باعث شد به دنبال سرنوشتش در جای دیگری باشد. همه ساله ما این همه کشتی‌گیر ترک و روس می‌آوریم در ایران بازی می‌کنند، او هم رفته به آذربایجان.»
او در ادامه صحبت‌هایش عنوان می‌کند که نمی‌توانسته جلوی طهماسبی را بگیرد: «البته اگر کسی تصمیم به رفتن بگیرد، قانوناً ما نمی‌توانیم مانعش شویم اما باید طوری کار کنیم که ستاره‌های‌مان این تصمیم را نگیرند. یک وقتی هست حمید سوریان به این فکر می‌افتد، آن وقت باید همه‌مان بنشینیم و گریه کنیم. اما وقتی کسی جایی در تیم ندارد و مشکلات مالی هم دارد و البته اینکه شرایط ما هم طوری است که نمی‌توانیم مشکلش را حل کنیم، چه کاری باید انجام داد؟»
طهماسبی بعد از کسب مدال نقره جهان در سال ۲۰۱۴ در گفتگویی که با خبرگزاری ایسنا داشت، دلایل تصمیم خود را بازگو کرد.
مجبور شدم بروم
«بعد از المپیک پکن پایم را عمل کردم و دچار افت شدم. کمیهم به من کم لطفی شد و دیگر خبری از من که دو مدال جهانی داشتم نگرفتند. به اردوی تیم ملی هم دعوت نمی‌شدم، از سوی دیگر وضعیت مالی‌ام اصلاً خوب نبود. در یک شهرستان دور هیچ درآمدی نداشتم. خیلی به دنبال کار رفتم. به ادارات مختلفی از جمله تربیت بدنی سر زدم، اما یک شغل ساده هم به من ندادند. در شهر همه من را می‌شناختند و توقعاتی از من داشتند. در آن شرایط نمی‌توانستم برای پول درآوردن کارگری کنم. خانواده من نیز از قشر کم درآمد جامعه بود، ضمن این که دو خواهر هم دارم. من یک قهرمان بودم و حتما خانواده‌ام توقعاتی از من دارد. در این شرایط نمی‌شد بدون هیچ پول و درآمدی زندگی را بگذرانی. به همین خاطر مجبور شدم که بروم.»
مسئولان خیلی وعده دادند اما...
«من اولین مدال تاریخ اوزان سنگین کشتی فرنگی ایران را در جهان گرفتم. وعده‌های زیادی دادند، اما هیچ کدام عملی نشد. البته بهتر است که دیگر به گذشته فکر نکنم. فکر می‌کنم خدا مرا دوست داشت که باز توانستم مدال جهانی بگیرم و شرایط خوبی پیدا کنم. همچنین دوست داشتم به همه ثابت کنم که سامان طهماسبی تمام نشده است. می‌خواستم ثابت کنم که در این سه سال فقط برای پول به آذربایجان نرفته بودم، بلکه به خاطر نداشتن حریف تمرینی و مربی خوب نتوانسته بودم مدال بگیرم.»
تغییر تابعیت ورزشکاران ایرانی در هیچ رشته‌ای به اندازه کشتی رواج نداشته است. طهماسبی در آذربایجان تنها نبود و امیر علی‌اکبری و صباح شریعتی دو مورد از کشتی‌گیران ایرانی‌الاصل بودند که دوبنده آذربایجان را پوشیدند.
هندبال؛ ایمان جمالی
ایمان جمالی ملی‌پوش اصفهانی هندبال ایران بود که از باشگاه سپاهان به هندبال ایران معرفی شد. جمالی در سال ۲۰۱۲ به تیم وزپرم مجارستان پیوست تا اولین لژیونر تاریخ هندبال ایران در اروپا لقب بگیرد.
جمالی دو فصل موفق را در وزپرم گذراند و با این تیم در سوپرلیگ مجارستان و لیگ قهرمانان اروپا درخشید به طوری که درخشش او در این کشور اروپایی و قهرمانی‌هایش با وزپرم، پای سه اصفهانی دیگر را هم به مجارستان باز کرد.
مسئولان تیم وزپرم در سال ۲۰۱۴ قرارداد بازیکن ایرانی خود را تا سال ۲۰۱۹ تمدید کردند اما چندی بعد خبر رسید جمالی گذرنامه مجاری دریافت کرده است.
جمالی که جام ملت‌های ۲۰۱۴ آسیا در بحرین و بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ اینچئون را به دلیل مصدومیت کمر از دست داده بود، در ادامه با یک مصدومیت شدید دیگر مواجه شد و چند ماهی حتی نتوانست وزپرم را در مسابقات داخلی و اروپایی همراهی کند. کادرفنی تیم ملی ایران هم همین مسأله را دلیل غیبت جمالی در اردوهای آماده‌سازی جام جهانی ۲۰۱۵ عنوان می‌کردند و عدم صعود تیم ملی مجارستان به جام جهانی هم باعث شد این موضوع که جمالی را باید از این پس در ترکیب تیم ملی مجارستان ببینیم یا نه، هنوز به طور کامل روشن نشده باشد.
واکنش‌ها در ایران:
قبول تابعیت کشورهای دیگر یک مسأله شخصی است
خسرو نصیری سرپرست وقت فدراسیون هندبال در همان زمان در گفتگو با ایمنا گفت: «ما نمی‌توانیم به این موضوع واکنشی نشان دهیم چون این یک موضوع شخصی است. کسی که روی تیم کشور خودش تعصب داشته باشد، این کار را نمی‌کند و اگر هم تعصبی نداشته باشد، می‌تواند تابعیت خود را عوض کند و این نمی‌تواند به فدراسیون ربطی داشته باشد و مسأله‌ای شخصی است.»
«فدراسیون از لحاظ قانونی نمی‌تواند به این موضوع واکنشی داشته باشد و نمی‌توانیم به کسی بگوییم این کار را بکند یا نکند. ما نمونه‌هایی در کشتی و وزنه‌برداری ایران داشته‌ایم و نمی‌توان به صورت قانونی برخوردی با این موارد کرد.»
تماسی با جمالی نداشته‌ام
نصیری در انتخابات فدراسیون هندبال یکی از رقبای ابوالحسن مهدوی بود که البته این انتخابات با پیروزی مهدوی به پایان رسید.
مهدوی در حاشیه یکی از دیدارهای لیگ برتر هندبال در پاسخ به این سوال ایمنا که با توجه به اخذ گذرنامه مجارستانی توسط ایمان جمالی لژیونر تیم وزپرم مجارستان آیا در این مدت با او تماسی داشته است یا خیر گفت: «چون در این مدت تیم ملی برنامه و اردویی نداشت تماسی هم با او نداشتم اما به محض آغاز برنامه‌های تیم ملی قطعاً با جمالی تماس می‌گیریم و اگر مقررات و قوانین اجازه دهند از وجود او استفاده خواهیم کرد.»
تکواندو؛ راحله آسمانی، احمد محمدی، سینا بهرامی، میلاد بیگی و ....
راحله آسمانی
راحله آسمانی یکی از پرافتخارترین تکواندوکاران زن ایران و اولین بانوی ایرانی بود که به فینال مسابقات تکواندو بازی‌های آسیایی رسید و مدال نقره این مسابقات در سال ۲۰۱۰ را کسب کرد.
دارنده مدال طلای تورنمنت بین‌المللی منچستر که بیش از ۵ سال در اردوهای تیم ملی ایران حضور داشت، در اوایل سال ۹۲ راهی بلژیک شد و از آن زمان تاکنون در مسابقات مختلفی برای تیم ملی این کشور به میدان رفته و چند مدال طلا، نقره و برنز در مسابقات آزاد تکواندو از جمله مدال‌هایی است که آسمانی برای تیم ملی بلژیک کسب کرده است.
اقدام راحله آسمانی در برداشتن حجاب خود و مبارزه با نماینده رژیم اشغالگر قدس تا مدت‌ها در رسانه‌های کشور بازتاب داشت.
میلاد بیگی
تکواندوکار جوان اصفهانی که سال گذشته به اردوی تیم ملی راه یافت اما پس از برگزاری مسابقات انتخابی، عنوان شد که به دلیل مصدومیت از حضور در اردوها انصراف داده است و امید عمیدی جایگزین او در اردوهای آماده‌سازی تیم ملی برای شرکت در مسابقات جهانی روسیه می‌شود.
بیگی اما چندی بعد از اردوی تیم ملی جمهوری آذربایجان سر درآورد درحالی که احمد محمدی دیگر تکواندوکار ایرانی نیز مدتی پیش از او به این تیم پیوسته بود.
واکنش‌ها در ایران:
غلامحسن ذوالقدری رئیس سازمان تیم‌های ملی تکواندو اولین نفری بود که برای پیگیری وضعیت بیگی با او تماس گرفتیم. ذوالقدری در گفتگو با ایمنا از این موضوع اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت این مسأله را شنیده ولی اطلاعاتش در مورد حضور بیگی در آذربایجان در حد شنیده‌هاست.
تکواندو ایران محدود به یک گروه خاص شده
یک روز پس از انتشار خبر پیوستن میلاد بیگی به تیم ملی تکواندو آذربایجان، مرتضی کریمی سرمربی سابق تیم ملی ایران در گفتگو با فارس، صحبت‌های جنجالی را مطرح کرد: «نکته اول اینکه پیشنهادات خوبی به آنها می‌شود و به همین دلیل شاهدیم که تکواندوکاران به کشورهای دیگر می‌روند و دلیل دوم اینکه برخورد سردی که با آنها در اردوهای تیم ملی می‌شود تکواندو کاران به این نتیجه می رسند که راهی کشورهای دیگر شوند. به عنوان مثال در مسابقات G۱ که به میزبانی دبی برگزار شد میلاد بیگی و سینا بهرامی به این رقابت‌ها اعزام نشدند و این در حالی بود که آنها مستحق اعزام به این مسابقات بودند، اما پس از اینکه این دو تکواندوکار به این مسابقات اعزام نشدند تصمیماتی را گرفتند که حالا شاهد آن هستیم. فدراسیون نتوانست رضا مهماندوست را نگه دارد که حالا او در کشور دیگر سرمربیگری می‌کند. متأسفانه تکواندوی ایران به یک گروه خاصی بسنده کرده و ما دعا می‌کنیم آنها بروند تا دست ما هم باز شود.»
سخنان کریمی البته واکنش مربیان تیم ملی را در پی داشت.
شما به کرمی و نصر بی‌مهری کردید!
مهدی بی‌باک کمک‌مربی تیم ملی در مورد ادعاهای کریمی گفت: «ما از کسی نخواستیم اردو را ترک کند. حتی از خط خورده‌ها هم خواستیم در اردوها بمانند اما آنها بعد از انتخابی دیدند که شانسی برای قرار گرفتن در ترکیب اصلی تیم ملی را ندارند و با توجه به پیشنهادات مالی خوب آذربایجان راهی این کشور شدند. اصل موضوع این است که این کار از جانب ما شایسته نبوده چون کسب مدال زیر پرچم کشور ایران افتخار بزرگی است و قابل قیاس با منبع مالی دیگری نخواهد بود.»
وی در مورد ادعای بی‌مهری‌ها و تبعیض کادرفنی نسبت به برخی بازیکنان ادامه داد: «بی‌مهری زمانی صورت گرفت که یوسف کرمی و علیرضا نصرآزادانی بدون انتخابی از تیم ملی خط خوردند. بهنام اسبقی که تک مدال طلای جهان را گرفت قرار نبود به مسابقات جهانی ۲۰۱۳ مکزیک اعزام شود و حتی شانسی هم برای او قائل نبودند. باید بگویم تیم ملی جای کسب تجربه، آزمون و خطا نیست بلکه جای نتیجه‌گیری و کسب افتخار است.»
تغییر تابعیت ورزشکاران ایرانی ریشه فرهنگی و اقتصادی دارد
در همین حال، عبدالحمید احمدی مشاور عالی وزیر ورزش و جوانان، در نشست مشترک وزیر ورزش با رؤسای فدراسیون‌های ورزشی موضوع تغییر تابعیت برخی ورزشکاران ایرانی را مورد توجه قرار داد و تأکید کرد: «باید نسبت به تغییر تابعیت ورزشکاران ایرانی توجه جدی شود و این موضوع از نظر فرهنگی و هویتی و حتی اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد و بزودی در کارگروهی در وزارت ورزش و جوانان به این موضوع حساس و مهم با مشارکت روسای فدراسیون‌ها بیشتر خواهیم پرداخت.»
آنهایی که می‌روند مشکل اقتصادی ندارند
اما سید محمد پولادگر رئیس فدراسیون تکواندو در سفری که شنبه گذشته به اصفهان داشت در گفتگو با ایمنا در مورد دلیل تغییر تابعیت تکواندوکاران گفت: « اینکه این موضوع در تکواندو هم اتفاق افتاد چیز جدیدی نیست. من زمزمه‌هایی از گوشه و کنار می‌شنوم و متأسفانه برخی از مربیان بی‌انصاف و کوچک مغز عنوان می‌کنند که این بازیکنان به دلیل مشکلات اقتصادی و یا برخوردهایی که با آنها صورت گرفته اقدام به تغییر تابعیت خود کرده‌اند که این حرف، سخن بسیار بیجا و غیرمنصفانه‌ای است. هیچ برخورد غلطی با این تکواندوکاران صورت نگرفته است و بسیاری از آنها در ترکیب تیم‌های باشگاهی و اردوهای تیم ملی حضور داشته‌اند و برخورد حذفی با آنها صورت نگرفته است. ما تنها کشوری هستیم که لیگ داریم و عمر این لیگ امسال به ۲۰ سال رسیده است و قهرمانان ما به صورت حرفه‌ای تمرین می‌کنند و قراردادهای چند میلیونی دارند و حداقل معیشت آنها تأمین است. این نشان می‌دهد که برای این موضوع برنامه‌ریزی شده و تکواندوکاران در رفاه نسبی به سر می‌برند و مشکل این تکواندوکاران مشکل اقتصادی نیست.»
مهماندوست در مهاجرت تکواندوکاران دخیل است
پولادگر در ادامه به حضور رضا مهماندوست سرمربی اسبق تیم ملی در سمت سرمربیگری تیم ملی آذربایجان هم اشاره می‌کند: « هرچند ایشان در مصاحبه‌ای عنوان کرده که در این امر دخالتی ندارد اما من قطعاً وی را در این اتفاقات دخیل می‌دانم چون قبل از حضور ایشان در آذربایجان ما حتی یک مورد مهاجرت به این کشور نداشتیم. طبیعی است که حضور وی نقش اساسی را در این مورد ایفا می‌کند و نمی‌دانم مهماندوست که تمام اعتبار خود را از ایران دارد، چگونه می‌خواهد در پیشگاه مردم پاسخگو باشد.»
چرا می‌روند؟
مشکلات اقتصادی، برخوردهای قهرآمیز و حذفی با ورزشکاران، حضور ورزشکاران و مربیان ایرانی در کشورهای دیگر که می‌توانند عامل تحریکی برای سایرین باشند و ...؛ هرکدام از اینها دلیل مهاجرت و تغییر تابعیت ورزشکاران ایرانی باشد نمی‌توان از غفلت مسئولان ورزشی کشور از این مسأله به راحتی گذشت.
شاید اگر مسئولان ورزشی کشور به جای درگیر کردن خود در حواشی و دعواهای بی‌سرانجام و غیرفنی، توجه بیش از حد به فوتبال، سیاسی‌کاری و یا جزم کردن عزم خود برای پاکسازی ارکان ورزش کشور از نیروهای جناح مقابل و ... اندکی هم به این موضوع توجه می‌کردند می‌توانستیم امیدوار باشیم ورزشکار دیگری به این لیست اضافه نشود اما هنوز هم در ورزش ایران فاصله حرف تا عمل بسیار است.
/گزارش از مريم سادات سجادي/
نظر شما